Waar gaat elke bron over?
WEEK II: EEN NIEUWE TIJD?
Bron I: Peter Burke, Luke Clossey en Felipe Fernández-Armesto, ‘The global
Renaissance’, Journal of World History 28 (2017) 1-30.
Deze bron gaat over het heroverwegen van het traditionele beeld van de Renaissance als
een exclusief Europees fenomeen. Het bespreekt de invloed van niet-Europese culturen,
met name de islamitische, op de Renaissance en de verspreiding van Renaissance-ideeën
en -kunst buiten Europa. Het benadrukt het belang van interculturele interacties en de rol
van migratie, handel en intellectuele uitwisseling in de vorming van de Renaissance en de
verspreiding ervan over de wereld.
Bron II: Cassandra Fedele, Oration in Praise of Letters (ca. 1487).
Deze bron gaat over een toespraak gehouden door Cassandra Fedele, een vrouwelijke
humanist, waarin ze de waarde van onderwijs en studie benadrukt, ondanks de sociale
beperkingen die vrouwen destijds ondervonden. Ze argumenteert dat het verwerven van
kennis en vaardigheden in de vrije kunsten essentieel is voor het ontwikkelen van de
menselijke rede en het bereiken van geluk en voorspoed.
Bron III: Broeder Pedro de Gante, Brief aan Karel V uit Mexico Stad (1552).
Deze bron is een brief van Broeder Pedro de Gante aan Keizer Karel V uit Mexico Stad in
1552. In de brief bekritiseert hij de misstanden van de Spaanse kolonisatie in Mexico en pleit
hij voor een humanere behandeling van de inheemse bevolking, met name op het gebied
van arbeid en eigendomsrechten.
Bron IV: Manuel Álvares, Klein-Ethiopië en een geografische beschrijving van de
provincie Sierra Leone (ca. 1615).
Deze bron is een beschrijving van de koning van Bussis, een eiland in de monding van de
Mansoa rivier (nu in Guinee-Bissau), door Manuel Álvarez, een Jezuïet actief aan de
westkust van Afrika in de vroege 17e eeuw. Het document biedt inzicht in de levensstijl,
macht en invloed van de koning, evenals de complexe dynamiek tussen de inheemse
bevolking en Europese handelaren en missionarissen.
Bron V: Twee prenten over de ‘nieuwe wereld’ (1585-1593 en 1594).
In zestiende-eeuws Europa was er een enorme honger naar verhalen en afbeeldingen over
de ‘Nieuwe Wereld.’ Aangezien de meeste Europeanen nooit de Atlantische Oceaan konden
oversteken, vormden verslagen en prenten grotendeels het Europese beeld van Amerika.
Deze twee afbeeldingen zijn ongeveer tegelijk geproduceerd. De eerste is het werk van
John White, een Engelse kunstenaar en kaartenmaker die meereisde met een expeditie
naar North Carolina. De tweede is gemaakt door de succesvolle Luikse graficus Theodor de
Bry. De Bry is zelf nooit in Amerika geweest maar verzamelde verhalen en afbeeldingen
gemaakt door mensen zoals White om als basis te dienen voor zijn gravures.
, WEEK III: RELIGIE
Bron I, Natalie Zemon Davis, ‘The sacred and the body social in sixteenth-century
Lyon’, Past & present, 90 (1981) 40-70.
Deze bron is een artikel van Natalie Zemon Davis getiteld 'The sacred and the body social in
sixteenth-century Lyon', gepubliceerd in Past & Present in 1981. Het onderzoekt de rol van
religieuze praktijken, zoals processies en festiviteiten, in het vroegmoderne Lyon en hoe
deze het stedelijke leven, sociale identiteit en economie beïnvloedden.
Bron II: Twee katholieke teksten over pelgrimsoorden (1518 en na 1538).
Deze bronnen belichten verschillende perspectieven op pelgrimsoorden in het katholieke
Europa. Het eerste fragment is een satirische dialoog van Desiderius Erasmus die de
corruptie rond pelgrimages bespot. Het tweede fragment is een klaaglied over de
vernietiging van het pelgrimsoord Walsingham in Engeland door protestantse hervormers in
1538.
Bron III: De bekentenis van Walpurga Hausmännin (1587).
Deze bron gaat over de bekentenis van Walpurga Hausmännin, een vroedvrouw die
beschuldigd werd van hekserij en geëxecuteerd werd in 1587. Haar bekentenis bevat
typische elementen die voorkomen in vroegmoderne processen tegen vermeende heksen,
zoals ontmoetingen met de duivel, het gebruik van een toverzalf, en het schaden van
mensen en dieren.
Bron IV: De dood van Barbara Dürer, beschreven door haar zoon Albrecht (1514).
Deze bron beschrijft de dood van Barbara Dürer, zoals vastgelegd door haar zoon Albrecht
Dürer in 1514. Het biedt een intieme kijk op hun persoonlijke leven, inclusief religieuze
overtuigingen en rituelen.
Bron V: Een protestante spotprent (1566-1568).
De drukpers, een halve eeuw eerder uitgevonden, speelde een cruciale rol in de Reformatie.
Vooral de verschillende protestante denominaties produceerden veel teksten en
afbeeldingen die een scherp onderscheid tussen hun eigen beweging en het katholicisme –
in hun ogen de volgers van de Antichrist – suggereerden. Deze prent is daar een goed
voorbeeld van. Historici zijn er niet allemaal van overtuigd dat dit soort afbeeldingen waren
bedoeld voor ongeletterden. De iconografie is behoorlijk complex en het vergt een flinke
voorkennis om dit te kunnen ontrafelen.
