Hogeschool Utrecht
Gezondheidsbevord
ering (GVE-2.IT3-
20)
Integrale toets 3
Cijfer: 8.9!
Studentnummer:
Mailadres:
Studiegroepscode:
Cursus code:
Docent:
Inleverdatum: 25 maart 2024 t/m 2 april 2024
Maximaal aantal woorden per opdracht:
Opdracht 2: 2235 (exclusief 2.3 resultatentabel)
Opdracht 3: 1503 (inclusief tabel)
Opdracht 4: 1714 (inclusief tabel)
Opdracht 5: 437
0
,Inhoudsopgave
1. Opdracht 1..........................................................................................................................................2
1.1 Gezondheidsgedrag & gezondheidsprobleem..............................................................................2
1.2 Dataverzameling: opzet van interview..........................................................................................2
1.3 Data-analyse.................................................................................................................................3
1.4 Resultaten.....................................................................................................................................3
2. Opdracht 2..........................................................................................................................................6
2.1 (Potentiële) gezondheidsproblemen.............................................................................................6
2.2 Gedragsanalyse.............................................................................................................................7
2.4 Gedragsdoelen............................................................................................................................11
2.5 Shared Decision Making..............................................................................................................12
3. Opdracht 3........................................................................................................................................13
4. Opdracht 4........................................................................................................................................17
4.1 Interventie 1...............................................................................................................................17
4.1.1 Methoden en theorieën..........................................................................................................17
4.2 Interventie 2...............................................................................................................................18
4.2.1 Methoden en theorieën..........................................................................................................18
4.3 Interventie 3...............................................................................................................................19
4.3.1 Methoden en theorieën..........................................................................................................19
5. Opdracht 5........................................................................................................................................20
5.1 Gezondheidsbevorderaar............................................................................................................20
5.2 Ethische afweging.......................................................................................................................20
5. Literatuurlijst....................................................................................................................................21
6. Bijlagen.............................................................................................................................................26
7.1 Topiclist.......................................................................................................................................26
7.2 Uitgeschreven interview.............................................................................................................27
7.3 Analyse interview........................................................................................................................32
1
, 1.Opdracht 1
1.1 Gezondheidsgedrag & gezondheidsprobleem
Peter, 19 jaar oud, is momenteel werkloos en niet bezig met een studie. Hij heeft veel vrije tijd maar
merkt dat zijn conditie achteruitgaat, vooral tijdens het voetballen. Sinds 2015 heeft hij astma,
waarvoor hij een inhalator heeft. Echter gebruikt hij de inhalator zelden tot nooit. Drie jaar geleden is
Peter uit verveling begonnen met roken. Een aantal maanden terug heeft hij geprobeerd te stoppen,
maar is weer teruggevallen in zijn oude gedrag. Vanwege zijn verslechterde conditie zou Peter zijn
rookgedrag willen veranderen tot volledig stoppen.
Het huidige rookgedrag van Peter vergroot het risico op gezondheidsproblemen. Roken is verslavend,
voornamelijk vanwege de aanwezigheid van nicotine in tabak. Nicotine veroorzaakt een sterk
verlangen naar een nieuwe sigaret. Wanneer nicotine de hersenen bereikt via de bloedbaan,
veroorzaakt dit een tijdelijk plezierig gevoel. Om dit gevoel te behouden, moet een roker constant
blijven roken, wat leidt tot een ophoping van giftige stoffen in het lichaam met diverse
gezondheidsrisico's (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.). Deze gezondheidsrisico’s
kunnen ernstige gevolgen hebben. Zo verzwakt het immuunsysteem, waardoor men vatbaarder
wordt voor infecties. Bovendien kan roken schade aanrichten aan bijna alle organen, wat kan zorgen
voor kanker, hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen en verminderde vruchtbaarheid. Voor
mensen die de diagnose kanker hebben gekregen, verhoogt doorgaan met roken het risico op
uitzaaiingen en verslechtert het de prognose. Daarnaast verhoogt roken ook het risico op angst en
depressie (VZinfo, 2023).
Zoals Peter zelf al benoemt, kampt hij al enige tijd met zijn conditie. Roken beïnvloed aanzienlijk de
conditie, dit heeft er op korte termijn mee te maken dat organen en spieren onvoldoende zuurstof
binnen krijgen wat voor achteruitgang van de conditie zorgt. Op lange termijn zullen de longen ook
beschadigd raken. De longcapaciteit neemt dan namelijk af wat resulteert in een verslechtering van
de conditie (Jellinek, 2020).
1.2 Dataverzameling: opzet van interview
Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in het gezondheidsgedrag van Peter. Dit wordt
gedaan aan de hand van een kwalitatief onderzoek. De keuze voor een kwalitatief onderzoek is
gebaseerd op de open benadering, waarbij de focus ligt op de ervaringen van mensen en de
betekenissen die zij hier zelf aan associëren. Het doel is om het gedrag te analyseren vanuit het
perspectief van de betrokken individuen, in dit geval Peter (Boeije & Bleijenbergh, 2023). Er is
besloten om een semigestructureerd interview af te nemen. Hoewel de hoofdvragen vooraf zijn
vastgesteld, krijgt de respondent volledige vrijheid om te antwoorden. Tijdens het interview is er
ruimte om dieper in te gaan op de antwoorden van de geïnterviewde, waardoor er meer verdieping
kan ontstaan (Genau, 2021).
