Cyclus 2.18 - Algemene Ziekteleer Hoofdstuk 19 Reumatische Ziekten
19.1 Inleiding
Ziekte van het bewegingsapparaat vaak gepaard met xerostomie en orale ulceraties.
Alle reumatische ziekten leiden tot structurele veranderingen van bindweefsel
o Bindweefsel:
1. Cellen.
2. Vocht.
3. Bindweefselmatrix de samenstelling van het bindweefsel is afhankelijk van de plek waar het vandaan komt en de
functie die ze moeten vervullen.
o Belangrijkste eiwitten (macromoleculen): collageen, elastine, fibronectine (adhesieglycoproteïne).
o Complexe polysachariden (macromoleculen): proteoglycaan (groot aantal bindt tot proteoglycaanaggregaat en hieraan
zitten de disacheridenketens), hyaluronzuur.
o Soorten: bot, kraakbeen, gewrichtskapsel, sinoviaal weefsel, ligamenten.
Onder normale omstandigheden is er constante aanmaak en afbraak van de bindweefselmatrix balans verstoord en er zal meer
afbraak zijn.
Soorten gewrichten:
Bestaat uit een structurele en functionele eenheid, opgebouwd uit verschillende types bindweefsel.
o het zorgt voor stabiele verbindingen tussen aangrenzende botten
1. Fibreuze gewrichten: benige uiteinden worden door fibreus weefsel bijeengehouden (schedelnaden).
2. Kraakbenige gewrichten: benige uiteinden worden door kraakbeen en ligamenten bijeengehouden, geen gewrichtsholte
(tussenwervelschijven).
3. Synoviale gewrichten: meest beweeglijk, gewrichtsholte.
Reumatologische aandoeningen = vooral 2 en 3 aangedaan.
Synoviaal gewricht
Uiteinden van botten bedekt met hyalien kraakbeen.
Hyalien kraakbeen:
o Wrijvingloze beweging, bevat geen bloedvaten, lymfevaten, zenuwen daarom bij schade aan het kraakbeen ook geen
pijn te voelen.
o Bevat weinig chondrocyten.
o Type 2 collageen, proteoglycaanaggregraten (trekken veel water aan).
o 70% water belastbaar, vervormbaar.
Omgeven door kapsel, waarin innervatie vooral is gelokaliseerd (vooral bij hechting van pezen en ligamenten = enthesis),
pijnklachten manifesteren zich vooral daar.
Kapsel aan binnenzijde bekleed met doorbloed weefsel: synoviaal membraam productie synoviale vloeistof, voeding/afval
uitwisseling naar de cellen in het kraakbeen.
o De vloeistof is viskeus en zorgt voor smering.
Verschillende reumatische aandoeningen: synoviaal membraam ontstoken, cytokines en enzymen hopen zich op afbraak van
kraakbeen.
Bot ook vaak aangedaan bij reumatische aandoeningen
Belangrijkste functie = ondersteunen van bewegingsapparaat.
Beschermen organen.
Essentiële rol bij calciumhuishouding.
Steunmateriaal: fibreuze type 1 collageenvezels zorgen voor trekkrachtenen langs de collageenvezels liggen apatietkristallen van
calciumfosfaat die bestand zijn tegen compressie.
Trabeculair bot binnenste (lumen), groter oppervlak, gevoeliger voor metabole veranderingen.
Corticaal bot schors van beenderen.
Maximale botmassa = op 35-50 jaar maar blijft zich tijdens het leven vernieuwen afbraak en verlies moet gelijk zijn (osteoclasten en
osteoblasten activiteit)
19.2. artrose
meest voorkomend, progressief verlies van gewrichtskraakbeen, toegenomen metabole activiteit van daar onderliggend bot.
Oorzaak: genetisch, metabole stoornissen, ontsteking, anatomische afwijking, geslacht, overbelasting van gewrichten (overgewicht),
ouderdomprogressief verlies van gewrichtskraakbeen, gecombineerd met een toegenomen metabole activiteit van het daaronder
liggende bot.
Het ontstaan van artrose heeft te maken met verschillende factoren: genetisch, metabole stoornissen, ontstekingsmechanismen en
anatomische afwijkingen, maar ook overmatig gebruik van de gewrichten.
o Met de leeftijd neemt artritis toe.
o Ook de toename van enzymen zorgt voor afbraak van de kraakbeen erosies en kloven ontstaan.
o Door de toename van water verliezen de collageenvezels hun integriteit.
o Het onderliggende bot doet aan een hoge turnoveractiviteit, waardoor de cellen en de botdichtheid toenemen.
Hierdoor kunnen er synoviale zwellingen en vochtophoping ontstaan hydrops.
Initieel: toename van watergehalte in kraakbeen door verlies van collageenvezels, kraakbeen afbraak fissuren ontstaan (hierdoor
grotere turnoveractiviteit bot).
o Osteofyten ontstaan = benige randwoekeringen aan gewrichtsvlak.
o Hydrops ontstaan = synoviale zwellingen en vochtophoping.
Symptomen: pijn, bewegingsbeperking, zwelling.