Samenvatting van het vak Internationale Handel op Thomas More (+voorbeeldvragen). De samenvatting is gebaseerd op de powerpoints en de lessen (docent: Peter Wielockx)
Internationale handel (YB0525| 2024)
Februari 2024 – Juni 2024 (examen 11/06/2024)
Boek (niet verplicht): Wereldhandel in Perspectief van OWL press - Kris Buggenhoudt en Stefan Stabel
Source: the powerpoints seen in class. Publisher: Saylor Academy, 2012
Docent: Peter Wiebockx
Inhoudstafel
Inleiding (NIET IN DETAIL TE KENNEN) .................................................................................................... 6
Wat is wereldhandel?.......................................................................................................................... 6
Wereldhandel .................................................................................................................................. 6
Vrije handel ..................................................................................................................................... 6
Protectionisme ................................................................................................................................ 6
Voordelen en nadelen van wereldwijde handel ................................................................................. 7
Globalisering........................................................................................................................................ 7
Globalisering .................................................................................................................................... 7
Wat verstaan we eigenlijk onder globalisering ................................. Error! Bookmark not defined.
Globalisering vandaag ..................................................................................................................... 9
De toekomst? ...................................................................................................................................... 9
Operationele veerkracht ................................................................................................................. 9
Conclusie ............................................................................................................................................. 9
Hoofdstuk 1 ........................................................................................................................................... 10
Inleiding ............................................................................................................................................. 10
De interne en externe omgeving ................................................................................................... 10
Wat is internationaal zakendoen?..................................................................................................... 10
Wie is geïnteresseerd in internationaal zakendoen? ........................................................................ 10
Welke vormen nemen internationale bedrijven aan? ...................................................................... 11
A/Het bedrijfsleven ....................................................................................................................... 11
B/De overheid................................................................................................................................ 11
C/Particuliere organisaties ( NGO’s) .............................................................................................. 11
Globalisering/mondialisering ............................................................................................................ 11
Soorten globalisering:.................................................................................................................... 11
Oorzaken van globalisering: .......................................................................................................... 11
Gevolgen van globalisering ........................................................................................................... 11
Het globaliseringsdebat..................................................................................................................... 11
Wat is het globaliseringsdebat? .................................................................................................... 12
Platte wereld ..................................................................................................................................... 12
Hoe de wereld plat werd ............................................................................................................... 12
Het coronavirus laat zien hoe kwetsbaar & afhankelijk we zijn geworden in tijden van
globalisering .................................................................................................................................. 12
Ethiek en internationaal zakendoen ................................................................................................. 13
Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 2: internationale handel en directe buitenlandse investeringen ........................................ 13
Openingszaak: China in Afrika ........................................................................................................... 13
1
, Wat is de internationale handelstheorie? ......................................................................................... 13
Mercantilisme (16e eeuw) ............................................................................................................. 14
Absolute voorspsrong (1776) – Adam Smith................................................................................. 14
Landovereenkomsttheorie (1961) – Steffan Linder ...................................................................... 14
Theorie van de productlevenscyclus – Raymond Vernon ............................................................. 14
De nationale concurrentievoordeeltheorie van Porter................................................................. 14
Politieke en juridische factoren die van invloed zijn op de internationale handel ........................... 15
Democratie .................................................................................................................................... 15
Stabiel ondernemingsklimaat berekenen ..................................................................................... 15
Wat zijn de verschillende rechtssystemen? .................................................................................. 16
Waarom bemoeien overheden zich met handel? ......................................................................... 16
Hoe grijpen overheden in in de handel? ....................................................................................... 16
Buitenlandse directe investeringen................................................................................................... 17
Internationale investeringen: ........................................................................................................ 17
Factoren die van invloed zijn op de beslissing van een bedrijf om te investeren. ........................ 17
Vormen van BDI............................................................................................................................. 18
Hoe overheden DBI aanmoedigen ................................................................................................ 18
Hoe overheden BDI ontmoedigen of beperken ............................................................................ 18
Verspreiding van namaakgoederen .............................................................................................. 19
Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 3: Cultuur en zaken doen ..................................................................................................... 19
Wat is cultuur eigenlijk? Waarden, gewoonten en taal. ................................................................... 19
Externe factoren die de bedrijfscultuur beïnvloeden ................................................................... 20
Wat zijn de belangrijkste methoden die worden gebruikt om culturen te beschrijven? ................. 20
De dimensies binnen een organisatiecultuur................................................................................ 21
Wat bepaalt nog meer een cultuur? ............................................................................................. 22
Waarom de competentie “internationaal relatie beheer” zo belangrijk is geworden ................. 22
Begrijpen hoe cultuur lokale bedrijfspraktijken beïnvloedt. ............................................................. 22
Wereldwijde bedrijfsethiek ............................................................................................................... 22
Impact van ethiek op wereldwijde zaken ...................................................................................... 23
ISO 26000 ...................................................................................................................................... 24
Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 4A: wereldeconomieën........................................................................................................ 24
Classificatie van wereldeconomieën ................................................................................................. 24
Statistiek gebruikt in classificaties ................................................................................................. 25
Menselijke ontwikkelingsindex (HDI) ............................................................................................ 25
Menselijke armoede index (HPI) ................................................................................................... 25
Waarom is dit allemaal van belang voor het wereldwijde bedrijfsleven? .................................... 25
De ontwikkelde wereld begrijpen ..................................................................................................... 25
Ontwikkelende wereld ...................................................................................................................... 26
Opkomende markten ........................................................................................................................ 27
De toekomst .................................................................................................................................. 27
2
, Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
H4B: wereldeconomieën & verschillende samenwerkingen tussen naties .......................................... 27
Internationale economische samenwerkingen (GATT/WTO) ........................................................... 27
Wereldwijde en regionale economische samenwerking en integratie ......................................... 27
The GATT ....................................................................................................................................... 28
The WTO ........................................................................................................................................ 28
HS codes (Harmonized System-code) // GS-code (geharmoniseerd systeem) ............................. 29
Regionale economische integraties .................................................................................................. 29
Belangrijke gebieden van regionale economische integratie en samenwerking. ......................... 30
De impact van handelsovereenkomsten op de bedrijfswereld. ................................................... 32
Verenigde Naties (U.N)...................................................................................................................... 32
UN Global compact........................................................................................................................ 33
Duurzame ontwikkelingsdoelen .................................................................................................... 33
VN als zakenpartner ...................................................................................................................... 33
Unctad ........................................................................................................................................... 34
OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling)...................................... 34
Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 5: E.U. vandaag .................................................................................................................... 35
Oorlog Rusland – Ukraine.................................................................................................................. 35
Ontstaan en belangrijke verdragen ................................................................................................... 36
Korte geschiedenis en doel ........................................................................................................... 36
Verdragen .......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
EU-bestuur......................................................................................................................................... 36
Decision making process EU .......................................................................................................... 37
Three key players .............................................................................................................................. 37
Europese Commissie - promoting the common interest .............................................................. 37
Europese Parlement - voice of the people .................................................................................... 37
Europese Raad - voice of the member states ............................................................................... 38
Hof van Justitie in Luxemburg ....................................................................................................... 38
Europese Centrale Bank ................................................................................................................ 38
Hoe de EU omgaat met de financiële crisis ....................................................................................... 38
EU en handel ..................................................................................................................................... 38
De euro .......................................................................................................................................... 39
Voordelen van de EU ..................................................................................................................... 39
Impact of Brexit ............................................................................................................................. 39
Schengen verdrag .......................................................................................................................... 39
The Single Market: freedom .......................................................................................................... 39
Initiatieven van de EU ....................................................................................................................... 40
Onderwijs in het buitenland .......................................................................................................... 40
Gendergelijkheid ........................................................................................................................... 40
Klimaatverandering – de ambitieuze doelstellingen van de EU.................................................... 40
3
, Verbetering van de gezondheid en het milieu .............................................................................. 40
Consumentenrechten .................................................................................................................... 40
Herstelplan voor Europa................................................................................................................ 41
NextGeneration EU........................................................................................................................ 41
Customs – international trade (by Fred Angelink) .................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 6: Het internationale geldstelsel ......................................................................................... 41
Hoofdstuk Inleiding (een stukje geschiedenis).................................................................................. 41
Wat is het internationale geldstelsel? ............................................................................................... 42
Pre-Wereldoorlog I ........................................................................................................................ 42
Goud Standaard................................................................................................................................. 42
De voordelen van de gouden standaard ....................................................................................... 42
De ineenstorting van de gouden standaard .................................................................................. 43
Bretton Woods .................................................................................................................................. 43
Instorting van Bretton Woods ....................................................................................................... 43
De G’s beginnen ............................................................................................................................ 43
Wat is de rol van het IMF en de Wereldbank? .................................................................................. 44
Gelijkenissen Tussen het IMF en de Wereldbank: ........................................................................ 44
IMF (Internationaal Monetair Fonds) ................................................................................................ 44
Geschiedenis en doel......................................................................... Error! Bookmark not defined.
