VOLLEDIGE samenvatting personen- en familierecht .
Alle notities, PowerPoints en het volledige boek verwekt
(Je mag mij privé sturen (bv:messenger) voor een goedkoper prijsje, vragen of
andere samenvattingen :)
Geslaagd in 1e zit!
PERSONEN EN FAMILIERECHT
INLEIDING (NIET TE KENNEN)
PERSONENRECHT
- Algemeen personenrecht = van toepassing op iedereen
o Feitelijke en juridische identiteit als individu
- Bijzonder personenrecht = slecht van toepassing op bepaalde categorieën van personen
o Identiteit als natie
o Persoonlijke kenmerken (leeftijd, opvattingen, minderjarigen)
3 categorieën of entiteiten = voorwerpen, dieren en personen (natuurlijke en rechtspersonen)
- Antropocentrisch recht = het is gemaakt door en voor mensen – mensen vs instrumenten
- Natuurlijke personen
o Mensen van vlees en bloed (fysieke verschijningsvorm) en met een juridische rol
o Te identificeren
- Rechtspersonen – enkel entiteiten door en met mensen?
Focus 2: Personen, dieren en voorwerpen
- Alles behoort maar tot één categorie je kan geen mens en dier samen zijn
- Basisondescheid tussen personen en voorwerpen
o Later ook onderscheid tussen dieren
o Personen zijn in staat om als denkend en voelend wezen rechten en plichten op te
nemen en zo hun stoffelijke omgeving te controleren.
o Personen hebben de volheid van bevoegdheid om voorwerpen en dieren te
gebruiken, ervan genot te hebben en erover te beschikken tot waar grenzen van
derden reiken. (Art 3.50 en 3.39 2e lid)
Voorwerpen en dieren zijn het voorwerp van rechten van personen
o Actor-netwerktheotie = erkent binnen het netwerk van het recht ook de Agency van
niet-menselijke elementen die het netwerk samenstellen met menselijke actoren.
Ook dieren en voorwerpen zijn in deze cursus gematerialiseerde actanten
met eigen-waardige belangen waarmee mensen rekening moeten houden.
Zo kunnen ze gedeeltelijke rechtspersoonlijkheid verwerven en kan iets
tegelijk dier en mens zijn.
- Dieren hebben gevoelsvermogen en biologische noden
o Regeling van voorwerpen nog van toepassing: bevordering van het welzijn van dieren
staat in functie van de hoger gewaardeerde belangen van mensen.
o Dierwaardigheid = dier is een levend wezen met gevoel, eigen belangen en
waardigheid dat van een bijzondere beschermingd geniet
o Toekenning rechtspersoonlijkheid? Vertrekt vanuit mens (= antropocentrische
benadering)
Wel: enkel diersoorten die op mens lijken of nauw verbonden zijn bv:
gezelschapsdieren
, Niet: dieren zijn niet in staat om als morele wezens naast rechten ook
plichten op te nemen
- Andere dragers van leven: lucht, aarde, water, planten en bomen.
- Geen dragers van leven: maar hebben voor mensheid immateriële waarde. Bv:
cultuurgoederen (art. 3.2 bw)
- Subject (actieve entiteiten) vs object
o Denken en voelen: actieve entiteiten
o Bevoegdheden
- Gematerialiseerde vs gedematerialiseerde opvatting van recht
o Gematerialiseerde opvatting van het recht: tot verhouding staan met een object
o Gedematerialiseerd: verhouding tot object is niet relevant: enkel kijken naar
verhoudingen tussen mensen
Maar dan doen we afbreuk aan niet-menselijke entiteiten
- Actor-netwerktheorie en achterhaalde categorieën
o Gaat ervanuit dat je niet enkel kijkt naar de menselijke knooppunten maar ook naar
de niet-menselijke knooppunten en wat deze als betekenis kunnen hebben.
- Dieren
o Gevoelsvermogen en biologische noden
o Symbolische bescherming
o Specimen vs species – bv. huisdier
o Instrumentele bescherming
o Eigen-waardige bescherming
FAMILIERECHT
- Geen wettelijke definitie (familie/gezin/huishouden/uitgebreide familie)
- 3 familierechtelijke betrekkingen (de ‘Heilige Drievuldigheid’ van het familierecht)
o Partners (‘horizontaal’ – binnen één generatie): tafel en/of bed; drie relatievormen
o Ouders en kinderen (‘verticaal’ – over generaties heen): wie en wat
o Uitgebreide familie: (bloed- of aan)verwantschap (over generaties heen), sociaal
netwerk
DEEL 1: PERSONENRECHT
H2: PERSONEN
WAAROVER GAAT HET?
