De ARBO is er om ervoor te zorgen dat de werkomgeving goed is voor bedrijven met personeel, het
beschermt de werknemers op hun werkplek.
Peilers van de Arbowetgeving:
- Veiligheid: voorkomen ongelukken(doel)
- Gezondheid: Voorkomen dat mensen ziek worden
- Welzijn: Omgeving creëeren dat mensen prettig naar het werk gaan, mensen werk laten
doen wat ze goed kunnen en wat niet te makkelijk is en zorgen voor uitdaging!!
De Arbo wet is een kaderwet, dit betekent dat er subwetten onder hangen!!
Arbowet -> Arbobesluit(gevaarlijke stoffen), Arboregeling(machines/keuringen), Beleidsregels/ AI-
bladen
Betrokkenen bij de Arbo:
- De Nederlandse staat(maakt en controleert de wet, wetgever en arbeidsinspectie)
- De werkgever
- De werknemer
Trend: Overheid trekt zich meer terug, werkgever en werknemer moeten het zelf regelen, Arbo-wet
is een kader maar ze moeten binnen dat kader zelf een arbeidscatalogus maken om aan te geven hoe
ze samen aan elkaar gaan voldoen. Er zijn minder regels en daardoor minder administratieve lasten.
Zo ontstaat er meer draagvlak en een veiliger en gezonder werkklimaat. Ook wordt het meer
maatwerk omdat men vrije invulling heeft per sector.
Arbeidscatalogus: Afspraken die werkgever&nemer afspreken om te voldoen aan de Arbo-wet.
Werkgever is verantwoordelijk voor Arbo-beleid, gericht op de bron. Uitgangspunten daarbij:
- Waarborgen van veiligheid, gezondheid en welzijn van medewerkers
- Beschermingsmaatregelen gericht op aanpak bij de bron
- Werk aanpassen aan persoonlijke eigenschappen medewerkers
- Monotone-arbeid voorkomen
- Voorlichting en scholing over risico’s en bescherming
- Bij calamiteiten moeten werknemers het pand kunnen verlaten
PBM: Persoonlijke beschermingsmiddelen
Ook verantwoordelijkheid voor werknemers!!:
- Arbeidsmiddelen op juiste manier gebruiken
- Gevaren melden
- Volgen van scholing en beschermingsmiddel gebruiken
Arbo- en FM:
- Fm’er beheert het gebouw en de werkomgeving
- De werkgever delegeert Arbo aan FM’er, Fm’er is meestal hoofd BHV en draagt zorg voor
RI&E
- Fm’er heeft ook een werkgeversrol.
Arbo-aspecten van de kantoorwerkplek: Ergonomie(instelbaarheid van werkplekken,meubilair),
ruimte(omvang werkplek), verlichting, akoestiek, omgeving(kleuren), binnenklimaat en
planten(warmte,tocht)
,In de nieuwe Arbowet wordt onderscheid gemaakt tussen:
- Het publieke domein. Hier zorgt de overheid voor een helder wettelijk kader met zo min
mogelijk regels en zo weinig mogelijk administratieve lasten. Overheid stelt
doelvoorschriften. Dit is het niveau van bescherming dat werkgevers moeten bieden.
- Het private domein. Hier maken werkgevers en werknemers samen afspraken over de wijze
waarop zij binnen hun onderneming of branche invulling geven aan de doelvoorschriften van
de overheid. Deze afspraken kunnen zijn vastleggen in een arbocatalogus.
De arbocatalogus: bevat bijvoorbeeld maatregelen die aan een veilig en gezond werkklimaat hebben
bijgedragen, normen uit onderzoeken, NEN-normen. De werkgevers en werknemers zijn
verantwoordelijk voor de vormgeving, inhoud en beschikbaarheid van een arbocatalogus.
Er vindt marginale toetsing plaats door het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid. Dat
betekent dat er bekeken wordt of de totstandkoming goed verlopen is en of de catalogus adequaat
is. criteria voor toetsing zijn:
1. Is beschreven voor welk werkgebied de catalogus bedoeld is?
2. Vertegenwoordigen de opstellers dit werkgebied
3. is de catalogus beschikbaar en kenbaar voor werkgevers en werknemers
4. wordt bij de navolging van de catalogus voldaan aan de doelvoorschriften? Dit punt wordt getoetst
met de zogenaamde quick scan: is de catalogus begrijpelijk, logisch en niet in strijd met de wet?
