Hoorcolleges organisme thema 6: de mens: HC16-20
HC16: Rode draad college
1. Evolutionaire ontwikkeling van de mens (HC 19)
2. Centraal zenuwstelsel (HC 17 & 18 en PR11)
3. Schaling (allometrie) (HC20)
- Allometrie: wanneer je een groot lichaam hebt, zal een groot deel van de hersenen gebruikt
worden om al de signalen hiervoor te verwerken. De ratio tussen grootte lichaam en
hersenen geeft de brain power aan: hoge ratio geeft aan dat er veel cognitieve functies
mogelijk zijn. Bij allometrie wordt er naar deze ratio gekeken.
4. Humane anatomie (PR12 & 13)
HC17: ontwikkeling en bouw van het ruggenmerg
Late ontwikkerling CZS:
- Neurulatie:
o Vorming neurale plaat
o Vorming neurale groeve
o Vorming neurale wallen
o Fusie neurale wallen en vrijkomen neurale lijstcellen
- In situ= in het lichaam.
- Uit de neurale buis ontwikkelt zich het ruggenmerg en de hersenen
- Aan de dorsale zijde huid, daaronder migrerende neurale lijstcellen, de wand van de neurale
buis (bestaande uit neuroepitheel= ongedifferiniteerd) en het lumen.
- Neuroeptiheel:
o Neuronen
o Gliacellen (steuncellen)
Ependymcellen: vormen de bekleding van de wand van het kanaal (neurale
buis). Zit in de hersenkamers.
Astrocyten: verschillende functies: dragen bij aan de vorming van de bloed-
hersen barrière, ze zitten rondom endotheel van de capillairen van de
hersenen. Ze breken bepaalde neurotransmitters af. Dragen bij aan het zo
optimaal mogelijk houden van het milieu in het CZS.
Oligodendrocyten: vergelijkbare functie als de Schwanncellen:
myelineschede vormen in het CZS. In het perifeer (uitlopers) zenuwstelsel
wordt de myeline door de cellen van Schwann gevormd. Optimaliseren van
doorgifte van elektrische signalen.
- In het ruggenmerg verdwijnt het lumen van de neurale buis zo goed als helemaal. Op
bepaalde plekken zal het lumen juist toenemen om zo de hersenkamers te vormen.
- Alles onder het achterhoofdsgat hoort bij het ruggenmerg.
- Drie primaire hersenblaasjes, uiteindelijke vijf secundaire hersenblaasjes.
o Ezelsbruggetje: tel die messen met mij
~1~
,- Bij sommige dieren gaat de neurale buis flexuren (=buigingen/krommingen) maken.
o Flexura cranialis: naar ventraal
o Flexura pontis: naar dorsaal
o Flexura cervicalis: naar ventraal
- Het ventrikelsysteem/hersenkamers: lumen van de neurale buis.
- Het telencephalon gaat naar twee kanten uitstulpen: daarom twee laterale ventrikels.
- Tussen het cerebellum en de pons zit ook nog een lumen: het bovenste gedeelde van het
vierde ventrikel
- Bij de medulla oblongata (verlengde ruggenmerg): onderste deel vierde ventrikel
- In het ventrikelsysteem zit hersenvocht/ liquor cerebrospinalis/ CSF: route voor
signaalmoleculen; optimaal houden van milieu; vloeistof is te controleren op bepaalde
ziektes.
o Verplaatst zich ook richting ruggenmerg.
- De organisatie is in het ruggenmerg veel eenvoudiger dan in het cerebellum. Hoe hoger je
komt, hoe complexer.
- Ieder onderdeel van het CZS kent een unieke verdeling grijze en witte stof rondom het
lumen. Goed te zien op doorsneden.
o Witte stof: uitlopers
o Grijze stof: cellichamen
o Bij MRI scans kijken naar deze patronen.
~2~
, Bouw en organisatie ruggenmerg
- Rondom het lumen liggen de ependymcellen, daaromheen liggen soort stamcellen die
prolifereren: nieuwe cellen leggen zich steeds verderop neer. Hierdoor wordt de wand van
de buis steeds dikker.
- Neuronen worden getriggerd om uitlopers te vormen en gaan contact maken met de
periferie
- Soma = cellichaam: grijze stof
- Ganglia: clusters van zenuwcellen die buiten het CZS liggen.
- Sulcus limitans scheidt als het ware de neurale buis in een dorsaal en ventraal gedeelte
(midden van vlindervorm).
- Neuronen die aan de dorsale zijde liggen gaan bijdragen aan de sensibele functies: input.
Vanuit de periferie = vanuit de huid, organen enz. komt informatie binnen: afferente
informatiestroom. Wervellichaam ligt dorsaal.
- Neuronen aan ventrale zijde: motorische neuronen: output. Wervelboog ligt ventraal
- Rode lijn: voorwortel: tussen elke wervel treden twee uitlopers naar buiten.
- Blauwe lijn: sterretjes is cellichaam: omschakeling; achterwortel
- Spinale zenuw/ ruggenmergzenuw: waar de voorwortel en achterwortel samenkomen
Figuur 1: Pia mater en dura mater moeten omgedraaid worden!
~3~
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nika29. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.