- Persoon = de gehele rol die de toneelspeler op zich neemt
o Dient erom te bepalen welke entiteiten zich, in welke rollen, als spelers op het toneel
van de rechtsgemeenschap mogen begeven
o De staat van de persoon bepaalt in welke rol en met welke bundel een persoon
juridisch een tonelen mag verschijnen
- Antropocentrisch recht = mens is middelpunt van recht: het is gemaakt door mensen en voor
mensen
2
, o 2 soorten entiteiten: de mensen en de entiteiten die door mensen worden
gecreëerd; rechtspersonen
- Natuurlijke persoon = personen achter wier juridische masker een menselijk persoon van
vlees en bloed schuilgaat
o Mens van vlees en bloed = gematerialiseerd
o Mens als juridische entiteit is gematerialiseerd om de juridische rol te bepalen
- Rechtspersoon = de persoon in zijn geheel
o Ruime betekenis: synoniem van persoon
o Beperkte betekenis: elke andere entiteit dan een natuurlijke persoon
De natuurlijke persoon
De menselijke persoon en zijn persoonlijkheidsrechten
De juridische persoon en zijn staat
De identificatie van de persoon
NATUURLIJKE PERSONEN
1. Wie
2. Vanaf wanneer
3. Tot wanneer
WIE
Welke entiteit is een mens (cf. ‘monstres’; cyborgs)?
- Elke entiteit gelijke toekenning van rechtspersoonlijkheid aan mensen
- Die uit een mens is geboren
- Op basis van menselijke gameten (geslachtscellen)
VANAF WANNEER
Uitgangspunt: levende en levensvatbare
geboorte
- Levensvatbaar = als hij bij de geboorte de noodzakelijke menselijke eigenschappen bezit om
minstens enige tijd zelfstandig in leven te blijven
o Medische vooruitgang: vanaf 22 weken kan men een kind in leven houden:
prematuur. Als het niet lukt en het kind overlijdt, het kind is dan niet levensvatbaar
geweest en kan dat geen gevolgen brengen voor de erfenis.
o Niet altijd makkelijk om te bepalen of een kind levensvatbaar is geweest
o Oplossing: abstracte regel van de wetgever (vermoeden): levensvatbaar indien
geboren meer dan 180 dagen na de verwekking = wettelijke levensvatbaarheidgrens
(ART. 58, §3 EN 326 OUD BW)
o Bij gebrek aan levensvatbaarheid kan geen akte van geboorte worden opgesteld
- Akte van geboorte
o Vroetvrouw en gynaecoloog zijn bij bevalling aanwezig en stellen medisch attest op +
bezorgen dit aan burgerlijke stand ouders hebben dan 15 dagen om aangifte te
doen van geboorte Ambtenaar burgerlijke stand stelt akte op met informatie
zoals: dag, uur, plaats, naam, geslacht, etc. (ART. 42-48 OUD BW)
o Vanaf dan heeft het kind rechtspersoonlijkheid
3
, o Akte wordt opgesteld indien er leven is en er levensvatbaarheid was
- Akte van geboorte en van overlijden
o Akte van overlijden als men overlijdt, kind had rechtspersoonlijkheid verworven
Wat als er niet is voldaan aan levende en levensvatbare geboorte?
§1 DOODGEBOORTE
- Evolutie: lange tijd niets voozien sinds 1999 gaat er aandacht naar rouwverwerking
- Begrafenis/crematie
o Voor 180 dagen levensloze kinderen begraven of gecremeerd op verzoek van de
ouders (geen minimum zwangerschapduur)
o Vanaf 180 dagen verplichte begraving of crematie
- Akte van een levenloos kind
o Akte van een levenloos kind wordt opgesteld door ambtenaar burgerlijke stand op
het moment van bevalling vastgesteld door arts (ART. 58-59 OUD BW)
Verschil akte van overlijden: geen overlijden, maar levensloze geboorte of
overlijden voor vaststelling geboorte persoon is nooit begonnen met
bestaan. Rechtsgevolgen in wet vermeld.
Woorden werden zeer zorgvuldig gekozen: wetgever wilde vermijden dat
levenloze geboorte leidt tot natuurlijke persoon
o Regeling: overheid kan erkenning geven aan het feit dat er een levenloos kind is
‘geboren’
Boven de 180 dagen: begrafenis of crematie
Entiteit heeft bestaan dat belang kan hebben voor anderen
Akte van levenloos kind
Zwangerschap < 140 d / ≥ 140 en < 180 dagen / ≥ 180 dagen
o Zwangerschap < 140 d: geen akte van levenloos kind
o ≥ 140 en < 180 dagen: ouders krijgen keuze of men akte
opstelt, keuze om voornaam te geven
o ≥ 180 dagen: akte moet verplicht worden opgesteld, keuze
om voornaam te geven en naam te geven
Vermeldingen: verplichte / voornamen (indien verzocht door ouders)
/ naam (indien >180 dagen en verzocht door ouders)
Rechtspersoonlijkheid
o Er is geen rechtspersoonlijkheid dus geen rechtsgevolgen:
zich niet kunnen beroepen op erfenis
§2 NOG GEEN GEBOORTE
- We kunnen niet ontkennen dat er voor de geboorte ook wel iets is: ‘een voorwerp’. Kunnen
we dat wel zomaar als een voorwerp beschouwen?
- Infans conceptus = retroactieve toekenning van rechtspersoonlijkheid aan het verwekte kind
“een verwekt kind wordt als geboren beschouwd telkens als het in zijn belang is”
o Fictieregel:
Kind is nog niet geboren maar we doen alsof om rechtsgevolgen te creëren
verwekt kind is geen natuurlijk persoon maar wordt als zodanig
beschouwd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Myrthe1206. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,99. Je zit daarna nergens aan vast.
