In dit document vind je een samenvatting van de slides en mij lesnotities, met waar nodig een extra opmerking of uitleg uit het boek. Aan de hand van deze samenvatting heb ik in eerste zit 17/20 gehaald, het handboek heb ik enkel gebruikt wanneer ik iets niet duidelijk vond of niet helemaal snapte,...
KWANTITATIEVE
ONDERZOEKSMETHODEN
LES 1: DE ONDERZOEKSCYCLUS
WETENSCHAPSFILOSOFIE
Foto: links is Freud en rechts is Einstein
o Derde man: Karl Popper
Heeft les gekregen van Einstein en Freud
Zag dat ze op twee verschillende manieren aan wetenschap deden
Maakten allebei voorspellingen, maar andere soorten voorspelling
Popper vond de voorspellingen van Freud te veilig en die van Einstein zijn juist
zeer riskant
Pseudo-wetenschap vs wetenschap
DE WETENSCHAPPELIJKE METHODE
Traditioneel (logisch) positivisme
o “wetenschappelijk” naar de wereld kijken is observeren zonder vooroordelen
o Voorrang van de empirie of zintuigelijke waarnemingen
Zintuigelijke waarnemingen worden vastgelegd in protocolzinnen
o Inductief redeneren, deductief hypothesen afleiden
o Verifieerbaarheid
Bewijzen zoeken voor theorieën = proberen bevestigen
Kritiek van Popper (kritisch rationalisme)
o Observeren kan niet zonder vooronderstellingen
Interesse van de wetenschapper bepaalt (mee) waar die naar kijkt
Je vertrekt altijd van eerdere kennis
o Waarnemingen kunnen nooit tot een universele wet leiden, inductie is een mythe
“Heel je leven enkel witte zwanen observeren is geen bewijs dat alle zwanen wit
zijn”
o Theorie moet “falsifieerbaar” zijn
Niet proberen bewijzen, maar proberen ontkrachten
o Theorie moet “bekritiseerbaar” zijn vanuit de feiten
1
,WETENSCHAPSMODELLEN EN DE SOCIALE WETENSCHAPPEN
3 GRONDLEGGERS – 3 MODELLEN
NATURALISME / (POST) POSITIVISME – EMILE DURKHEIM
Sociale wetenschappen naar analogie met natuurlijke wetenschappen
Sociale feiten ~ natuurlijke feiten
o Extern aan het individu
o Wetmatig en dwingend
o Objectief
Observeren en meten (kwantitatief) = “Wat”?
o Rechtstreeks of zoeken naar betrouwbare indicatoren
Een normatief paradigma
VERSTEHENDE / HERMENEUTISCHE SOCIOLOGIE – MAX WEBER
Anti-naturalisme
o Mensen gedragen zich niet als gehoorzame uitvoerders van een voorspelbaar
programma
o Vereist andere onderzoeksmethoden
Betekenis zoeken
o Beweegredenen en intenties die actoren aan hun handelen geven
Antwoord op “waarom”-vragen; kwalitatief
MAATSCHAPPIJKRITISCHE / EMANCIPATOIRE WETENSCHAP – KARL MAX
Wetenschap moet meer doen dan beschrijven
o De weg wijzen naar een meer menswaardige maatschappij
Methode: vatten van sociale feiten in hun bredere historische en sociologische samenhang
Activistisch
3 STROMINGEN IN HET HEDENDAAGS SOCIOLOGISCH ONDERZOEK
1) POST-POSITIVISME
Oorsprong in het positivisme:
o Er is een objectieve waarheid buiten het individu
o Valt te kennen door zintuigelijke observatie en universele wetten
o “naïef” realisme
Post-positivisme
o Er is een objectieve waarheid buiten het individu
o Waarvan delen met een bepaalde waarschijnlijkheid te kennen zijn
o “kritisch” realisme
o Karl Popper: falsificationisme
o Hypotheses toetsen leidt niet tot absolute zekerheid, maar elke test verhoogt het gevoel
van plausibiliteit
2
, o Dominante stroming vandaag
2) INTERPRETATIEF PARADIGMA (CONSTRUCTIVISME)
Kritiek op post-positivisme (in de sociale wetenschappen)
o Gaat ervanuit dat de kennis van respondenten identiek is aan die van onderzoekers
o Te “normatief”, niet iedereen volgt dezelfde sociale regels op dezelfde manier
Vertrekt vanuit symbolisch interactionisme van Blumer
o Mensen reageren op zaken op basis van de betekenis die deze zaken voor hen hebben
o Betekenis wordt gevormd in sociale interactie
o Betekenissen worden gebruikt en gewijzigd in de sociale interactie door middel van een
interpretatief proces
Sociale, culturele of historische conventies structureren onze perceptie en kennis
Alle kennis is “geïnterpreteerde” kennis
o Wetenschappers kunnen de wereld enkel kennen via de interpretaties van mensen
Geen “objectieve” realiteit
Wordt vorm en betekenis gegeven door mensen
Voortdurend in verandering / replicatie
OEFENING VERKEERSVEILIGHEID
Durkheim wil hier over weten (post-positivistisch)
o Of de auto gezien heeft dat het oranje is
o Hoeveel mensen er op een dag door het oranje rijden
o Hoeveel mensen er effectief stoppen omdat ze niet meer konden stoppen
o Kon die mens nog stoppen of niet?