De doelstellingen van het Internationaal Monetair Fonds zijn als volgt:...................................... 44
De huidige rol van het IMF en de grote uitdagingen en kansen.Kritiek en uitdagingen voor het
IMF................................................................................................................................................. 45
Kansen ........................................................................................................................................... 45
Ondersteunende maatregelen om de Corona pandemie te bestrijden........................................ 45
Wereldbank (=Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling IBRD) ............................ 46
Geschiedenis en doel..................................................................................................................... 46
De missie van de Wereldbank ....................................................................................................... 46
Strategie ........................................................................................................................................ 46
Wat zijn de huidige rol van de Wereldbank en de grote uitdagingen en kansen? ....................... 47
Wat is de impact op het internationale bedrijfsleven? ..................................................................... 47
Wereldbank en Covid 19 ............................................................................................................... 47
Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 7: Bedrijfsstrategie............................................................................................................... 48
Wat is strategie.................................................................................................................................. 48
Hoe bepaal je een strategie........................................................................................................... 48
Strategie nieuwe stijl ..................................................................................................................... 48
De vijf elementen van strategie (examenvraag) ............................................................................... 49
Strategische keuzes bij expansie ....................................................................................................... 50
Internationale markt due diligence!.............................................................................................. 50
Pestel Methode ................................................................................................................................. 50
PESTEL-analyse .............................................................................................................................. 50
Factoren die de globalisering van de industrie bevorderen ......................................................... 51
4
, De verschillende types in strategische keuzes .................................................................................. 52
Invoermodi voor internationale uitbreiding ..................................................................................... 53
Samenvatting......................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hoofdstuk 8: internationale expansie ................................................................................................... 54
Wat is importeren en exporteren?.................................................................................................... 54
Waarom exporteren bedrijven? .................................................................................................... 54
Andere vormen van export ........................................................................................................... 54
Outsourcing en Offshoring ............................................................................................................ 55
Documenten die nodig zijn om te exporteren en te importeren (examenvraag)......................... 55
De rol van de douane ........................................................................................................................ 56
Wat is het verschil tussen btw en invoerrechten? (examenvraag) ............................................... 56
Tegenhandel ...................................................................................................................................... 57
Voorbeeld hoe bedrijf haar export en import beheert met een duidelijke toegangsstrategie .... 57
Wereldwijde inkoop en distributie.................................................................................................... 58
Global sourcing: the process ......................................................................................................... 58
Wereldwijd productie- en supply-chainbeheer ................................................................................ 59
Wat is suply chain? ........................................................................................................................ 59
Reverse logistics ............................................................................................................................ 60
Circular Economy........................................................................................................................... 60
Cradle to cradle ............................................................................................................................. 60
Supply chain trends ....................................................................................................................... 61
Chips schaarste .............................................................................................................................. 61
Impact van de oorlog tussen Rusland en Ukraïne ......................................................................... 62
Voorbeeldvragen ................................................................................................................................... 62
-
5
,Inleiding (NIET IN DETAIL TE KENNEN)
- Hoe beïnvloedt de relatie tussen de grootste economieën ter wereld de handel?
- Wat is het effect van de globalisering op ons dagelijks leven?
- Inzicht in de rol van de VN, Wereldbank, IMF en andere internationale instellingen met betrekking tot
handel. Politieke, culturele en juridische factoren die de handel beïnvloeden.
- Welke rol speelt de E.U in handels relaties.
- Waarom maken internationale bedrijven (Multinationals) strategische keuzes?
- Wat is “Global Sourcing” en waarom is het belangrijk.
- Wat zal de invloed zijn van COVID -19 op het handelsgedrag van morgen?
- Impact van de oorlog tussen Rusland en Oekraine!
- Impact van het GAZA conflict.
Recente trends in de wereldhandel zijn onder meer de opkomst van protectionisme, de groei van e-commerce
en digitale handel, het toenemende belang van dienstenhandel, regionale handelsovereenkomsten en de
impact van wereldwijde toeleveringsketens.
Wat is wereldhandel?
Wereldhandel
= De uitwisseling van g/d tussen landen en bestaat uit de totale in- en uitvoer van elk deelnemend land.
- De handel wordt beheerst door vraag en aanbod.
