Hierin alle belangrijke filosofische stromingen uit de stof omschreven met bovenin de belangrijkste punten om te onthouden voor het schrijven van je essay.
Stroming Filosoof
Rechtspositivisme Hart /
Truepenn
- Rechtszekerheid y
- Letter van de wet: recht is wat in rechtsbronnen staat
- Extern en intern aspect
- Alleen bij hard case discretionaire bevoegdheid
- Scheiding recht en moraal
Rechtszekerheid staat voorop: de machtsuitoefening van de overheid moet
voorspelbaar zijn voor de burger. Recht en moraal zijn daarbij geschieden:
enkel wordt gekeken naar de wet en of deze juist tot stand is gekomen.
Binnen deze stroming kan onrechtvaardig recht gewoon gelding hebben (dit
in tegenstelling tot het natuurrecht). In beginsel moet de rechter zich houden
aan de letter van de wet, ook wel: grammaticaal interpreteren.
Rechtspositivisme: recht is wat er in de rechtsbronnen staat. Bij hoge
uitzonderingen heeft de rechter een discretionaire bevoegdheid. In zo’n geval
wordt gesproken van een ‘hard case’, waarbij de rechter vooruit moet kijken
als hij aan rechtsvinding gaat doen. Er is alleen sprake van zo een ‘hard case’
als het recht niet duidelijk is/meerdere kanten op wijst. Ook is er sprake van
een intern aspect bij rechtsposivisme: een regel is een sociale regel omdat er
een intrinsieke motivatie is om je eraan te houden en anderen corrigeren je
ook als je dit niet doet (extern is waarneembaar: mensen gedragen zich ook
echt naar de wet).
Er kan geen sprake zijn van een hard case als de wetgever bewust ervoor
heeft gekozen om een uitzondering toe te laten. Machtenscheiding speelt een
grote rol: de wetgever heeft dit besloten, de rechter moet zich eraan houden.
Natuurrecht Foster a
Recht is wat correspondeert met wat onveranderlijk (morele waarden) goed
en rechtvaardig is. Positief recht vorm uitwerking van het natuurrecht naar
tijd en plaats. Natuurrecht geldt rechtstreeks, ongeacht menselijke
tussenkomst. Een onrechtvaardige (menselijke) wet is geen gelden recht.
Vrijspraak door law of nature (natuurrecht); positief recht alleen in situatie
van vreedzaam samenleven, als dit niet meer bestaat wordt er een soort
nieuwe rechtsorde gecreëerd (sociaal contract)
Radbrurch bekeerd tot natuurrecht na WOII: Radbruch-formule = er zijn zulke
wetten die zo ingaan tegen de moraal dat je daar niet alleen tegen moet zijn,
maar je daar ook naar moet handelen (dus ertegen verzetten).
, Constructivisme Dworkin /
Foster b
- Letter + geest van de wet: achterliggende waarden en beginselen
doel van de wet
- Geen scheiding recht en moraal, wel recht en politiek
(rechtvaardigheid kernwaarde)
- Dworkin: 1 juist antwoord kan worden bereikt door kijken naar
achterliggende waarden en beginselen en deze af te wegen
- Rechter maakt geen recht, maar vindt recht: baseert zijn mening op
bestaand recht
- Fit (past bij rechtssysteem) & justification (rechtvaardig?)
- Door deelt te nemen aan de discussie weet je wat recht is (intern
perspectief)
Bij het constructivisme staat rechtvaardigheid centraal. In deze stroming
wordt de letter van de wet niet miskend, maar wordt ook gekeken naar de
achterliggende waarde en beginselen van de wet/het recht (de geest). Daarbij
wordt gebruik gemaakt van de teleologische interpretatie: er wordt ook
gekeken naar het doel van de wet. In deze stroming is dan ook geen sprake
van een scheiding tussen recht en moraal, al is er wel sprake van een
scheiding tussen recht en politiek. Volgens Dworkin is altijd één juist
antwoord. Dit antwoord kan worden bereikt door te kijken naar de
achterliggende waarden en beginselen waarbij dit tegen elkaar wordt
afgewogen. Het beginsel dat het zwaarst weegt, bepaalt de uitkomst. Rechter
kijkt naar ‘fit’ en ‘justification’ bij het beoordelen. Fit is of het past in het
rechtssysteem (bestaande recht) en justification is op het ook rechtvaardig is
en past bij waarden en beginselen van het recht. Verder stelt Dworkin dat de
ontwikkeling van het recht nooit stopt.
Rechtsrealisme Tatting
Recht wordt niet alleen bepaald naar wat er in de wet staat, maar ook hoe de
pet van de rechter op staat rechter wordt (emotioneel) beinvloed door
andere dingen, bijv actualiteiten. Recht is fundamenteel onbepaald en
dicteert geen uitkomst; daarom doen rechters wél aan politiek.
Kritiek op Hart: wat doen we met concurrerende rechtsregels?
Juridisch pragmatisme Handy
- Oog doelmatigheid
- Rechters kijken wat nuttig is voor SL
- Per saldo meeste geluk en minste pijn
- Efficient beslissen; oog op maatschappelijke behoeften SL
Het juridisch pragmatisme heeft een accent op doelmatigheid. Volgens deze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ejkoster. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
