Geneesmiddelen
Zorgkosten zijn hoog, want er is een groei van aantal soorten geneesmiddelen dat artsen
volgens richtlijn moeten voorschrijven. Ook worden er veel geneesmiddelen voorgeschreven
ter voorkoming / behandeling van bijwerkingen.
Er zijn maximumprijzen voor geneesmiddelen vastgesteld door de minister van VWS. Het
preferentiebeleid houdt in dat een verzekeraar aangeeft dat een verzekerde met een basispolis
binnen een bepaald geneesmiddelencluster slechts recht heeft op vergoeding van een of enkele
varianten.
In 2012 werden de meeste geneesmiddelen verstrekt voor hoge bloeddruk. De hoogste
uitgaven waren voor medicijnen tegen astma / COPD.
In de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) is bepaald welke
beroepsbeoefenaren bevoegd zijn om recepten geneesmiddelen te schrijven. Artsen,
tandartsen en verloskundigen mogen binnen hun deskundigheidsgebied zover zij bekwaam zijn
voorschrijven.
Sinds 2012 hebben verpleegkundig specialisten en physician assistants een
voorschrijfbevoegdheid gekregen onder een aantal voorwaarden.
Farmacodynamiek is het geheel van de farmacologische werkingen van geneesmiddelen in het
lichaam; wat doet je lichaam met het geneesmiddel?
Farmacokinetiek bestudeert het geheel van veranderingen in de tijd van de hoeveelheid of de
concentratie van geneesmiddelen en hun metabolieten in het lichaam; wat doet het
geneesmiddel met je lichaam?
Additie is als iemand van twee geneesmiddelen die hetzelfde effect hebben, een willekeurig
percentage van de dosis van het ene geneesmiddel vervangt door hetzelfde percentage van de
dosis van het andere geneesmiddel en het uiteindelijke effect blijft hetzelfde. (1+1=2)
Synergisme is als iemand van twee geneesmiddelen die hetzelfde effect hebben, een
willekeurig percentage van de dosis van het ene geneesmiddel vervangt door hetzelfde
percentage van de dosis van het andere geneesmiddel en het uiteindelijke effect neemt toe
(1+1>2)
WHO 6-step
1. Patient’s problem
2. Therapeutic objective (therapeutisch doel)
3. Treatment choice (mogelijkheden, standaardtherapie, geschiktheid voor patiënt)
4. Start treatment
5. Give patient information / instructions
6. Monitor treatment
Een contra-indicatie is een toestand die een bepaalde behandelingswijze ongewenst maakt.
Bijvoorbeeld co-morbiditeit of zwangerschap.
Interactie is de onderlinge beïnvloeding van twee of meer geneesmiddelen (of voedsel of
drank).
,Longmedicatie
Astma
1. Astma is een luchtwegaandoening gekenmerkt door reversibele bronchusobstructie. Het
is een spasme van de circulaire gladde musculatuur. Kenmerk is oedeem wand/
slijmvlies en slijm (SOS). Er is een toegenomen bronchiale prikkelbaarheid en chronische
ontsteking. Externe factoren zijn specifieke of allergische prikkels, rook, mist,
inspanning, virusinfectie en geneesmiddelen. Sommige mensen hebben meer last van
benauwdheid, anderen van hoesten.
Geactiveerde ontstekingscellen geven ontstekingsmediatoren af zoals histamine,
cytokinen en leukotriënen. Het gevolg daarvan is bronchospasme, zwelling van de
mucosa en mucusproductie.
Verschijnselen treden periodiek op. Dit zijn kortademigheid of benauwdheid (35%),
hoesten (29%) en expiratoir piepende ademhaling (24%). Nachtelijke symptomen zijn
een uiting van instabiel astma.
Astma zit vooral in de grotere luchtwegen en komt vooral voor bij kinderen en
jongvolwassenen (meest voorkomende chronische ziekte op kinderleeftijd). In 2007
hadden 541.900 mensen astma.
Met goede therapie is astma goed te controleren, maar zo niet, kan er door chronische
ontsteking blijvende schade optreden. Het gevolg daarvan is een structurele
luchtwegverandering (remodeling) met achteruitgang van de longfunctie door
irreversibele fibrose en persisterende destructie van de alveolaire wand.
