Samenvatting van tijdvak 2, Grieken en Romeinen, in een tijdvakkendossier van Feniks geschiedenis voor VWO. Handig alle kenmerkende aspecten van dit tijdvak in een schematisch overzicht verwerkt. Met begrippen en definities, jaartallen, uitgelichte personen/gebeurtenissen en een aantal oefenvragen....
* Van 3000 v. Chr. - 500 na Chr.
* De Oudheid
* Van 3000 v. Chr. tot 500 na Chr.
*Op de voorgrond zie je een Griekse tempel en op de
achtergrond een Latijnse tekst. Samen symboliseren ze de
Grieks-Romeinse cultuur die zich over heel Europa heeft
verspreid.
Dit tijdvak heeft vijf kenmerkende aspecten:
1 De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en
het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.
In de vijfde eeuw v. Chr. bestond Griekenland uit een groot aantal zelfstandige stadstaatjes.
Athene was daarvan de grootste polis. Door een sterke bevolkingsgroei ontstonden er al snel
voedseltekorten. De Griekse landbouwgrond was niet erg vruchtbaar, daarom trok een deel
van de bevolking weg om aan de kusten van de Middellandse Zee koloniën te stichten.
Nadat Athene in 480 v.Chr. werd verwoest door een oorlog tussen de Perzen, startte Perikles
een bouwprogramma dat de macht en welvaart van Athene duidelijk maakte. Het bruisende
Athene werd zo een centrum voor filosofie en wetenschap. Voor verschijnselen die men niet
kon verklaren, zocht men aanvankelijk de oorzaak bij de goden. In de zesde eeuw begon men
naar natuurlijke oorzaken te zoeken. De natuurfilosofen zochten naar een oerstof waaruit
alles zou bestaan. Ook ontwikkelde het denken over gezondheid. Als je ziek was ging je
meestal naar een toverdokter of tempel. De priesters hadden daar veel ervaring opgedaan,
maar het waren altijd de goden die je genazen. Er waren ook artsenscholen en het nieuwe
hiervan was dat de artsen gingen zoeken naar natuurlijke oorzaken voor een kwaal.
De filosofen dachten ook na over politiek, over hoe je het beste kon samenleven of hoe de
stadstaat moest worden bestuurd. Zo ontstond er in Athene de democratie. Daarin was de
volksvergadering erg machtig. Bijna alle politieke functies waren toegankelijk voor alle
Atheners met burgerschap. Burger zijn in Athene betekende politiek actief zijn. Vrijheid en
gelijkheid waren in de Atheense democratie belangrijk. Maar deze vrijheid en gelijkheid
golden alleen voor mannen met burgerrecht. Als je wilde meebeslissen moest je aanwezig
zijn in de volksvergadering en wilde je politieke invloed, dan moest je de burgers in de
volksvergadering kunnen overtuigen.
Stadstaat: een zelfstandige staat die bestaat uit een stad met het omliggende gebied. Het
Griekse woord voor stadstaat is polis, het meervoud hiervan is poleis.
Wetenschap: wetenschap baseert theorieën op experimenten, waarneming en het gebruik
van het verstand.
Burgerschap: het feit dat je burger bent met alle politieke en maatschappelijke rechten die
daarbij horen.
Politiek: oorspronkelijk was het het leven als actief burger in een polis. Later betekent het de
manier waarop een stad, streek of land wordt bestuurd.
Aristocratie: in een aristocratie is de adel de baas. Het is een ander woord voor adel.
Oligarchie: in een oligarchie is een kleine groep kleine mensen de baas in de samenleving.
Democratie: in een democratie is het volk de baas. Iedereen kan meebeslissen over het
bestuur van de samenleving, via een volksvergadering of parlement.
Directe democratie: wijze van besturen waarbij de bevolking bij het nemen van bestuurlijke
besluiten zelf naar de volksvergadering gaat en zelf mag stemmen. Het tegenovergestelde is
indirecte of parlementaire democratie.
