Samenvatting Pedagogische Wetenschappen Blok 1.7 Stadssociologie Onderwijs & Opvoeding, Probleem 8 Zoeken naar zuiverheid: Tussen vroomheid en radicalisering
Probleem 8
3. Islam is islam. Punt uit? – de Koning
Deculturalisering (Roy) Scheiden van cultuur en religie.
Onderzoek in Gouda, deculturalisering gaat uit van een onduidelijk cultuurbegrip.
Onderzoek onder Marokkaans-Nederlandse jongeren in Gouda
Vraag: Hoe construeren deze moslimjongeren hun identiteit als moslim in relatie tot anderen
binnen en buiten de eigen groep?
Jongens en meisjes tussen 10 en 20 jaar, van 1999 tot 2005, bezochten moskee voor
huiswerkbegeleiding. Informele gesprekken met observaties van 223 jongeren en interviews
met 36 jongeren.
Identity politics Onderhandelingen over de interpretatie van symbolen en over de
zeggenschap over instituties die deze symbolen produceren en in stand houden.
De constructie van een religieuze identiteit via interactie met anderen, lijkt op onderhandelen.
De keuze voor een ‘zuivere’ islam
Deculturalisering
Moslimjongeren in Europa proberen hun moslimidentiteit te creëren door cultuur en religie
van elkaar te scheiden en religie te ‘zuiveren’ van culturele invloeden. Hierbij gaat het vooral
om schriftuurlijkheid Zo letterlijk mogelijk volgen van de geschreven tradities., een
nadruk op een terugkeer naar de basisprincipes en op de relevantie.
Deculturalisering Reconstructie van de wereldgemeenschap van moslims op een puur
religieuze basis door het decontextualiseren van religieuze praktijken en verwerpen van
culturele invloeden. De islam is in Nederland ene belangrijk kader voor identiteitsvorming en
reflectie, waarbij 3 ontwikkelingen een rol spelen:
- Islamdebat
- Opvoeding door de ouders
- De ontwikkeling rond de positie van meisjes.
Islamdebat
Worden als moslims gecategoriseerd en zien zelf steeds meer de verschillen tussen hen en de
autochtone Nederlanders. Doordat autochtone niet-moslims een negatieve invulling geven aan
de islam, waardoor de jongeren het gevoel hebben te moeten kiezen tussen moslim en
Nederlander zijn.
Religieuze overdracht
Gedrag wordt gekaderd in halal -> toegestaan en haram -> verboden. Jongeren leren door
hun ouders dat ze Moslim zijn en wat dat betekent.
Gender
Zuivere islam wordt een strategische keuze als ze ouder worden, vooral bij meisjes. Meisjes
doen het beter op school en zijn meer geëmancipeerd, dit wordt gezien als de ‘foute’
generatie te Nederlands gedrag. Meisjes proberen gelijkwaardigheid tussen de seksen te
bewerkstelligen. Bijvoorbeeld dat maagdelijkheid voor jongens minder belangrijk zou zijn, dit
voorkomt uit de Marokkaanse cultuur en niet uit de islam.
Kiezen uit culturele repertoires
Islam als centraal identiteitskenmerk: Niet helemaal te conformeren aan autochtone niet-
moslims en afstand nemen van ouders, zonder breuk te forceren. Daarnaast krijgen ze door
iedereen te horen dat ze moslim zijn.
Zuivere islam Authentieke islam uit de tijd van Mohammed. Maar verschillende definities
mogelijk. Cultuur Repertoires van mogelijkheden en beperkingen bij het inrichten van het
menselijk bestaan en het kennen en ervaren van de werkelijkheid. Heeft een systematische
vorm, maar wordt niet altijd volledig geactiveerd. Hiermee creëer je je eigen identiteit.
, De creatie van een ‘zuivere’ islam
Denken in culturele repertoires betekent dat er niet echt een scheiding is tussen cultuur en
religie. Verschillende culturele repertoires kunnen met elkaar vermengd worden en als
islamitische benoemd worden.
Authenciteit Het idee dat iemands wijze van bestaan aansluit bij zijn of haar echte
identiteit en natuur. Dus bijvoorbeeld regels volgen omdat je dat zo wil.
Beoefenen van de islam
Zuivere islam is niet-Marokkaans en niet-Nederlands, lijkt alsof er een eenduidige islam
ontstaat. Daarnaast worden culturele repertoires ingedeeld als halal en haram en geen
tussencategorieën. Maar juist conflicten tussen groepen die een andere leraar volgen.
Roy en Entzinger & Dourleijn: Islam is eenduidig, maar ambivalentie tussen religieuze
beleving en praxis van jongeren, geen uitleg hierover.
Ambivalentie ontstaat door verschillende repertoires die vermengd worden, vindplaatsen van
religieuze praxis en beleving hebben niet alleen betrekking op ‘typische’ gedragingen
(Ramadan). En doordat de levensloop van jongeren laat zien dat ze met vlagen religieus zijn,
vooral na incidenten met moslims in de media. En jongeren moeten compromissen sluiten met
betrekking tot hun ideeën over de zuivere islam en over authenciteit (Voorbeeld hoofddoek).
Islam zit in het hart en moet geleerd worden. Er is ruimte voor fouten en experimenteren bij
jongeren.
Discussie en conclusie
Idee van een zuivere islam is leidend bij de vorming van een moslimidentiteit onder jongeren.
Passen de culturele repertoires die ze meekrijgen van hun ouders aan op de verwachtingen en
eisen van nu. Begrip deculturalisering klopt niet. Islam is geen vaststaand gegeven, maar een
verzameling van repertoires waaruit jongeren keuzes maken. Vindt zowel conformisme
(geloof navolgen) als individualisering (anders dan ouders) plaats.
1, Zoeken naar zuiverheid – Roeland, Aupers, Houtman, Koning & Noomen
Drie populaire vormen van religiositeit onder jongeren: new age, evangalicalisme en islam
(salafisme). New age is populairder onder jongere generaties. Evangelicalisme populair onder
christelijke jongeren. Salafisme Marokkaans-Nederlandse moslimjongeren.
Overeenkomst: Streven naar zuivere, authentieke religiositeit.
Het godsdienstsociologisch debat: secularisering of privatisering?
Twee zwaktes van sociologische analyses:
- Secularisatiethese Concurrerende en/ of elkaar uitsluitende religieuze
waarheidsclaims ondermijnen de plausibiliteit van elk van deze claims. Pluralisme
leidt tot secularisatie.
Kritiek: Pluralisme is in NL vanzelfsprekend, leidt niet perse tot secularisatie
- Privatiseringsthese Een pluralistische context is niet secularisering, maar
privatisering.
Private zingevingssysteem is vaag, syncretistisch, gefragmenteerd, heterogeen en
instabiel. Op persoonlijke smaak samengestelde geloofsopvattingen hebben geen
sociale of publieke betekenis en blijven dus in de privésfeer.
Religieuze zuiverheid voorbij tradities en instituties
New Age
Moderne religiositeit, onsamenhangende bricolage van strikt persoonlijke spirituele
opvattingen en praktijken. Putten uit meerdere religieuze repertoires en combineren tradities
etc. tot een op het individu afgestemd geheel.
Maar er is wel sprake van een gedeeld discours: Gedeelde en bindende moraal, die benadrukt
dat iedereen zijn eigen pad moet volgen. Een collectieve zoektocht naar een zuivere vorm van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PSYpower. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
