Samenvatting cursus 8
Inhoudsopgave
Normale wondgenezing (youtube) ................................................................................................................... 3
WL: Wondgenezing en soorten littekens........................................................................................................... 4
WL: Hypertrofische littekens ............................................................................................................................ 8
HC: Anatomie in VIVO – Vlakken, assen, bewegingen en gewrichten ............................................................. 13
HC: Anatomie in VIVO – Armen & romp ......................................................................................................... 15
HC: Anatomie in VIVO – Hoofd-halsgebied ..................................................................................................... 17
HC: Oncologie ................................................................................................................................................. 18
HC: Diagnostiek bij oncologie ......................................................................................................................... 24
HC: Gynaecologie, mammacarcinoom, urologie & prostaatcarcinoom ........................................................... 29
HC: operatieve mogelijkheden mammacarcinoom ......................................................................................... 39
Anatomie en fysiologie hoofd-hals oncologie ................................................................................................. 43
PAHTOLOGIE EN BEHANDELING: HOOFD-HALSONCOLOGIE............................................................................. 45
HC: Anatomie, fysiologie en pathologie lever en nieren ................................................................................. 48
HC: Diverse tumoren en haematologie ........................................................................................................... 60
HC: Behandeling huid, prostaat, vulva en uteruscarcinoom ............................................................................ 67
HC: Pijn algemeen en pijn bij oncologie .......................................................................................................... 70
HC: Chemotherapie en mammaprint .............................................................................................................. 77
HC: Hormoontherapie en pijnbestrijding ........................................................................................................ 80
HC: Huidveranderingen en complicaties ......................................................................................................... 84
Kennisclip Lymfoedeem .................................................................................................................................. 90
Kennisclip Lipoedeem..................................................................................................................................... 94
Kennisclips Manuele Lymfedrainage ............................................................................................................... 98
HC: Het behoud van een goede voedingstoestand bij kanker ....................................................................... 102
HC: De rol van voeding bij de preventie van kanker ...................................................................................... 106
Kennisclip: Klinimetrie bij lymfoedeem ........................................................................................................ 108
,HC: Huidafwijkingen door radiotherapie ...................................................................................................... 112
Kennisclips: Analyseren van resultaten......................................................................................................... 116
Studiedag ..................................................................................................................................................... 119
Gastcollege lymfologie - Koos Sanders .......................................................................................................... 120
Gastcollege Lichen Planus – Johan Toonstra .................................................................................................. 122
Gastcollege Urticaria – Johan Toonstra .......................................................................................................... 125
Gastcollege Hyperhidrosis - Bert Oosting ...................................................................................................... 129
2
,Normale wondgenezing (youtube)
Primaire wondgenezing: geneest zelf, wondranden dichtbij elkaar, soms hulp door hechting
of wondlijm
Secundaire wondgenezing: grote wond of wanneer deze om een reden niet gesloten mag
worden. Wondgenezing duurt langer maar wel via hetzelfde proces.
Fasen wondgenezing:
Hemostase = bloedstolling → acuut gevaar verminderen, barrière met de
buitenwereld sluiten. Door vasoconstrictie en primaire hemostase =
trombocyten/bloedplaatjes worden geactiveerd en bij de secundaire hemostase
wordt het korstje verstevigd met fibrine
Onstekingsfase na ongeveer drie uur wordt de wondrand rood. Vasodilatatie om
afweercellen toe te laten, fagocyten ruimen op, ontstekingsverschijnselen met
rubor, calor, dolor, tumor en functio laesia. Duurt van enkele dagen tot max. twee
weken. Wondvocht = excudatie!
Proliferatiefase vanaf dag drie tot één maand. Cellen gaan prolifereren =
vermenigvuldigen, waardoor het weefsel herstelt. Granulatieweefsel: fibroplasie
= fibroblasten (collageen/matrix) komen in de wond, angiogenese = bloedvaten
aanleggen voor meer O2 en voedingsstoffen in de wond). De huid kan alleen
herstellen over granulatieweefsel = re-epithalisatie.
Maturatie = remodellering = differentiatie: duurt maanden tot jaren (bloedvaatjes
verdwijnen, collageen wordt netter neergelegd, fibroblasten worden
myo(=spier)fibroblasten → samentrekken wond = litteken wordt kleiner,
complicatie: contractuur).
Uiteindelijke litteken is zonder zweetklieren en haarzakjes.
3
, WL: Wondgenezing en soorten littekens
De fasen van de wondgenezing, de fases zijn
overlappend en lopen in elkaar over:
• Homeostase
• Ontstekingsfase
• Proliferatiefase
• Remodelleringsfase
Deze fases zijn enkel bij reparatie van weefsel, niet
bij regeneratie! Bij de reparatie herstelt de wond dus
vanuit de wondranden.
Regeneratie is bij een wond in de epidermis (zoals
een schaafwond). De keratinocyten gaan hierbij
prolifereren (= toenemen) om die epidermis weer te
herstellen. Herstelt dus vanuit de stratum basale.
Homeostase
• Vasoconstrictie (samentrekken vaten om te veel bloedverlies te voorkomen)
• Aanmaken trombocytenprop (hierin zitten bloedplaatjes die groeifactoren in zich
hebben)
• Bloedstolling → korstvorming. Bloedplaatjes in stolsel zijn van groot belang.
Groeifactoren zoals PDGF (plateled-derived growth factor), IGF-1 (insulinlike growth
factor-1), EGF (epidermal growth factor), TGF-B (transforming growth factor-beta)
Ontstekingsfase, nu is er vasodilatatie
• Vroege fase 24-48 uur: grote rol voor afweersysteem. Debridement, opruimen door
met name neutrofielen en fagocytose door macrofagen
• Latere fase 48-72 uur: macrofagen zijn in de hoofdrol, hebben een sleutelpositie. Nog
meer cytokinen en groeifactoren (nog meer fibroblasten, keratinocyten en
endotheelcellen)
Proliferatiefase: nieuwvorming
• Start na 2/3 dagen tot ongeveer één maand
• Drie belangrijke processen zijn
o Angiogenese → aanleggen bloedvoorziening = neovascularisatie: meer
toevoer zuurstof en voedingsstoffen. Hierdoor ontstaat er een nieuw netwerk
in de wond
o Fibroplasie → aanleggen van bindweefsel. Fibroblasten worden aangetrokken
door PDGF en TGF-B: door groeifactoren en trekkrachten omvorming tot
myofibroblasten → vastzetten en wondranden naar elkaar toe trekken.
Aanmaak extra cellulaire matrix, vochtbalans (synthese van proteoglycanen =
CS), produceren nieuwe (tijdelijke) matrix: synthese van fibronectine, crosstalk
met andere celtypen: keratinocyten en endotheelcellen, produceren nieuwe
matrix: collageen type 3, vorming granulatieweefsel
o Re-epithelialisatie (kan na vorming granulatieweefsel) → vormen nieuwe
epidermis. Keratinocyten vanuit wondranden migreren naar granulatieweefsel.
Groeifactoren TGF-B (transforming growth factor-beta), KGF (keratinocyten
groeifactor) en EGF (epidermale groeifactor) zijn hiervoor nodig
4
