We zijn niet meer onder één noemer te noemen. We zijn een pluriforme samenleving. En
tegelijk een multiculturele samenleving. De regel uit de beroepsethiek ‘zorgvuldig omgaan
met anders denkenden’ krijgt door deze ontwikkelingen een nieuwe dimensie. Respect is de
basis van beroepsethiek, maar bij racisme?
Cultuur en moraal
Moraal komt met de cultuur mee. De mens bewerkt voortdurend de natuur zoals hij die
aantreft, om hem heen maar ook in hemzelf. Dat bewerken van de natuur noemen we
cultuur. Daarin onderscheiden we drie gebieden / drie vragen:
1. is het nuttig? hoe zit het in elkaar, is het waar?
2. Is het goed, mag het, is het juist?
3. Is het mooi, hoe voelt het, is het waarachtig?
Al deze drie gebieden hebben hun eigen waarde en zijn belangrijk voor de menselijke
ontwikkeling.
Door in concrete situaties te handelen maken we morele keuzes. Zo construeren we ons
moraal met de oog op de kwaliteit van ons samenleven. Sociaal dus. Moraal is een sociale
constructie.
Ik kan alleen maar denken en praten in de woorden die de taal mij biedt. Taal is dus niet
neutraal en stuurt mijn denken en dus ook mijn moraal.
Een individu heeft niet of nauwelijks de vrijheid om zijn gevoelens buiten dat cultureel kader
te plaatsen. Hij leert al heel vroeg gevoelens de onderwerpen aan de heersende moraal.
Taal is een instrument van de cultuur om normen te stellen.
Moraal komt met de cultuur mee. De mens maakt de cultuur en dus ook de moraal. Minstens
zo waar is het omgekeerd. Cultuur maakt de mens. Onze identiteit is ondenkbaar zonder de
cultuur. Respect voor de identiteit van de ander, kan niet zonder een zorgvuldige omgang
met zijn cultuur en dat begint met de bewustwording van onze eigen cultuurgebondenheid.
Moraal en levensbeschouwing
Een levensbeschouwing is min of meer een samenhangend geheel van overtuigingen,
waarden en normen, waarmee mensen zin en richting geven aan hun leven. Mensen
noemen vaak de levensbeschouwing het fundament van hun morele opstelling.
Levensbeschouwing is breder dan moraal, men kan haar niet laten opgaan in moraal.
Een levensbeschouwing geeft ook verklaringen omtrent zin en richting van het bestaan.
Anderzijds is het morele handelen van mensen niet exclusief het product van
levensbeschouwing, maar ook van hun karakter, opvoeding en omstandigheden.
De verhouding tussen moraal en levensbeschouwing is zeer complex.
Pluralisme en relativisme in de moraal
De geschiedenis leert dat er veel minder uniformiteit wat betreft levensbeschouwing en
moraal was dan vaak gesuggereerd wordt. De behoefte om zich te onderscheiden van
anderen in morele opvattingen een typische westerse denktrant. Bij ons is reflectie op de
eigen moraal meestal tevens het uitsluiten van de niet eigen moraal. Zelfprofilering in het
contrast maakt blind voor het niet-eigene. In de tegenwoordige herbezinning op moraal gaat
men van bestaande antwoorden terug naar de oorspronkelijke vraag: wat betekent goed te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ajgeersing. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.