- Elke natie in de wereld beschikt over activa en natuurlijke hulpbronnen die zij kan consumeren of
verhandelen met andere naties.
- Landen met een absoluut voordeel op een goed of dienst zijn het beste in het produceren van dat goed of
die dienst en zijn het meest geneigd die naar andere landen te exporteren.
Vrije handel
= Twee of meer landen kunnen handel drijven met weinig tot geen beperkingen.
- Vraag- en aanbodfactoren bepalen welke g/d worden gemaakt en verkocht, en de markt bepaalt het tarief.
- Landen werken efficiënt door de g/d te produceren waarmee zij een comparatief voordeel hebben, en die
g/d te verhandelen met andere landen die dat voordeel niet hebben.
- Vrije handel is de natuurlijke toestand van de wereldhandel.
Protectionisme
= Reguleert de wereldhandel om ervoor te zorgen dat de markt goed functioneert.
- Slechte acties van een land bestraffen
- Binnenlandse producten en diensten beschermen tegen goedkopere importproducten
- Handelstekorten terug dringen
- Groei in een bepaalde sector te bevorderen.
Enkele van de belangrijkste instrumenten om dit te bereiken zijn:
• Tarieven: Belastingen op ingevoerde g&d. Deze worden gebruikt voor sancties tegen slechte actoren, om
productdumping te voorkomen of om consumenten aan te moedigen binnenlandse producten te kopen.
• Subsidies: Voordelen die door de overheid aan mensen, bedrijven, industrieën, enz. worden gegeven om
de groei in een bepaalde sector aan te moedigen. (= geldelijke uitkeringen of belastingverminderingen)
• Quota: Beperken het aantal of de waarde van g&d die een land gedurende een bepaalde periode mag
importeren of exporteren.
• Embargo's: Beperkt de handel uit een bepaald land of van een bepaald product volledig.
Beide strategieën hebben voordelen en uitdagingen voor zowel de binnenlandse als de wereldeconomie. Te
veel vrijheid kan slechte actoren in staat stellen ongecontroleerd te opereren, en te veel protectionisme kan
de handel verstikken en de prijzen de hoogte in jagen. De meeste landen werken met een combinatie van
beide beleidsvormen.
De Verenigde Staten hebben momenteel vrijhandelsovereenkomsten met 20 landen en hebben sancties tegen
nog veel meer landen. Enkele van de meest gesanctioneerde landen van de VS zijn landen als China, Noord-
Korea en Rusland.
6
,Voordelen en nadelen van wereldwijde handel
+ Bouwstenen voor internationale groei - als een bedrijf eenmaal met succes kan uitbreiden naar één
buitenlandse markt, vergroot het de kans op verspreiding naar andere markten. Ze kunnen de
merkbekendheid in de regio vergroten, interesse wekken in de buurlanden en het merk ook in die
landen aantrekken.
+ Verbetert de financiële prestaties - De meeste landen bieden een aanzienlijk marktpotentieel voor veel
producten. Door wereldwijd uit te breiden kunnen meer mensen producten zien, beoordelen en
kopen. Meer bekendheid leidt vaak tot een hogere verkoop.
+ Verdeelt het risico van een merk of bedrijf - Verkopen aan het buitenland verhogen het
verkooppotentieel en verlichten de druk om in eigen land te verkopen.
+ Meer concurrentie - Hoe meer verkopers op de markt, hoe goedkoper en beter de producten zijn voor
de consument.
− Politiek risico - Werken in het buitenland betekent werken met buitenlandse regeringen, wetten en
gebruiken en met mogelijke politieke onrust. Een veranderend politiek klimaat kan de wereldhandel
vaak verstoren.
− Wisselkoersrisico - Wereldwijde valuta veranderen voortdurend van waarde, zodat ook de waarde van
producten en diensten verandert.
− Culturele complicaties - Dit kan vele vormen aannemen en kan moeilijk te voorzien zijn. (taalbarrières,
fysieke maniertjes of religieuze overtredingen)
− Verhoogt het risico op diefstal van intellectuele eigendom - Sommige personen handelen niet ethisch
en houden zich niet aan de Amerikaanse octrooiwetgeving of aan de bescherming van intellectuele
eigendom. Wereldwijde handel stelt bedrijven vaak bloot aan schending van auteursrechten en
handelsmerken en het is moeilijker te bestrijden op buitenlandse bodem waar wetten en gebruiken
verschillen van die in de VS.
