IPR-FAMILIERECHT SAMENVATTING/NOTITIES 23/24
WEEK 1 - HUWELIJK EN ECHTSCHEIDING................................................................................4
WEEK 1 - HUWELIJK EN ECHTSCHEIDING................................................................................4
Kennisclip - Relatierecht - Huwelijk......................................................................................4
Kennisclip - Relatierecht - Huwelijk......................................................................................4
Kennisclip - Echtscheiding - Bevoegdheid............................................................................5
Kennisclip - Echtscheiding - Bevoegdheid............................................................................5
Kennisclip - Echtscheiding - Toepasselijk recht....................................................................6
Kennisclip - Echtscheiding - Toepasselijk recht....................................................................6
Nr 143 Handboek - Fait accompli-exceptie............................................................................7
Nr 143 Handboek - Fait accompli-exceptie............................................................................7
Jurisprudentie..................................................................................................................... 8
Jurisprudentie..................................................................................................................... 8
HvJ EU, 29 november 2007, NIPR 2008, 2 (Sundelind Lopez)..............................................8
HvJ EU, 29 november 2007, NIPR 2008, 2 (Sundelind Lopez)..............................................8
HvJ EU 16 juli 2009, NJ 2011, 347 (Hadadi/Mesko)...............................................................8
HvJ EU 16 juli 2009, NJ 2011, 347 (Hadadi/Mesko)...............................................................8
HR 13 juli 2001, NIPR 2001, 242 (Erkenning Marokkaanse khoel)..........................................8
HR 13 juli 2001, NIPR 2001, 242 (Erkenning Marokkaanse khoel)..........................................8
HR 31 oktober 1986, NJ 1987, 924 (Verstoting)....................................................................8
HR 31 oktober 1986, NJ 1987, 924 (Verstoting)....................................................................8
Aantekeningen werkcollege 1 (week 6) 02-04-2024...............................................................9
Aantekeningen werkcollege 1 (week 6) 02-04-2024...............................................................9
WEEK 2 - OUDERLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID................................................................12
WEEK 2 - OUDERLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID................................................................12
Kennisclip Ouderlijke verantwoordelijkheid - Bronnen.........................................................12
Kennisclip Ouderlijke verantwoordelijkheid - Bronnen.........................................................12
Kennisclip Ouderlijke verantwoordelijkheid - Bevoegdheid..................................................13
Kennisclip Ouderlijke verantwoordelijkheid - Bevoegdheid..................................................13
Kennisclip Ouderlijke verantwoordelijkheid - Toepasselijk Recht.........................................15
Kennisclip Ouderlijke verantwoordelijkheid - Toepasselijk Recht.........................................15
Nr. 69 Handboek - Ouderlijke verantwoordelijkheid..............................................................16
Nr. 69 Handboek - Ouderlijke verantwoordelijkheid..............................................................16
Nr. 88 Handboek - Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming...........................17
, Nr. 88 Handboek - Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming...........................17
Nrs. 185-192 Handboek - Kinderbescherming en ouderlijke verantwoordelijkheid.................18
Nrs. 185-192 Handboek - Kinderbescherming en ouderlijke verantwoordelijkheid.................18
WEEK 3 - KINDERONTVOERING..............................................................................................20
WEEK 3 - KINDERONTVOERING..............................................................................................20
HvJ EG 2 april 2009, NIPR 2009, 85 (Finse Zaak), Rechtspraakbundel F2..............................20
HvJ EG 2 april 2009, NIPR 2009, 85 (Finse Zaak), Rechtspraakbundel F2..............................20
HvJ EG 22 december 2010, NIPR 2011, 5 (Mercredi), Rechtspraakbundel F4..........................20
HvJ EG 22 december 2010, NIPR 2011, 5 (Mercredi), Rechtspraakbundel F4..........................20
HvJ EG 12 november 2014, zaak 656/13 (L v M), Rechtspraakbundel F6.................................20
HvJ EG 12 november 2014, zaak 656/13 (L v M), Rechtspraakbundel F6.................................20
HvJ EU 17 oktober 2018, zaak 393/18 (UD v. XB), ECLI:U:C:2018:835......................................21
HvJ EU 17 oktober 2018, zaak 393/18 (UD v. XB), ECLI:U:C:2018:835......................................21
WEEK 4 - ALIMENTATIE.........................................................................................................22
WEEK 4 - ALIMENTATIE.........................................................................................................22
