Dit is alle informatie die je moet weten en kunnen toepassen van de werkgroepen uit semester I. Overzichtelijk en goed te leren! Voor de volledige stof zie mijn voorbereidingsbundel!
Inhoudsopgave
Week 1: de rechtsstaat en het legaliteitsbeginsel..................................................................................................................... 3
Functies van het staatsrecht:...........................................................................................................................................................3
De rechtsstaat..................................................................................................................................................................................3
Week 2: het Statuut................................................................................................................................................................. 5
De structuur van het Koninkrijk........................................................................................................................................................5
Koninkrijksaangelegenheden...........................................................................................................................................................6
Rijkswet............................................................................................................................................................................................6
Wijziging Statuut..............................................................................................................................................................................7
Week 4: WIFZ en zelfstandige AMvB’s.................................................................................................................................... 10
De wet in formele zin.....................................................................................................................................................................10
Inhoudelijke beperkingen..........................................................................................................................................................10
De wetsprocedure..........................................................................................................................................................................10
De Novellepraktijk.....................................................................................................................................................................11
Aanwijzingen voor de regelgeving.............................................................................................................................................11
AMvB..............................................................................................................................................................................................12
Week 5: delegatie van wetgevende bevoegdheid................................................................................................................... 13
Toekennen van wetgevende bevoegdheid.....................................................................................................................................13
Bevoegdheid tot delegatie.............................................................................................................................................................13
Bevoegdheid tot subdelegatie.......................................................................................................................................................14
De Awb en delegatie......................................................................................................................................................................14
Geclausuleerde delegatie...............................................................................................................................................................14
Week 6: Binding van het Koninkrijk aan verdragen................................................................................................................. 15
Het sluiten van verdragen..............................................................................................................................................................15
Goedkeuring..............................................................................................................................................................................15
Binding aan verdragen. Goedkeuring is een interne aangelegenheid...........................................................................................16
Week 7: doorwerking van internationale rechtsnormen en EU-recht......................................................................................17
Hoe kunnen verdragen doorwerken?.............................................................................................................................................17
Doorwerking in Nederland.............................................................................................................................................................18
Internationaal recht...................................................................................................................................................................18
Eu-recht.....................................................................................................................................................................................19
Week 8: normenhiërarchie en rechterlijke toetsing................................................................................................................ 20
, Normen hiërarchie.........................................................................................................................................................................20
Rechterlijke toetsing......................................................................................................................................................................21
Toetsingsverbod.............................................................................................................................................................................21
De plaats van de rechter in het staatsbestel.............................................................................................................................22
Week 9: discussie wel of geen toetsingsverbod?.................................................................................................................... 23
Argumenten voor en tegen schrapping toetsingsverbod..............................................................................................................23
Stelsels van constitutionele toetsing..............................................................................................................................................23
Marbury vs. Madison.....................................................................................................................................................................24
Week 10: algemene aspecten van decentralisatie.................................................................................................................. 26
Gedecentraliseerde eenheidsstaat.................................................................................................................................................26
Autonomie en medebewind...........................................................................................................................................................26
Europees Handvest inzake de Lokale Autonomie voor bescherming van de autonomie van decentrale overheden...................27
Bestuurlijk toezicht.........................................................................................................................................................................27
Week 11: De raad en het college; verordenende bevoegdheid............................................................................................... 29
Samenstelling raad; benoeming en ontslag wethouders..............................................................................................................29
Politieke verantwoordelijkheid, informatieplicht, vertrouwensregel............................................................................................30
Taken en bevoegdheden college van B&W....................................................................................................................................30
Grondslag verordenende bevoegdheid Gemeenteraad.................................................................................................................31
Ondergrens en bovengrens autonome verordende bevoegdheid.................................................................................................31
Week 12: de burgemeester; openbare-ordehandhaving......................................................................................................... 34
Algemene bepalingen burgemeester.............................................................................................................................................34
De openbare orde bevoegdheden van de burgemeester...............................................................................................................36
,Week 1: de rechtsstaat en het legaliteitsbeginsel
De functies van het staatsrecht
De rechtsstaat
Voorstel algemene bepaling GW
Verschil preambule en algemene bepaling
Elementen van de rechtsstaat
Bescherming van die elementen in de Grondwet/jurisprudentie
Functies van het staatsrecht:
1. De constituerende of instellingsfunctie
Er wordt een ambt ingesteld, vb. Art. 42 GW. Bij het instellen behoort ook het regelen van de
omvang en de samenstelling/inrichting daarvan en ook de wijze waarop de ambtsdragers worden
aangewezen. (Hoofdstuk 3 GW)
2. De attribuerende of bevoegdheidsverlenende functie
Het scheppen van bevoegdheden en het toekennen ervan aan overheidsorganen (vb. Art. 112 en
81 Gw)
- Schepping: er worden bevoegdheden gemaakt die daarvoor niet bestonden (creatio ex nihilo).
- De attribuerende instantie voert niet zelf de bevoegdheden uit die zij attribueert.
- De ambten die constituerende en attribuerende bevoegdheid bezitten, kunnen deze onder
omstandigheden overdragen aan andere ambten
- Limitatief karakter: er kunnen slechts bevoegdheden bestaan voor zover deze zijn
geattribueerd.
3. De regulerende of matigende functie (ambten onderling en ambten tegenover onderdanen)
Regelen van de onderlinge verhoudingen (vb. Ministeriele verantwoordelijkheid)
Beperkingen en begrenzingen aan de toegewezen bevoegdheden.