Globalisering
Internationale handel = geschiedenis => grootste handelsreiziger = Silk Road (kocht er zijde) => Marco Polo
De wereldhandel is rond eind jaren 70 vooral gestegen.
Globalisering
= Een proces van politieke en economische integratie tussen landen. Daarbij is er een toenemende
grensoverschrijdende stroom van goederen, diensten, kapitaal, mensen en ideeën.
Deglobalisering is de opeenvolging aan schokken die dit proces doet vertragen of omkeren.
De wereldhandel is sterk gegroeid, vooral na 1990, toen de wereldexport sterk toenam als gevolg van de
snelle industrialisatie in de ontwikkelingslanden en de massale verplaatsing van de productie, vooral in China.
De waarde van de wereldexport steeg van 1 biljoen dollar in 1977, naar meer dan 16 biljoen dollar aan
goederen uitgevoerd in 2008. Het aandeel van de goederenhandel, import en export samen, steeg in het
mondiale bbp van 18% naar 52%.
Cyclus van de groei van de uitvoer:
• tot jaren ’80: opkomende handel
• 1980-2000: versnelling in de handel
7
, • 2000-2008: piekgroei. De groei van de handel ging ook gepaard met een sterke toename van de
handelsonevenwichtigheden. De toetreding van China tot de WTO eind 2001 had een aanzienlijk effect op
de wereldhandel, die versnelde door een expansie van de Chinese export.
• 2008-2009: financiële crisis = daling van de wereldhandel in goederen, bijna 25% in slechts één jaar. => De
belangrijkste factor was een daling van het verbruik van duurzame goederen (bv. meubelen, toestellen,
auto's), aangezien consumenten dit soort aankopen kunnen uitstellen als zij onzeker zijn over de toekomst.
• De handel veerde daarna weer op, vooral onder impuls van de opkomende economieën.
• Sinds 2012 wordt echter een piek in de wereldhandel waargenomen, waarbij de waarde van de uitvoer
afvlakt en het aandeel ervan in het mondiale bbp daalt.
• 2020: negatief effect op de wereldhandel door de Covid-19-pandemie.
• 2021: handel steeg vanwege de uitgestelde vraag en het massale stimuleringsbeleid.
Globalisering gaat in golven.
I. Periode na Industriële Revolutie
II. Na WOII
III. Val van de Berlijnse muur (1989), versneld door toetreding van China tot WTO (2001)
=> ‘hyperglobalisering’
Door technologische vooruitgang op het vlak van logistiek en transport en de ICT-revolutie werden
bedrijfsprocessen steeds internationaler en complexer. De huidige deglobaliseringstrend wordt in gang gezet
door de geopolitieke koers van de wereldmachten, maar ook ondernemingen herzien hun mondiale
waardeketens. Amerikaanse bedrijven verplaatsen investeringen uit China, mede door de productiestoringen
door COVID-19 en het vergroten van de veerkracht van de toeleveringsketen.
Echter, reshoring (=terugkeer van de productie naar het eigen land) is nog beperkt; bedrijven houden tot nu
toe grotere voorraden aan en zoeken extra leveranciers.
Deglobalisering betekent daarom niet noodzakelijk minder samenwerking en handel tussen
landen. Integendeel, de integratie op regionaal vlak en binnen blokken van landen (VS, EU,Japan versus China,
Rusland) zal in de toekomst nog moeten toenemen. Uitdagingen zoals nieuwe pandemieën en
klimaatopwarming stoppen niet aan de landsgrenzen en vereisen meer internationale samenwerking, niet
minder.
Ondanks de verstoring veroorzaakt door de COVID-19-pandemie, bleven de meeste wereldwijde stromen
groeien in 2020 en 2021, met een record in gegevensstromen die werken op afstand en zo ook het het
voortbestaan van bedrijven mogelijk maakten. Door de handel in gefabriceerde goederen konden regio's de
consumptie behouden en tegelijkertijd verstoringen in lokale productiebasissen het hoofd bieden. Aziatische
toeleveringsketens waren bijvoorbeeld in staat om de productiedaling van westerse toeleveringsketens in
2020 te overbruggen. De vraag naar goederen bereikte inderdaad een recordhoogte toen consumenten
tijdens lockdowns en social distancing hun uitgaven verlegden naar goederen en weg van diensten. In 2022 zal
de handel in goederen ondanks nieuwe verstoringen naar verwachting sneller blijven groeien dan het bbp.
8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femsv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
