Samenvatting Aardrijkskunde geven
Hoofdstuk 6 Welke materialen gebruik je?
Werken met methodes
Voor de meeste leerkrachten is een aardrijkskundemethode de belangrijkste bron voor de inhoud van de lessen.
Er bestaan drie werkwijzen:
Methode Beschrijving Voordelen Nadelen
De methode moet uit! Bepaalt de inhoud van - Overzichtelijkheid - Niet in te spelen op
het gehele programma - Tempo differentiëren actualiteit,
- Manier van werken schoolomgeving of
efficiënt. belevingswereld.
De methode de deur uit Werken vanuit thema’s. - Onderscheid tussen - Het kost tijd.
Leerkrachten maken het vakken valt weg. - Moeilijk om te bepalen
lesmateriaal zelf. - Thema’s zijn actiever welke inhouden leerlingen
- Aansluiting omgeving en hebben gehad.
actuele gebeurtenissen.
- Niveaudifferentiatie
De methode als bron Methode die tussenin zit. - Onderwerpen koppelen
Volgen van een leerlijn uit aan zaken in
een methode en er is een schoolomgeving
mogelijkheid is om af te
wijken.
Methodes vergelijken
Welke methode het beste is, hangt af van onder meer:
- De visie en onderwijsvorm van de school - De samenstelling van groepen
- De tijd die er voor het aardrijkskundeonderwijs beschikbaar is - De voorkeuren van het docententeam
Bij een vergelijking van methodes kan je op de volgende kenmerken letten:
-Algemeen - Geografische vierslag - Afbeeldingen - Gebruiksgemak
- Leerlijn - Inhoud - Andere bronnen
De actualiteit
Bij nieuws is het belangrijk om goed onderscheid te maken tussen het gevoel dat leerlingen bij nieuws hebben en
de feitelijke gebeurtenis. Maak duidelijk dat het beeld dat opgeroepen wordt door foto’s en filmpjes niet altijd
overeenkomt met de werkelijkheid. Een nadeel van het maken van een les over actualiteiten is dat de les maar
beperkt houdbaar is.
Video en televisie
Er bestaan verschillende soorten video’s:
- Schooltelevisie-> zorgen voor een goede verwerking - Speelfilms-> inleiding van een thema
- Informatieve programma’s (klokhuis)-> uiteenlopende thema’s - Journaal-> actualiteit
- Documentaires-> niveau is vaak te hoog.
Video’s moet je zeer kritisch selecteren. Je moet jezelf afvragen welke boodschap je wilt overbrengen en wat
daarvoor nodig is. Je moet de film voorbereiden en verwerken.
Lees- en prentenboeken
De nadruk ligt op het waarnemen, maar het herkennen, verklaren en waarderen zou je in de klas kunnen doen. Er
zijn veel boeken die een thema behadelen dat aansluit bij een aardrijkskundeles. Je doorloopt drie stappen:
- Het boek lezen
- Bespreking-> verhaal kort samenvatten. De geografische vierslag kan helpen met vragen stellen.
- Verwerking-> afhankelijk van het onderwerp. Het heeft zowel raakvlakken met het verhaal als met het onderwerp
Hoofdstuk 10 Spelen en leren
Spelen met aardrijkskunde bij jonge kinderen
Voor jonge kinderen is het onderscheid tussen ‘spel’ en ‘werkelijkheid’ niet duidelijk. Bij ‘spelenderwijs leren’
ontdekken kleuters de wereld op het grensvlak van fantasie en werkelijkheid. Ze onderzoeken de wereld daarbij
met al hun zintuigen.
Spelen met het oudere kind
Spelen en leren gaan hand in hand. De oudere leerlingen maken bewust gebruik van onderzoeksstrategieën. Je
kunt begrippen aanleren, laten opzoeken of laten onderzoeken. Leerlingen ontwikkelen tijdens de
aardrijkskundeles een ‘mental map’, een kaartbeeld. Een verklaring kun je uit je hoofd leren, maar het is nog
leerzamer om een ander uit te leggen hoe het precies zit. Je mag van de leerlingen vragen om over problemen
goed na te denken.