Weber zou hierover willen weten (interpretatief onderzoeker)
o Waarom is die bestuurder niet gestopt en door gereden
o Wat wil het zeggen, kon die nog stoppen?
3) KRITISCHE THEORIE
Bouwt voort op Kant en Marx, maar verwerpt het orthodox economisch Marxisme
o In oorsprong terug te brengen tot de Frankfurter Schule
o Vandaag de dag staat het wel los van die klassieke of postmarxistische benaderingen
Doel is niet enkel kennisaccumulatie meer ook emancipatie
o Uitgangspunt: onderzoek doen is een vorm van sociale of culturele kritiek
Mix van kwantitatief en kwalitatief onderzoek
Bestudeert de verhoudingen tussen cultuur en “kapitalisme”
o Breder: machtsverhoudingen en onderdrukking
o “kapitaal” ook als “sociaal kapitaal”
Kritische analyse van:
o Media, massamedia, structuren
o Vooral macro-niveau
Naaste deze 3 stromingen ook nog pragmatisme en postmodernisme aanwezig
o Pragmatisme: wetenschapper moet zich focussen op praktische problemen
3
, DE ROL VAN THEORIE IN KWANTITATIEF ONDERZOEK
Elke methode draagt in zich twee componenten: de empirie en de theorie
WAT IS EEN (GOEDE) THEORIE?
Een logisch geheel van concepten die op een gestructureerde manier samenhangen
Empirisch toetsbaar – falsifieerbaar
Algemeen zijn en het particuliere overstijgen
Omkering van empiricisme:
o Theorie kan alleen maar voortkomen uit observaties en ervaringen
THEORIE
1) CONCEPTEN
Bouwstenen van de theorie
Definities van fenomenen die we bestuderen
2) HYPOTHESE
Een hypothese is een veronderstelling die wordt geformuleerd voor studiedoeleinden (meestal
afkomstig uit de literatuur of een bestaande theorie) om deze in de loop van het onderzoek
empirisch te testen, vaak geformuleerd als een als-dan stelling
Eigenschappen
o Komt voort uit literatuur/theorie
o Is een (deel)antwoord op de onderzoeksvraag
o Moet empirisch toetsbaar zijn
o Moet toetsbaar geformuleerd worden
o Bevat directionaliteit
Worden vaak in groep geformuleerd en genummerd
3) ALGEMEEN ZIJN
Verder gaan dan dagdagelijkse kennis
Voorspellende kracht
MAAR: gradaties in theorie
Gradatie: “HOE theoretisch iets is”
Reikwijdte: “HOEVEEL de theorie probeert te verklaren”
GRADATIES (DENZIN)
o Ad hoc Classificatiesysteem
Groeperen in losse klassen
o Taxonomie (of categoriale systemen)
Samenhangende ordening
o Conceptuele schema’s
Samenhangend schema van de werkelijkheid
o Theoretisch systeem
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julieeee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,26. Je zit daarna nergens aan vast.