Voor het afnemen van het interview is een topiclist opgesteld, zie bijlage 1. De onderwerpen die
tijdens het interview aan bod komen, zijn gebaseerd op het Theory of Planned Behavior model (TBP-
model) van Azjen (1985). Dit model biedt inzicht in de onderliggende redenen waarom mensen zich
op een bepaalde manier gedragen. Door dit inzicht kunnen gedragsdeterminanten gemakkelijker
worden geïdentificeerd. Het doel is dat mensen zelf kunnen aangeven waarom zij zich op een
bepaalde manier gedragen en eventuele barrières voor gedragsverandering kunnen signaleren
(Sassen, 2022).
Het interview is afgenomen, waarbij de geldige Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)-
wetgeving duidelijk is uitgelegd en wordt nageleefd (Rijksoverheid, 2023). De respondent is 18 jaar of
2
, ouder, heeft geen cognitieve stoornissen, zit momenteel niet in een actuele psychiatrische crisis en
heeft geen psychische klachten. Voorafgaand aan het interview is mondeling toestemming gevraagd
aan de respondent. De verkregen toestemming is vastgelegd in het transcript van het interview, te
vinden in bijlage 2. Op verzoek van de geïnterviewde is ervoor gekozen om “Peter” als pseudoniem te
gebruikten. Na het transcriberen heeft de respondent het getranscribeerde interview herlezen en zijn
akkoord gegeven.
Tijdens het interview is de ORBS-methode toegepast, wat staat voor Open vragen, Reflectief
luisteren, Bevestigen en Samenvatten. Deze methode vormt de basis van motiverende
gespreksvoering (MGV). Het doel van MGV is om de focus tijdens gesprekken met de cliënt
voornamelijk te richten op diens eigen motivaties voor gedragsverandering. Hierbij wordt ervan
uitgegaan dat de cliënt de expert is over zijn of haar eigen leven. MGV is ontworpen om cliënten te
begeleiden bij het bewust worden van hun eigen gedrag en om zelf de motivatie voor
gedragsverandering te stimuleren (Roke & Van Pijpen, 2020).
1.3 Data-analyse
Om de belangrijkste punten uit het interview te halen is er gekozen om het interview te coderen. Het
interview is eerst letterlijk getranscribeerd. Tijdens het coderen zijn verschillende tekstfragmenten
gekoppeld aan diverse codes. De codes geven het thema van het fragment weer, hierdoor kan de data
makkelijk bekeken en verwerkt worden (Dingemanse, 2021). Bij het coderen zijn de
gedragsdeterminanten van het TPB-model aangehouden. Op deze manier is het verwerken van de
resultaten overzichtelijk en duidelijk.
1.4 Resultaten
De belangrijkste bevindingen van het interview worden geanalyseerd aan de hand van de
gedragsdeterminanten van het eerdergenoemde TPB-model, zoals beschreven in hoofdstuk 1.2.
Gedragsdeterminanten zijn de factoren die bepalen waarom individuen zich op een bepaalde manier
gedragen. Door te focussen op deze determinanten kan het huidige gedrag dat het
gezondheidsprobleem kan beïnvloeden goed worden geanalyseerd. Het is namelijk van belang voor
zorgprofessionals om te begrijpen of de zorgvrager zich bewust is van het vertoonde risicogedrag
(Sassen, 2022b). Door gebruik te maken van het TPB-model worden de resultaten van het interview
geanalyseerd.
1.4.1 Attitude
Tijdens het interview heeft de respondent zowel voordelen als nadelen genoemd van de
gedragsverandering. Attitudes worden gevormd op basis van de persoonlijke overwegingen van een
individu. Elk individu heeft namelijk specifieke overwegingen en redenen om zich op een bepaalde
manier te gedragen. De overwegingen van de respondent kunnen zowel positief als negatief zijn en
hebben invloed op de intentie tot gedragsverandering (Sassen, 2022b, p.183).
Peter zijn positieve attitude ten opzichte van gedragsverandering is dat hij de voordelen van stoppen
met roken erkent, zoals een verbeterde gezondheid en conditie. Peter laat weten dat hij zijn
gezondheid graag wil verbeteren om actiever te kunnen worden door te gaan hardlopen en om op
zijn voeding te letten. Ook ziet hij zelf in dat structuur en doelen stellen hem mogelijk kunnen helpen
om zijn rookgedrag te veranderen. Daarnaast geeft hij aan bereid te zijn om professionele hulp te
zoeken dan wel met anderen te praten over zijn toekomstige stoppoging.
Peter zijn gemengde attitude ten opzichte van gedragsverandering is dat Peter erkent dat roken slecht
is, hij noemt het "echt heel slecht", maar geeft ook toe dat het een verslaving is waar hij moeilijk
vanaf komt. Sociale momenten waarop hij rookt zijn momenten dat het roken ook moeilijk te
weerstaan zijn voor hem. Als Peter dan toch een sigaret opgestoken heeft laat hij weten dat dat
3