De rechten en bevoegdheden van de OR en de personeelsvertegenwoordiging(pvt) zijn opgenomen
in de Wet op de ondernemingsraden.(WOR)
PSA: Psychosociale arbeidsbelasting.(seksuele intimidatie, agressie en geweld)
De uitwerking van de algemene regels uit de Arbowet staat in het Arbobesluit en Arboregeling. In het
Arbobesluit staan concrete bepalingen waaraan werkgevers aandacht moeten besteden, ingedeeld
naar onderwerp.
Als er geen concrete doelvoorschriften kunnen worden gemaakt is er sprake van procesnormen. Dit
houdt in dat de werkgever verplicht is om een beleidsproces te doorlopen om risico’s te
onderkennen, te beoordelen en te beheersen. Procesnormen kunnen uitgewerkt worden d.m.v.
agendabepalingen; dit zijn verplichte aandachtspunten.
Alle grenswaarden moeten uitsluitend op een voor de gezondheid veilig niveau vastgesteld worden.
doelvoorschriften kunnen dus in de vorm van concrete grenswoorden of als procesnorm gebruikt
worden.
Branchebrochures hebben een voorlichtende functie en worden aan alle onderneming in de
betreffende branche toegezonden. Met de brochures kunnen werkgevers zich op de hoogte stellen
van wat ze bij een inspectie van de Arbeidsinspectie kunnen verwachten.(verplichtingen werkgever)
Een aantrekkelijke omgeving leidt tot hogere motivatie, tevredenheid en dus tot een hogere
output!
H15 De ontwikkeling in kantoorhuisvesting
Stamboom van de organisatietechnologie: Scientific management, Human relations, Revisionisme
Het verschil in de ontwikkeling in kantoorhuisvesting wordt veroorzaakt door de invloed van
projectontwikkelaars(streven naar optimale bruto-nettoverhoudingen) en de invloed van vakbonden
en ondernemingsraden.
,Gebouwen in Nederland zijn vaak afgestemd op de specifieke wensen en eisen van de gebruiker
waardoor de kantoorgebouwen hier meer diversiteit kennen dan de gebouwen in de VS, daar zijn de
gebouwen eenvoudig zodat ze geschikt zijn voor allerlei soorten gebruikers.
Andere factoren die van invloed zijn op de kantoren zijn de grote invloed van de werknemers en de
Arbowet. De OR heeft over het algemeen veel te zeggen over de inrichting(milieubewust/duurzaam),
ook de Arbowet geeft specifieke normen voor het ontwerp van kantoren als extreem smal voor meer
daglicht en cellenkantoren voor privacy.
Taylorisme: intelligentie en creativiteit waren van ondergeschikt belang voor kantoorwerkers, het
ging om verregaande specialisatie omdat dit het meest doelmatig was. De belangrijkste eis die werd
gesteld was productiviteit. Directe supervisie was ook een belangrijk onderdeel, er was een
overtuiging dat mensen uit zichzelf lui waren en dat zij constant controle nodig hadden.
Human relations: de stroming die zich verzet tegen het taylorisme. Deze leer veroordeelt met name
de mensvisie van taylorisme waarin mensen als lui en als egoïsten die slechts handelen uit
eigenbelang. De aanhangers van de human-relationsleer zien de mens als sociaal wezen dat beter
presteert naarmate hij meer gewaardeerd wordt.
Hawtorne-onderzoeken, hieruit bleek dat de productiviteit van medewerkers niet omhoog ging door
aanpassing van de verlichting, maar door de aandacht die de medewerkers kregen. De menselijke
relatie stond centraal.
De groepering van de werkplekken wordt bepaald volgens het communicatiepatroon.