De behandeling van astma is tegenwoordig minder gebaseerd op de ernst van het astma
en meer op het onder controle houden van de uitingen van de ziekte.
2. Het therapeutisch doel is de oorzaken wegnemen, het verminderen van de chronische
ontsteking, het voorkomen van exacerbaties, een normaal leefpatroon en een normaal
inspanningspatroon.
3. Niet-medicamenteuze adviezen: vermijden van allergenen en irriterende stoffen
(allergietest) & vermijd acetylsalicylzuur, NSAID’s en bètablokkers.
Medicamenteuze behandeling kan door middel van een poederinhalator (bij voldoende
inspiratiekracht, dus niet bij kleine kinderen en ouderen) of een dosis-aerosol
(voorzetkamers bij kinderen, want timing is erg belangrijk)
• Bèta-sympathicomimetica stimuleren de B2-receptoren die zich overal in de long
bevinden en zorgen voor een relaxatie van de gladde spiercellen in de bronchiën.
Ook remmen ze de afgifte van mediatoren van ontstekingscellen.
o Meest effectieve bronchusverwijders
o Snelle werking
o Effect houdt 4-6 uur aan
o Symptomatische behandeling / onderhoudsbehandeling
• Anticholinergica remmen de werking van acetylcholine door competitieve blokkade
van muscarinereceptoren. Het geeft ook een relaxatie van de gladde spiercellen van
de bronchiën.
, o Heeft een beter effect bij ouderen, omdat het aantal cholinereceptoren
ongeveer hetzelfde blijft, terwijl het aantal B-adrenerg receptoren afneemt.
• Corticosteroïden remmen de infiltratie van ontstekingscellen en de vorming en
degranulatie van mediatoren
o Er zijn aanwijzingen dat corticosteroïden B-receptoren weer gevoelig kunnen
maken voor B-sympathicomimetica (= upregulatie)
• Overige middelen zijn bijvoorbeeld antileukotriënen, xantine derivaten
• Standaardbehandeling bij volwassenen:
1. SABA (kortwerkend B2-sympathicomimetica, zoals salbutamol)
2. ICS in startdosis (bij persisterende lokale bijwerkingen van ICS: LTRA in plaats van
ICS) (= inhalatie corticosteroïd, zoals beclometason)
3. ICS in startdosis + LABA (bij bijwerkingen van LABA of relatieve contra-indicaties: ICS
in hogere dosering of ICS in hogere dosering + LTRA) (= langwerkend B2-
sympathicomimetica, zoals salmeterol)
4. Consultatie longarts
• Bij ernstige exacerbatie geven ze heel veel pufjes, maar ook orale middelen zoals een
kuurtje prednison. Alarmsymptomen zijn uitputting, cyanose, bewustzijnsdaling of een
daling van de zuurstofsaturatie.
6. Controlemaatregelen minimaal na 3 maanden controle, totdat volledige controle is bereikt.
Bij proefbehandeling om de 2 tot 4 weken controle.
COPD
COPD ontstaat vaak na het 40e levensjaar en is een irreversibele obstructie. COPD kent weinig
allergie en is vaak het gevolg van roken. Bevindt zich voornamelijk in de kleine luchtwegen en
longblaasjes. Gaat niet om een ontsteking, maar schade aan de longen.
Medicamenteuze behandeling van COPD is beginnen met een kortwerkende luchtwegverwijder
(SABA). Bij weinig klachten geen medicatie geven. Bij onvoldoende verbetering na twee weken,
een andere kortwerkende luchtwegverwijder. Overstappen op een langwerkende
luchtwegverwijder als de behandeldoelen niet worden behaald. ICS alleen toevoegen bij meer
dan twee exacerbaties in het voorafgaande jaar ondanks behandeling met LABA
Geneesmiddel reclame
De essential medicines list (EML) is een lijst van 410 geneesmiddelen die noodzakelijk zijn om
aan de medische noden van een meerderheid van de bevolking te voldoen.
Rational use of medicines houdt in dat patiënten geneesmiddelen toegespitst krijgen op hun
klinische behoefte, in geschikte doseringen, voor een adequate tijdsperiode voor de laagst
mogelijke prijs.
In de beginperiode van geneesmiddelreclame was er geen marktregulatie en werden er wilde
uitspraken gedaan. Het eerste conflict was “The Great American Fraud”, wat als gevolg de Pure
