6.4
Ontluikende geletterdheid (voorschoolse periode)
Afhankelijk van de mate waarin ze samen met ouders met boeken bezig zijn geweest,
hebben kinderen tekstvaardigheden ontwikkeld: ze hebben belangstelling voor symbolen,
ze zien letters en woorden en realiseren zich dat we van links naar rechts lezen.
Objectivatie: kinderen hebben niet alleen oog voor de betekenis van een woord, maar ook
voor de vorm, waarbij de letters samengevoegd worden tot een woord. Ze krijgen het besef
dat letters samengevoegd kunnen worden tot woorden, en dat je met die woorden zinnen
kunt maken.
Ontwikkelingsfasen met betrekking tot spellen:
Kinderen tekenen lettertekens na.
Kinderen ontdekken de relatie tussen klanken en letters.
Kinderen gaan uit zichzelf schrijven. Invented spelling: ze
schrijven wat ze zeggen.
Fonemisch bewustzijn: jonge kinderen realiseren zich dat taal opgebouwd is uit klanken, die
allerlei overeenkomsten en verschillen vertonen. Ze worden zich bijvoorbeeld bewust van de
korte /a/ en de lange /aa/.
Auditieve vaardigheden:
Auditieve discriminatie: verschillende klanken kunnen onderscheiden.
Auditieve analyse: hakken en plakken. Een woord verdelen in verschillende klanken.
Temporele ordening: de volgorde van de klanken kunnen onthouden.
Auditieve synthese: klanken kunnen samenvoegen tot een woord.
Visuele vaardigheden:
Visuele discriminatie: de verschillen tussen letters kunnen herkennen.
Visuele analyse: het kunnen onderscheiden van lettertekens in een woord.
Spatiële ordening: letters of lettercombinaties op volgorde kunnen onthouden.
Visuele synthese: de losse letters kunnen samenvoegen tot een woord.
Beginnende geletterdheid (groep 1 t/m 4)
In groep 3 gaan de kinderen op een gestructureerde maner aan de slag met het alfabetische
principe van de taal. De gecombineerde lees- en schrijfactiviteiten hebben allereerst het
doel om het fonemisch bewustzijn (klankbewustzijn) op een hoger niveau te brengen.
Elementaire schrijfhandeling/elementaire spellinghandeling:
Auditieve analyse: klanken op gehoor van elkaar onderscheiden.
Temporele ordening: de klanken in een woord op volgorde onthouden.
De teken-klankkoppeling: letters koppelen aan klanken.
Het schrijven van links naar rechts.
Het schrijven van letters, woorden en zinnen: auditief dictee.
, Kinderen leren eerst klankzuivere woorden, woorden die net zo klinken als je ze schrijft.
Halverwege groep 3 wordt er verder gegaan met niet-klankzuivere woorden. Ze leren dan
ook spellingpatronen.
Ontluikende geletterdheid (groep 5 t/m 8)
Vanaf groep 4 en 5 ligt het accent op het orthografische aspect van de spelling: kinderen
leren gaandeweg steeds meer spellingsregels en diverse spellingspatronen toepassen. Ook
krijgen ze aandacht voor het gebruik van interpunctie en hoofdletters.
De leerstof wordt verdeeld in 4 groepen:
Luisterwoorden
Analogiewoorden
Regelwoorden
Weetwoorden
Dit zijn onveranderlijke woorden.
Veranderlijke woorden: werkwoordspelling.
6.5
De visie op goed taalonderwijs in het algemeen en goed spellingonderwijs wordt in
belangrijke mate bepaald door:
De verhouding tussen aandacht voor de vorm, betekenis en functie van de taal;
Het belang van spelling ten opzichte van het domein schrijven;
De ondersteuning door de leraar;
Het gebruik van de methode;
De inrichting van de leeromgeving.
Traditionele visie: er is veel aandacht voor de vorm van de taal, er ligt veel nadruk op het
leren van spellingsregels en intensief oefenen.
Interactieve visie: er is naast de vorm ook aandacht voor de betekenis en
gebruiksmogelijkheden van taal. Spelling wordt gezien als een ondersteunende vaardigheid
die bijvoorbeeld ingezet wordt bij het maken van een schrijfopdracht. Kinderen wordt
gewezen op het belang van een verzorgde spelling; ze ontwikkelen een spellinggeweten. Ze
willen graag goed spellen.
Aanpak door de leraar
Beginnende geletterdheid: groep 1 en 2
Thema’s
Experimenteren met ‘schrijven’
Motorische vaardigheden ontwikkelen
De relatie tussen klank en teken wordt aangeleerd.
Er wordt veel gewerkt met gebaren, om de klank-tekenkoppeling te ondersteunen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alissadj. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.