Kantoorruimten zijn met name te vinden in organisaties waar grote groepen medewerkers werken
aan hetzelfde project. Geluidsoverlast, klimaatproblemen en het volledige gebrek aan privacy
hebben ertoe geleid dat de kantoortuin het niet heeft gered. Een kantoortuin heeft als voordeel:
overzichtelijk, communicatie beter en als nadeel lawaaierig(bij geconcentreerd werk)
Revisionisme: humarelationsleer moet gereviseerd worden, de mens streeft niet alleen naar
veiligheid van een groeplidmaatschap, maar vooral naar zelf verwerkelijking en zelfontplooiing. Een
groep mensen samen vormt met een leidinggevende functionaris een ‘team’ en die vormt op zijn
beurt weer een team met andere leidinggevenden(linking-pins). Kortom, ideeën over leiding, macht
en gezag veranderen waardoor ook de ideeën over kantoorinrichting veranderen.
Combikantoor: open ruimten die worden begrensd in hun omvang, ruimte voor maximaal tien tot
vijftien werkplekken.
Als het om de inrichting van werkplekken gaat, dan kun je er op twee manieren naar kijken:
- Hoe richt ik het in? Inrichting van de werkplek(cel,kantoortuin)
- Het gebruik van de werkplek(eigen werkplek of iedereen flex)
Het nieuwe werken:
Nieuwe kijk op het werken binnen administratieve organisaties door de toenemende invloed van de
informatietechnologie.(overname door computers of uitvoering in lagelonenlanden) hierdoor is het
kantoorwerk gevarieerder en creatiever geworden. Informatietechnologie stelt ons in staat
onafhankelijk van tijd en plaats ons werk uit te voeren. Het nieuwe werken is:
- Efficiënter, effectiever en prettiger werken
- Medewerker centraal ipv. Proces
, - Plaats- en tijdongebonden werken
- Resultaatgericht werken
Uitganspunt HNW:
- ICT(faciliteren i.p.v. dicteren, customerization)
- De organisatie(leiderschap i.p.v. management)
- De kenniswerker
- Fysieke werkomgeving(inrichting, keuzemogelijkheden bieden, aantrekkelijkheid, locaties
anders)
- Integrale aanpak, belangrijk één geheel!
Type kantoorwerk: routinematig, geconcentreerd werk, overleg-communicatie(formeel of informeel)
Interne mobiliteit: mobiel in het gebouw(conciërge,schoonmaken)
Externe mobiliteit: mobiel buiten het gebouw(verkoper)
Wijze waarop inrichting gebruikt wordt:
- Vaste werkplek
- Gedeelde werkplek(secretaressen-baan, eerst janneke en ’s middags Lotte)
- Flexplek(niemand eigen werkplek)
- Activiteiten gerelateerde werkplek(werkplek die past bij het werk dat je op dat moment wil
uitvoeren)
- Touch down werkplek(je moet even snel inloggen, even snel dit, je checkt en gaat weer weg)
- Thuiswerkplek
Transparantie speelt een grote rol, komt communicatie ten goede!!
Zaken die ten grondslag liggen aan de traditionele kantoren en de nieuwe manier van werken:
- Werkpatroon
- Locatie en bezetting
- Kantoorinrichting
- Gebruik van informatietechnologie
Van de kantoren van morgen wordt verwacht dat zij een diversiteit aan activiteiten optimaal
ondersteunen. Volgens Duffy zijn er vier soorten werken en vier soorten werkplekken:
- Groepsprocessen(het groepskantoor, veel interactie en weinig autonomie)
- Individuele processen(de fabriek, weinig autonomie en weinig interactie)
- Transactioneel kenniswerk(de club, veel interactie en veel autonomie)
- Geconcentreerd werk(de cel, weinig interactie en veel autonomie)
Interactie: het persoonlijke contact tussen kantoormedewerkers dat nodig is om taken uit te voeren.
Wanneer de hoeveelheid interactie toeneemt, is er meer druk om ontmoetingen te accommoderen.
Vormen van interactie variëren, namelijk: informele gesprekken, formele vergaderingen, toevallige
vormen van interactie en geplande vormen van interactie.
Autonomie: de mate van controle, verantwoordelijkheid en discretie die individuele
kantoormedewerkers hebben over de inhoud, methode, locatie en instrumenten van het
werkproces. Hoe meer autonoom medewerkers zijn hoe meer controle zij willen uitoefen op hun
werkomgeving.