Filosoof: een filosoof denkt na over vragen waarop je niet meteen een vaststaand antwoord
kunt geven en probeert zo de wereld om hem heen te verklaren.
750-550 v. Chr. : Griekse koloniën rond de Middellandse Zee.
490 v. Chr. : Eerste Perzische oorlog.
, 431-404 v. Chr. : Peloponnesische oorlog tussen Athene en Sparta.
Persoon: Filosoof Sokrates.
Sokrates was een Atheense filosoof en hij was ervan overtuigd dat wanneer iemand precies
wist wat de definitie van rechtvaardigheid was, vanzelf ook rechtvaardig zou handelen. Hij
ondervroeg voortdurend allerlei mensen om erachter te komen wat nu de werkelijke betekenis
was van de basisbegrippen in de samenleving.
2 De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
Alexander de Grote veroverde grote delen van Azië. De Grieken die zich in de veroverde
gebieden vestigden, hielden zich vast aan hun eigen cultuur. Veel niet- Grieken namen dit
over en zo verspreidde de Klassieke Griekse cultuur zich erg snel. Deze verspreiding van de
Griekse cultuur door Alexander de Grote heet hellenisme.
Toen in 447 v. Chr. een uitgebreid bouwproject op de Akropolis begon, kwamen kunstenaars,
filosofen en specialisten op allerlei terreinen naar Athene. Zo werd Athene het culturele
centrum van de Griekse wereld. Ook toen Athene haar politieke macht al lang kwijt was,
bleven de bouwkunst en beeldende kunst van de vierde en vijfde eeuw v. Chr. een voorbeeld
voor latere architecten en kunstenaars, onder meer voor de Romeinse. De Grieken en
Romeinen hadden een bepaalde manier van uitbeelden die zo bijzonder gevonden werd, dat
het als een vormentaal werd beschouwd. Dat betekent als voorbeeld van blijvende waarde.
We noemen deze kunst daarom klassiek en de periode waarin deze kunst werd gemaakt
heet de Klassieke Oudheid.
Klassiek: de manier van uitbeelden (de vormentaal) van de Grieken in de periode tussen
480 en ca. 330 v. Chr. , die vanaf de tweede eeuw v. Chr. als klassiek werd beschouwd, dat
wil zeggen als voorbeeld van blijvende waarde. De cultuur van de Grieken en Romeinen is
de klassieke cultuur.
Klassieke Oudheid: er wordt mee bedoeld dat die periode een belangrijk voorbeeld was
voor later. Met de klassiek periode wordt meestal de Griekse bloeitijd in de vijfde en vierde
eeuw v. Chr. aangeduid.
Hellenisme: de periode van ca. 300- 30 v. Chr. waarin de Griekse cultuur werd verspreid
over het hele gebied dat Alexander de Grote had veroverd.
334 v. Chr. : Alexander steekt over naar klein- Azië en verslaat de Perzen
331 v. Chr. : Alexander de Grote verovert Perzische Rijk.
323 v. Chr. : Alexander sterft op 33 jarige leeftijd.
300 v. Chr. : Begin Hellenisme.
Dit is de Akropolis van Athene. Door de bouwpolitiek van
Perikles werd deze in de periode 447- 431 v. Chr. het
pronkstuk van Griekenland. Vroeger en nu nog steeds is
het de religieuze kern van de stad Athene. Centraal zie je
de Partheon-tempel die gewijd is aan de stadsgodin Pallas
Athene. Helemaal links is het Dionysos-theater. Daar
werden Griekse tragedies opgevoerd.
Kenmerkend aan de bouwstijl van de tempel zijn de zuilen
die de Grieken op drie verschillende manieren konden
bouwen: in Dorische stijl, Ionische stijl en in de Korinthische bouwstijl.
3 De groei van het Romeinse imperium,
waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.
Nadat de laatste koning was verdreven in Rome, werd Rome een republiek. In een paar
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosaliedje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
