Medische psychologie
Deel 1: Psychologische reactie op lichamelijke ziekte
GAS (General Adaptation Syndrome) à stress is normaal MAAR we moeten ermee kunnen
omgaan à er zijn fysiologische, emotionele en gedragsreacties à stress kent verschillende
fasen o.b.v. weerstand ertegen
à Alarm = fase 1 à vnl. lichamelijk (vb. adrenaline)
à Klachten wanneer de balans tussen draaglast en draagkracht verstoort is
à Er zijn voorbeschikkende, uitlokkende en onderhoudende factoren
Stresskwetsbaarheidsmodel:
Vroegere ervaringen met ziekte à referentieel karakter à zorgt voor opvattingen over ziekte en
behandelingen à gebaseerd op conditioneringsprocessen:
- Klassieke conditionering à onbewuste associaties
- Operante conditionering à bekrachtiging van gedrag
1
,2024 Medische psychologie
Stress bij ziekte/hospitalisatie is somatische stress à kan komen door functionele
beperkingen, pijn en de ziekenhuisomgeving à de ziekenhuisomgeving wordt geassocieerd
sociale factoren, invasieve procedures en confrontatie met ziekte/sterven
Ziektebetekenis à vanuit existentieel perspectief à is persoonlijk en veranderlijk à 5
betekeniscategorieën:
- Uitdaging
- Bedreiging
- Verlies
- Winst
- Straf
à Valkuilen in de praktijk
Factoren die ziektebetekenis bepalen:
- Cognitief-perceptuele stijl
- Vroegere ervaringen met ziek zijn
- Emotionele toestand bij ziektebegin
- Sociale steun à bv. familieleden maar de arts-patiëntrelatie speelt zeker ook een rol
- Lichaamsbeleving
- Subjectieve betekenis van lichaamsdeel
- Socioculturele en economische factoren
Persoonlijkheidsfactoren à persoonlijkheid besproken in A&M1 à persoonlijkheidsstoornis is
een duurzaam patroon van cognities, a[ect en gedrag à is inflexibel en zorgt voor lijdensdruk
en beperkingen in sociaal functioneren à persoonlijkheidsfactoren:
- Afhankelijk
- Obsessief-compulsief (dwangmatige persoonlijkheid)
- Theatraal
- Achterdochtig (paranoïde persoonlijkheid)
- Narcistisch
- Schizoïde
Defensiemechanismen à volgens psychodynamisch model onderscheidt men id, ego en
superego (paard, ruiter en route) à er kunnen onbewuste copingmechanismen optreden =>
defensie/afweer à we onderscheiden adaptieve, neurotische en primitieve
defensiemechanismen
Coping met ziekte à cognitieve en gedragsstrategieën in omgang met ziekte à we
onderscheiden probleemgerichte en emotiegerichte coping die adaptief of maladaptief kunnen
zijn à er zijn verschillende copingstijlen mogelijk (vb. dominante copingstijl of eenzijdige stijl vs.
diversiteit en flexibiliteit in functie van situatie en toestand) à coping kan focus van begeleiding
en therapie zijn (vb. bij voortdurende vermijdende coping)
Utrechtse copinglijst à 7 schalen:
- Actief aanpakken à direct ingrijpen als er moeilijkheden zijn
- Palliatieve reactie à proberen te ontspannen
- Vermijden à toegeven om moeilijke situaties te vermijden
- Sociale steun zoeken à zorgen met iemand delen
- Passief reactiepatroon à volledig afzonderen van anderen
- Expressie van emoties à ergernis laten blijken
- Geruststellende gedachten à na regen komt zonneschijn
Emoties à hebben verschillende dimensies en componenten:
- Subjectief
- Cognitief
- Gedragsmatig
- Fysiologisch
à O.b.v. neurobiologische circuits en actietendenssystemen (actietendens = verhoogde neiging
tot ageren zoals bv. vluchten bij angst, aanvallen bij woede, …)
3 emotionele systemen (primair, secundair en tertiair emotioneel systeem) met bijbehorende
emotie-regulatieprocessen:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lukamaeseele. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.