Videocollege - IPR - Familierecht - Alimentatie - Bronnen en Rechtsmacht.........................22
Videocollege - IPR - Familierecht - Alimentatie - Bronnen en Rechtsmacht.........................22
Videocollege - IPR - Familierecht - Alimentatie - Toepasselijk recht en erkenning en
tenuitvoerlegging............................................................................................................... 23
Videocollege - IPR - Familierecht - Alimentatie - Toepasselijk recht en erkenning en
tenuitvoerlegging............................................................................................................... 23
Jurisprudentie................................................................................................................... 26
Jurisprudentie................................................................................................................... 26
HvJ EG A v B, 16 juli 2015, C-184/14, ECLI:EU:C:2015:479..................................................26
HvJ EG A v B, 16 juli 2015, C-184/14, ECLI:EU:C:2015:479..................................................26
Literatuur.......................................................................................................................... 27
Literatuur.......................................................................................................................... 27
WEEK 5 - HUWELIJKSVERMOGENSRECHT.............................................................................28
WEEK 5 - HUWELIJKSVERMOGENSRECHT.............................................................................28
Videocollege IPR Familierecht - Huwelijksvermogensrecht - Bronnen en rechtsmacht........28
Videocollege IPR Familierecht - Huwelijksvermogensrecht - Bronnen en rechtsmacht........28
Stappenplan internationale bevoegdheid in huwelijksvermogensrecht zaken..................28
Stappenplan internationale bevoegdheid in huwelijksvermogensrecht zaken..................28
Schema bevoegdheid inzake echtscheidingszaak reeds aanhangig (art. 5 Huw. Vo.).........29
Schema bevoegdheid inzake echtscheidingszaak reeds aanhangig (art. 5 Huw. Vo.).........29
, Videocollege IPR Familierecht - Huwelijksvermogensrecht - Toepasselijk recht deel 1/2.....30
Videocollege IPR Familierecht - Huwelijksvermogensrecht - Toepasselijk recht deel 1/2.....30
Schema toepasselijke bron bij IPR vraag toepasselijk recht.............................................30
Schema toepasselijke bron bij IPR vraag toepasselijk recht.............................................30
Hoge Raad 10 december 1976, NJ 1977, 275 (Chelouche/Van Leer).....................................31
Hoge Raad 10 december 1976, NJ 1977, 275 (Chelouche/Van Leer).....................................31
Videocollege IPR Familierecht - Huwelijksvermogensrecht - Toepasselijk recht deel 2/2.....32
Videocollege IPR Familierecht - Huwelijksvermogensrecht - Toepasselijk recht deel 2/2.....32
Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 (HHV 1978) tav toepasselijk recht:.....................32
Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 (HHV 1978) tav toepasselijk recht:.....................32
Huwelijksvermogensrecht Verordening tav toepasselijk recht.........................................34
Huwelijksvermogensrecht Verordening tav toepasselijk recht.........................................34
Schema toepasselijk recht onder de Huwelijksvermogensrecht Vo..................................35
Schema toepasselijk recht onder de Huwelijksvermogensrecht Vo..................................35
Aantekeningen werkcollege 30-04-2024............................................................................36
Aantekeningen werkcollege 30-04-2024............................................................................36
WEEK 6 - AFSTAMMINGSRECHT.............................................................................................37
WEEK 6 - AFSTAMMINGSRECHT.............................................................................................37
Literatuur.......................................................................................................................... 37
Literatuur.......................................................................................................................... 37
Nr. 86 - Verzoekschriftprocedures..................................................................................37
Nr. 86 - Verzoekschriftprocedures..................................................................................37
Nrs. 175-183 - Afstamming...............................................................................................37
Nrs. 175-183 - Afstamming...............................................................................................37
Aantekeningen werkcollege:...............................................................................................41
Aantekeningen werkcollege:...............................................................................................41
, Profieldeel - Familierecht
WEEK 1 - HUWELIJK EN ECHTSCHEIDING
Kennisclip - Relatierecht - Huwelijk
❖ GV= Gewone verblijfplaats
❖ Stappenplan:
1) Internationale feiten
2) Kwalificatie
3) IPR vraag
4) Bronnen
5) Toepassingsgebieden
6) Samenloop
7) Toepassing van de bron
❖ Doorlopende casus:
➢ Man (Duitse nationaliteit) en vrouw (Duitse nationaliteit) wonen in Duitsland
➢ Ze zijn in 2004 in Duitsland getrouwd.