De rechtsstaat
Verschil preambule en algemene bepaling
Een preambule is een bepaling die voorafgaat aan de Grondwet en die is bedoeld om een
overkoepelende bepaling te zijn in het licht waarvan andere bepalingen dienen te worden gelezen.
Algemene bepaling wordt gezien als een art. 0 GW en is dus onderdeel van de GW, en bevindt zich
dus niet voorafgaand aan de grondwet, daarmee ziet het op de bepalingen uit de Grondwet die nog
gaan volgen. Hierin staan de algemene kernbeginselen van de staat. Deze heeft niet louter een
declaratoir karakter. Het geeft de contouren waarbinnen onze Grondwet gelezen dient te worden.
Elementen van de rechtsstaat
1. Legaliteitsbeginsel: elk overheidsoptreden moet berusten op een algemene, d.w.z. voor herhaalde
toepassing vatbare regel, hetzij krachtens attributie, hetzij krachtens delegatie vastgesteld. Het
optreden dient te geschieden volgens deze regel.
2. Verbod terugwerkende kracht. Voorafgaande regel, regels hebben geen terugwerkende kracht: het
is een vereiste van een voorafgaande algemene regel ten aanzien van burgers belastend
overheidsoptreden. Art. 16 GW, art. 1 Sr.
3. Machtenspreiding/trias politica: regelgeving en uitvoering dienen niet in één hand gelegd te
worden. art. 57, 92, 117 GW
4. Het democratieprincipe: de wetgeving moet door de kiezers zelf of door een
volksvertegenwoordiging tot stand worden gebracht. art. 53 & 54 GW
5. De eis van een onafhankelijke rechter (bezien vanuit de trias politica) voor een goede bescherming
tegen de overheid. art. 117 GW
6. De grondrechten: de klassieke grondrechten of vrijheidsrechten beogen een totalitaire staat te
voorkomen door bepaalde privésferen te beschermen tegen overheidsbemoeienis. hoofdstuk 1
grondwet
, Legaliteitsbeginsel:
een overheidshandeling die:
1. Eenzijdig
2. Lasten of verplichtingen oplegt aan onderdanen HR Meerenberg
als ook sancties
3. Of dwang toepast HR Fluordering
4. Moet berusten en overeenstemmen met
- (Voorafgaande) eventueel mogelijkheid terugwerkende kracht
- Kenbare
- Voldoende specifieke
5. Afgestemde regels
6. Die herleidbaar zijn tot de GW of de wet
HR Meerenberg
Bestuursleden van een krankzinnigen instituut hadden geweigerd een bevolkingsregister van hun
patiënten aan te leggen. Dit was een overtreding van een besluit van de Koning (AMvB) waar een straf op
stond. De Kroon was echter zelfstandig niet de wetgevende macht.
Kan er aan de koning een bevoegdheid tot wetgeving worden toegeschreven als deze niet uitdrukkelijk in
de Grondwet of door middel van delegatie door een wet in formele zin in verleend?
De Hoge Raad oordeelt dat artikel 104 Grondwet (oud) aan de Koning de uitvoerende macht toekent,
terwijl de wetgevende macht wordt uitgeoefend door de Koning en de Staten-Generaal gezamenlijk.
Derhalve is het slechts mogelijk dat de Koning wetgevende macht heeft in het geval dat dit aan hem door
de Grondwet of door delegatie in de formele wet zijn verleend. Vóór het Meerenberg arrest gold de regel
dat wanneer de Grondwet een bevoegdheid niet uitdrukkelijk aan een specifiek orgaan had toegekend,
deze aan de Kroon toekwam.
LET OP: de grondwetgever heeft dit arrest later teruggedraaid:
Zij stelt dan vast dat de Kroon wel zelfstandig bevoegd is om Algemene Maatregelen van Bestuur vast te
stellen, maar dat deze slechts met straffen gehandhaafd mogen worden indien zij op een wet berusten. De
uitwerking hiervan is te vinden in artikel 89 lid 1 en 2 Grondwet
HR Fluoridering
De gemeente Amsterdam heeft besloten om fluoride aan het drinkwater toe te voegen. Eisers hebben hier
bezwaar tegen en voeren aan dat gemeente Amsterdam een monopolie positie heeft ten aanzien van het
verschaffen van drinkwater. Bij Koninklijk Besluit werd de door de staatssecretaris verleende toestemming
vernietigd.
Is er voor ingrijpend overheidshandelen een wettelijke grondslag vereist?
De Hoge Raad oordeelt: “dat de toevoeging van stoffen aan het drinkwater teneinde daarmee een geheel
buiten de eigenlijke drinkwatervoorziening gelegen doel te dienen en daarom een maatregel is van zo
ingrijpende aard, dat zonder wettelijke grondslag niet kan worden aangenomen dat een
waterleidingbedrijf daartoe bij de vervulling van de hem in artikel 4 lid 1 van de Wet (te weten de
Waterleidingwet) opgedragen taak de vrijheid geeft”. Verder wijst de Hoge Raad erop dat drinkwater een
van de eerste levensbehoeftes is en dat aangezien de fluoridering bijna door heel Amsterdam is verspreid
(de gemeente heeft immers een monopolie positie ten opzichte van het drinkwater) en dat de bewoners
dus praktisch gedwongen zijn de toegevoegde fluoride tot zich te nemen. De Hoge Raad concludeert dat
voor een zo ingrijpende maatregel een wettelijke grondslag is vereist.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RosanneBurm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
