Hoorcolleges samenvatting: Grondslagen in de klinische psychologie
Studiejaar 2023/2024
Geschreven door: M. Middelkoop
Graag deze samenvatting niet delen.
Veel leer succes!
,College 1A Nut en noodzaak van de theorie 23-4-2024
Hippocrates: theorie
Balans lichaamssappen (slijm, bloed, gele gal, zwarte gal) aderlaten en overgeven
Interpersoonlijke interacties dragen bij aan psychische ziektes opvang in tempels, rust,
muziek
Middeleeuwen: theorie
Bovennatuurlijke verklaring (bizar gedrag werd gezien als het wekr van een duivel of
heks) exorcisme, heksenverbranding, slangenkuil
Natuurlijke verklaring (‘’gek zijn’’ is een natuurlijk fonomeen veroorzaakt door stress)
rust, recreatie, ontspanning
De maan en de sterren (man en sterren hebben effect op psychisch functioneren)
astrologie
Er zijn veel perspectieven: welke is juist? + in de loop van de tijd allemaal achterhaald
Bovendien: we zijn evidence based aan het werk; effect onderzoek laat zien welke behandeling
werkt, geen theorie voor nodig?
Wat is de bedoeling van een theorie? achterhalen van de waarheid
Bij een perfecte theorie is de theorie waarheid. Een slechte theorie overlapt bijna niet met de
waarheid. Dan is de vraag hoe meer overlap er is hoeveel beter de theorie is. Dit weet je nooit
zomaar, hiervoor moet je observaties doen. Maar waarnemingen zijn niet altijd perfect en er kan
een bias in interpretatie van waarnemingen zitten (availability bias: vertrouwen op dingen die
makkelijk voor te stellen zijn/confirmation bias: dingen gelooft die passen bij dingen die je al
gelooft)
Popper heeft hierdoor een andere manier van denken gesteld. We gaan niet op zoek naar de
waarheid want die weet je toch niet en kun je nooit achter komen. Hij draaide het om: je kan wel
weten wanneer het niet waar is (falsificeren).
De kern van behandelen ligt er dan in dat je niet per se naar een evidence-based behandeling
zoekt maar dat je zelf kritisch na kan denken; je vormt een theorie en je toetst deze bij je patiënt.
En hierop stel je of de theorie bij of je kiest een behandeling die klopt. (Je blijft toetsen).
Causaal model: een onderliggende oorzaak mechanisme verklaart het gedrag.
Bijvoorbeeld:
Neurobiologie: verklaren o.b.v. fysiologische mechanismen (depressie=serotonine
tekort). Gevolgen voor therapie: medicatie
, Leertheorie: verklaren o.b.v. leergeschiedenis (angst=vermijding voorkomt ontkrachting
angst). Gevolgen voor behandeling: opheffing van vermijding exposure.
Cognitie: verklaren o.b.v. selectie en verwerking van informatie
(depressie=dysfunctionele gedachten). Gevolgen voor behandeling: correctie van
foutieve gedachten. Cognitieve bias, approach/avoidance.
Er zijn ook verschillende benaderingen:
“Onderbewuste” (impliciete processen): interpretatie van “niet grijpbare” processen. Bijv.
psycho-analyse; inzicht in onbewuste processen.
Vrije wil: zelfactualisatie i.p.v. correctie van ongezond gedrag (humanisme; inzicht en
acceptatie).
Context: mensen bevinden zich in een context (maatschappij, cultuur, vrienden, werk,
gezin gezinstherapie; interactie).
Theorie in praktijk:
Wat werkt voor welk probleem? effectstudies
Maar: kortdurende behandelingen, geen/korte follow-up & weinig valide (“zuivere”
groepen)
Zonder theorie zijn observaties zinloos
Theorie nodig om beslissingen te nemen.
Note: DSM is beschrijven en niet theorie-gebaseerd
Diagnostische cyclus (recap) = hypothese toetsend diagnostisch model
Het is een regulatieve cyclus: je kunt op elk moment weer een stap terug doen (zie pijlen)
Voordelen van het model:
Er is een transparante besluitvorming, in elk van de analyse fase stel je een hypothese op
hierdoor is het ook controleerbaar en te volgen voor anderen
, Door op deze manier stapsgewijs te werk te gaan verminder je oordeelsfouten (minder
biasen)
2. klachtenanalyse: doel is om de klachten zo volledig mogelijk in kaart te brengen en de
hulpvraag te formuleren.
3. probleemanalyse: er wordt hier vaak een koppeling gemaakt tussen de klachten en de
daadwerkelijke problemen. Je haalt hier de wetenschappelijke kennis erbij (bijv. DSM). Hier stel
je ook de onderkennende hypothese op.
4. verklaringsanalyse: richt op het onderzoeken van de aanwezige en in stand houdende factoren.
5. indicatieanalyse: hier formuleer je behandel- of begeleidingsadviezen die gebaseerd zijn op
punt 4. Hier pas je ook je wetenschappelijke kennis weer toe om evidence-based behandelingen
op te zoeken.
6. advies: gesprek waarin je behandel- of begeleidingsadviezen terugkoppelt naar patiënt.
Na diagnostische cyclus: start behandeling
Voorbeeld:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mawmiddelkoop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.