Leren denken met aardrijkskunde
, ‘Leren denken’ is niet iets heel anders dan de traditionele aardrijkskunde. Het is een accentverschuiving van het
aanleren van kennis naar manieren zoeken om kennis in te zetten. Leerlingen zijn expliciet bezig met:
classificeren en gebieden vergelijken. Leerlingen moeten onderscheid leren maken tussen:
- Oorzaak en gevolg - Omstandigheid en oorzaak
- Feit en mening - Beeld en werkelijkheid
- Hoofdzaak en bijzaak
Leerlingen moeten leren omgaan met enorme informatiestromen. Je kunt als leerkracht laten zien hoe lastig het is
om beslissingen te nemen over het inrichten van de ruimte. Opdrachten uit het leren-denken repertoire zijn erg
geschikt om leerlingen te oefenen in de interpretatie van kaarten. Veel leerlingen hebben moeite met het uit het
hoofd leren van topografie. Dat komt deels omdat de plaatsnamen lege, betekenisloze begrippen zijn.
Vakdidactiek Aardrijkskunde
Hoofdstuk 6 Aardrijkskunde laten leven
Inleiding
Begrippen zijn nodig om verschijnselen van verschillende aard geordend in je hoofd op te slaan. Maar voor veel
leerlingen zijn begrippen abracadabra. Het is de taak van de docent om die voorstelbaar te maken. Een voorbeeld
is een van de beste manieren om iets duidelijk te maken. Je maakt dan iets concreet.
Het gebruik van bronnen
De functie van bronnen
Je hebt veel didactische mogelijkheden bij aardrijkskunde.
Concretiseren gebeurt vooral door het gebruik van bronnen. Onder
bronnen verstaan we alle informatiebronnen die in een leerproces
een brugfunctie vervullen tussen de werkelijkheid en de leerling.
Bronnen kunnen op verschillende momenten in het leerproces
ingezet worden:
- Aandacht richten en leerlingen motiveren
- Onderdeel van een uitleg of klassikale opdracht
- Onderdeel van opdrachten om met de leerstof te oefenen
- Onderdeel van een toepassingsopdracht
- Onderdeel van een evaluatie of toets
Bronnen hebben verschillende doelen:
- Denkproces activeren
- Moeilijk voorstelbare begrippen zichtbaar maken.
- Processen inzichtelijk maken
- Correcte beeldvorming bewerkstelligen
Soorten beelden in bronnen
Je kan onderscheid maken in drie soorten beelden:
- Natuurgetrouw beeld-> laat de werkelijkheid zien zoals die is.
- Structuurgetrouw beeld-> vereenvoudigd beeld van de werkelijkheid
- Analoog beeld-> diagram of grafiek waarbij aspecten van de werkelijkheid door een analogie getoond worden.
Van natuurgetrouwe beelden kunnen structuurgetrouwe beelden gemaakt worden. Het tekenen van een structuur
kan tot meer inzicht leiden. Structuren maken het mogelijk om leerlingen de generalisatie te laten herkennen en
begrijpen. Er is een relatie tussen beeld en inhoud:
- Leerinhoud is een beschrijving van een situatie-> natuurgetrouwe of structuurgetrouwe beelden en verhalende of
uitleggende tekst.
- Ontwikkeling of proces-> structuurgetrouwe of analoge beelden en ene uitleggende tekst.
- De inhoud is een ruimtelijk vraagstuk-> structuurgetrouwe en analoge beelden en betogende teksten.
Stappen voor het analyseren van bronnen
Om ervoor te zorgen dat het leerproces dieper gaat dan alleen beschrijven is het gebruik van hogere cognitieve
vaardigheden nodig. Het stappenplan bevat cognitieve gedragsniveaus en geografische vragen:
Stappen Vaardigheden Geografische vragen
Lokaliseren Waar de informatie in de bron zich afspeelt. Waar is dat?
Beschrijven Beschrijven welke directe informatie de bron lever Wat is daar?
Hoe is dat daar?
Verklaren Zinvolle verbanden leggen tussen onderlinge verschijnselen in Waarom is het daar?
de bron, uitleggen hoe patronen en processen werken en Waarom is het daar zo?
verschijnselen plaatsen in een grotere context.
Beoordelen De informatie uit de bron gebruiken om zich een oordeel te Hoe beleeft men dat daar?
vormen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lindaderijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.