➢ Uit het huwelijk is één zoon geboren (2008)
➢ In 2012 is het gezin naar Nederland verhuisd
➢ De vrouw woont met de zoon nu zes maanden in Frankrijk
➢ De man woont in Nederland
➢ In 2023 wenst de vrouw:
■ te scheiden
■ met daarbij een verzoek om het eenhoofdig gezag
■ alimentatie voor haar en haar zoon en
■ verdeling van het huwelijksvermogen.
● Welke rechter is bevoegd?
● Welk recht moet deze rechter toepassen?
Huwelijk Internationale Toepasselijk recht Erkenning en
bevoegdheid tenuitvoerlegging
Europese Verordeningen
Internationale verdragen Haags Huwelijksverdrag Haags Huwelijksverdrag
1978 1978
Commune IPR (Art. 1-14 Rv) Art. 10:27 t/m 10:30 BW Art. 10:31 t/m 10:34 BW
❖ Een huwelijk kan enkel en alleen erkend worden.
❖ In principe zijn de bepalingen die vastgelegd zijn in het Haags Huwelijksverdrag bijna
letterlijk overgenomen in de artikelen in boek 10. Wij verwijzen dus niet naar het
huwelijksverdrag, maar naar de artikelen in boek 10 BW.
, Huwelijk dat is voltrokken in het buitenland
❖ Vraag naar erkenning van buitenlands huwelijk in Nederland
❖ Art. 10:31 en 10:32 BW
➢ 10:31 BW → is het huwelijk geldig?
➢ 10:32 BW → wordt dit huwelijk erkend in NL?
❖ NB: Onthouding erkenning is niet hetzelfde als nietigheid huwelijk.
Kennisclip - Echtscheiding - Bevoegdheid
Echtscheiding Internationale Toepasselijk recht Erkenning en
bevoegdheid tenuitvoerlegging
Europese Verordeningen Brussel II-bis Vo (Rome III Vo) Brussel II-bis Vo
Brussel II-ter Vo Brussel II-ter Vo
Internationale verdragen - - Verdrag van Luxemburg 8
sept 1967
Haags
Echtscheidingserkennings
verdrag 1970
Commune IPR (Art. 1-14 Rv) Art. 10:56 BW Art. 10:57 t/m 10:59 BW
❖ Brussel II-ter Vo is de vervanging van de Brussel II-bis Vo. We zullen dus vooral
aandacht besteden aan de Brussel II-ter Vo.
Internationale bevoegdheid bij echtscheiding
❖ Materieel toepassingsgebied → art. 1 lid 1 sub a Brussel II-ter Vo
➢ Echtscheiding, scheiding van tafel en bed en nietigverklaring vh huwelijk
❖ Temporeel toepassingsgebied → art. 100 Brussel II-ter Vo
➢ Procedures ingesteld na 1 augustus 2022, daarvoor Brussel II-bis
❖ Formeel toepassingsgebied → art. 6 Brussel II-ter Vo
➢ Verweerder moet in beginsel een onderdaan van een lidstaat zijn danwel zijn
gewone verblijfplaats in een lidstaat hebben;
➢ HvJ 29 november 2007, ECLI:EU:C:2007:740, Sundelind Lopez (is nu verwerkt in
art. 6 Brussel II-ter Vo.)
