INTERNATIONAAL
ONDERNEMEN
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding in internationaal ondernemen ............................................................................ 2
Hoofdstuk 2: Politieke en economische omgeving ................................................................................. 5
Hoofdstuk 3: Cultuur ............................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 4: Management en organisatie in een internationale omgeving ........................................ 13
Hoofdstuk 5: Externe analyse in een internationale omgeving ............................................................ 19
Hoofdstuk 6: Marktentreevormen en internationale marketing .......................................................... 26
Hoofdstuk 7: Interculturele communicatie en management................................................................ 35
Hoofdstuk 8: Internationaal recht ......................................................................................................... 41
Hoofdstuk 9: Risicomanagement, verzekeringen en financiën ............................................................. 45
Hoofdstuk 10: Logistiek en douane ....................................................................................................... 49
1
,Hoofdstuk 1: Inleiding in internationaal ondernemen
1.1 Wat is internationaal ondernemen?
Internationaal ondernemen is een ruim begrip. Het is niet alleen het investeren in het buitenland en
het verkopen van goederen en diensten aan het buitenland. Het heeft ook te maken met de
ontwikkeling van internationale economische activiteiten of met de handelingen die nodig zijn om
zaken te gaan doen in het buitenland. Steeds vaker sluiten ondernemingen
samenwerkingsverbanden met partners in het buitenland. Zo besteden ze activiteiten uit naar
lagelonenlanden om hun productiviteit te verhogen of om met goedkopere arbeidskrachten te
kunnen werken. Ze delen kennis met buitenlandse partners om ten opzichte van de concurrent
sterker te staan of ze werken samen met anderen om schaalvoordelen te realiseren.
1.1.1 Globalisering
Door de opkomst van de lagelonenlanden, zoals bijvoorbeeld China, India, Bangladesh, kan
goedkoper geproduceerd worden. Als niet alleen goederen en diensten, maar ook kapitaal, kennis en
arbeid hun weg vinden over de wereldbol, is er sprake van globalisering of mondialisering.
Twee factoren spelen een belangrijke rol bij de enorme groei van de globalisering:
1. Openstellen van de grenzen
– wegnemen van handelsbarrières en vergemakkelijken van reizen
2. Ontwikkeling van nieuwe technologieën
– internet: Any place, any time
– niet alleen communicatietechnologie, maar ook bijvoorbeeld 3D-printing
Als gekeken wordt naar de groei van het Bruto Nationaal Product van alle landen samen, zien we dat
meer dan de helft van deze groei komt vanuit de opkomende industrielanden. Deze landen spelen in
de globalisering een steeds belangrijkere rol. Denk bijvoorbeeld aan de BRICS-landen (Brazilië,
Rusland, India, China en Zuid-Afrika), waar de komende jaren een enorme groei van het BNP wordt
verwacht. Denk ook aan de zogenoemde N11-landen (Next Eleven-landen): Bangladesh, Egypte,
Filipijnen, Indonesië, Iran, Mexico, Nigeria, Pakistan, Turkije, Vietnam en Zuid-Korea.
BRICS-landen: Deze landen zijn de 5 grootste potentiële groeilanden op het gebied van economie en
welvaart. Er liggen dan ook veel kansen in deze landen en steeds meer bedrijven maken hier gebruik
van.
N11-landen: Dit zijn de landen die het potentieel hebben om samen met de BRIC-landen, ’s werelds
grootste economie van de 21ste eeuw te vormen.
G7-landen: De Groep van Zeven (G7) is een intergouvernementeel forum van zeven rijke
industrielanden. Binnen de G7 worden voornamelijk economische en financiële onderwerpen
besproken. De deelnemende landen zijn Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan,
Canada en de Verenigde Staten.
De belangrijkste handelspartners voor Nederland zijn de G7-landen. De snelste groeiers zijn de
BRICS- en N11 landen.
Zoals ieder verschijnsel, kent globalisering een aantal voor- en nadelen. De voor- en nadelen zijn te
vinden in de tabel hieronder.
2
, 1.1.3 Regionalisering
Naast de ontwikkeling van globalisering ontstaat er de laatste jaren ook meer een tendens naar
regionalisering. In plaats van dat men de wereld afzoekt naar potentiële handelspartners, keert men
terug naar landen dichtbij de eigen thuismarkt. Dit is aangewakkerd door de economische crisis
waarin allerlei landen hun eigen economie gingen beschermen en weer handelsbarrières gingen
opzetten. Volgens sommigen is globalisering te ver doorgeschoten en wint regionalisering daarom
aan kracht.
1.1.4 Duurzaam internationaal ondernemen
Duurzaam internationaal ondernemen houdt in dat bedrijven bewust worden gemaakt van de
manier van zakendoen en de gevolgen, niet alleen voor mens en milieu maar ook voor de
samenleving.
Duurzaam internationaal ondernemen bestaat uit 3 pijlers, namelijk:
• People: Heeft betrekking op de menselijke kant van duurzaam internationaal ondernemen.
Denk daarbij aan mensen binnen en buiten de onderneming en aspecten als
gezondheid/veiligheid van de werkplek, arbeidsrechten, mensenrechten, lonen, scholing en
kinderarbeid. Vooral wanneer bedrijven internationaal ondernemen is dit een belangrijke
pijler, omdat de productie plaatsvindt in lagelonenlanden waar de arbeidsomstandigheden
vaak niet al te best zijn.
• Planet: Planet houdt de zorg voor het milieu in. Door het uitputten van onze natuurlijke
grondstoffen zal er gekeken moeten worden naar alternatieven. Aspecten als efficiënt
omgaan met grondstoffen en afvalmanagement zijn een onderdeel hiervan. Recycling is een
perfect voorbeeld.
• Profit: Natuurlijk is winst een voorwaarde voor de continuering van een onderneming, maar
daarnaast is ook een aantal andere aspecten van belang die bijdragen aan de algemene
welvaart. Profit omvat aspecten als locatiebeleid, winstgevendheid, winstbestemming,
dividenduitkeringen, sponsoring en goede-doelenbeleid.
1.2 Waarom gaan bedrijven de grens over?
1.2.1 Internationale handel
Zoals hiervoor al aangegeven, is de basis voor internationalisering vaak de handel van goederen of
diensten, internationale handel genoemd. Hiermee is Nederland van oudsher al bekend, denk
bijvoorbeeld aan de al eerder genoemde VOC-tijd.
Er zijn verschillende manieren van internationaal handel drijven die hierna worden uitgelegd:
• Import
• Export
3