➢ Als de Vo. niet van toepassing is, kijken we naar het commune
bevoegdheidsrecht (in NL art. 1-14 Rv)
■ Ogv art. 9 sub b Rv is de Nederlandse rechter ook bevoegd ten aanzien
van een verzoek tot echtscheiding indien een procedure onmogelijk is in
het buitenland.
■ Ogv art. 9 sub c Rv is de Nederlandse rechter ook bevoegd ten aanzien
van een verzoek tot echtscheiding indien het onacceptabel is om van de
verzoeker te verlangen dat diegene de procedure in het buitenland
begint.
, ❖ 7 mogelijkheden in art. 3 Brussel II-ter Vo
➢ Gewone verblijfplaats van beide echtgenoten (art. 3 sub a, onder i en ii);
➢ Gewone verblijfplaats van de verweerder (art. 3 sub a, onder iii);
➢ Gewone verblijfplaats van één van de echtgenoten (art. 3 sub a, onder iv);
➢ Gewone verblijfplaats van de verzoeker (art. 3 sub a, onder v en vi);
➢ Nationaliteit van partijen (art. 3 sub b)
■ HvJ 16 juli 2009, ECLI:EU:C:2009:474, Hadadi
● In het kader van de toepassing van art. 3 sub b hoeft er geen
rekening gehouden te worden met een dubbele nationaliteit.
■ Gewone verblijfplaats wordt gezien als iemand meer dan 1 jaar in dat
land woont. Indien diegene wel de nationaliteit van die lidstaat heeft,
wordt deze periode ingekort tot 6 maanden.
❖ Art. 20 jo. 17 Brussel II-ter Vo: Litispendentie (race to court)
➢ Het gerecht waar de procedure als eerste ingediend is, is bevoegd om over het
geschil te beslissen. De andere rechter dient zich dan onbevoegd te verklaren.
■ De andere rechter zal wachten met deze onbevoegdverklaring totdat
duidelijk is dat de rechter waar de procedure als eerste ingediend is zich
ook als bevoegd heeft verklaard om te oordelen over deze zaak.
❖ Geen mogelijkheid tot forumkeuze
Kennisclip - Echtscheiding - Toepasselijk recht
❖ De Rome III Vo is niet door NL geratificeerd. Deze Vo is dus niet van toepassing in NL.
❖ Daarom vallen wij terug op de Nederlandse bronnen.
Toepasselijk recht bij echtscheiding
❖ Wet Conflictenrecht Echtscheiding (WCE) en art. 10:56 BW
➢ De WCE is vervallen en vervangen door bepalingen in boek 10 BW
➢ Art. 270 Overgangswet: art. 10:56 BW is van toepassing op procedures die zijn
ingesteld na 1 januari 2012.
❖ Hoofdregel in art. 10:56 lid 1 BW: Nederlands recht is van toepassing tenzij:
➢ Echtgenoten een gemeenschappelijke nationaliteit hebben en
➢ Echtgenoten een rechtskeuze voor dit recht hebben gemaakt; of
➢ De rechtskeuze van één echtgenoot door de ander niet is weersproken; of
➢ De rechtskeuze door één echtgenoot is gedaan en beide echtgenoten een
werkelijke maatschappelijke band hebben met het land van de
gemeenschappelijke nationaliteit.
Erkenning echtscheiding binnen de EU
❖ Brussel II-bis Vo (en later Brussel II-ter Vo) (van toepassing ten aanzien van
echtscheidingen uitgesproken door een EU-lidstaat)
➢ Toepassingsgebieden
➢ Automatische erkenning (art. 21 lid 1 Brussel II-bis Vo) - nu art. 30 Brussel II-ter
➢ Weigeringsgronden (art. 22 Brussel II-bis Vo) - nu art. 38 Brussel II-ter
■ Zijn zeer beperkt waardoor in beginsel alle echtscheidingen die
plaatsvinden in andere landen binnen de EU ook automatisch voor
