Van den Vos Reynearde
Willem die Madocke maecte
Waarover wordt verteld? Samenvatting:
In het bos houdt Koning Nobel een hofdag. Alle dieren komen daar naartoe, behalve één. Reinaert de vos komt
a) Samenvatting niet naar de hofdag maar blijft met zijn vrouw en kinderen in zijn burcht; Maupertuus.
Alle dieren die wel zijn gekomen, beklagen zich bij de koning over wat Reinaert hen allemaal aangedaan heeft. Hij
heeft kinderen doodgebeten, etensvoorraden opgegeten en dingen kapot gemaakt. Hoewel zijn neef voor hem
pleit en zegt dat Reinaart een boetekleed draagt en al een jaar geen vlees heeft gegeten, zijn de dieren heel boos
op hem. Als de koning dit allemaal hoort, wordt Reinaert ontboden op het hof.
Bruun de beer is de eerste die op hem af gestuurd wordt. Hij komt bij Reinaert aan en als Reinaert hem ziet
bedenkt hij direct een list om van hem af te komen. Hij maakt gebruik van Bruuns gulzigheid en vertelt hem dat er
een boom is waar heel veel honing in zit. Bruun heeft daar wel oren naar en kruipt in de boom. Hij komt vast te
zitten in de boom. Helaas ontdekt een boer hem en samen met iedereen uit het dorp slaan ze erop los. Bruun
weet te ontkomen maar verliest daarbij wel het vel van zijn snuit, oren en poten. Hij komt gehavend terug bij de
koning.
Dan wordt Tybeert de kater erop af gestuurd. Tybeert heeft al geen zin meer als hij Bruun ziet, maar gaat toch.
Ook hem weet Reinaert in de val te lokken. Hij zegt hem dat hij vette muizen heeft gezien op een boerderij. Die
zijn er ook echt, alleen Reinaert weet dat er een val staat. Helaas trapt Tymbeert erin en zit hij gevangen. De
pastoor komt naakt naar beneden en slaat erop los. Tymbeert springt op hem af en bijt één van zijn ballen eraf.
Als laatste wordt Grimbeert op Reinaert af gestuurd. Op zijn uitnodiging gaat hij wel in en hij komt voor de koning.
Die besluit hem op te laten hangen. De vrienden van de koning, waaronder de wolf Izengrijn, gaan op weg de galg
te halen.
Ondertussen bespeelt Reinaert de koning en zijn vrouw met zijn beste list. Hij vertelt dat Izengrijn, zijn eigen vader
en Bruun de beer de koning willen afzetten en een schat hebben gevonden. Hij vertelt dat hij de schat heeft
gestolen en als enige weet waar die ligt. Hoewel de koning hem eerst niet gelooft, haalt zijn vrouw hem over. Ze
laten Reinaert vrij en hij geeft aan dat hij op pelgrimstocht wil. Er wordt een tas voor hem gemaakt uit het vel van
de rug van Bruun (die inmiddels vastgebonden is) en hij krijgt schoenen van de huid van de poten van Izengrijn en
zijn vrouw Hersinde.
Als hij weggaat worden Cuwaert en Belijn met hem meegestuurd. Hij neemt Cuwaert mee naar binnen in zijn hol
als hij zijn vrouw gaat halen. Daar bijt hij hem dood. Hij stopt zijn hoofd in de pelgrimstas en geeft die aan Belijn.
Hij zegt dat hij er niet in mag kijken maar hem aan de koning moet geven en zeggen dat er een brief in zit die hij
zelf opgesteld heeft.
Belijn geeft de tas en ze komen erachter dat Cuwaert is vermoord. De koning betreurt het erg dat hij in de val is
getrapt en biedt zijn excuses aan aan zijn vrienden Izengrijn en Bruun. Ze besluiten dat ze Reinaert ten alle tijden
mogen aanvallen als ze hem zien.
Samenvatting:
Op een dag komen alle dieren aan het hof bij elkaar, op verzoek van koning Nobel, de leeuw. Daar beginnen ze
allemaal te klagen over de gemene streken die vos Reinaert heeft uitgehaald: Wolf Isegrim, de hond Courtois,
kater Tibert, Panser de bever en Cuwaert de haas. Alleen Grimbaert de das zei niks. Hij is een neef van Reinaert en
probeert hem een beetje te verdedigen. Eerst lukt dat, maar dan komt Cantecleer de haan, samen met een hele
begrafenisstoet naar het hof toe. Hij vertelt dat Reinaert alwéér een kind van hem heeft dood gebeten. Koning
Nobel belooft Cantecleer dat hij de dood van zijn kinderen zal wreken. Dan begraven ze samen de dode…
Nobel besluit Reinaert te laten halen door een eerste afgezant: Bruin de beer. Die gaat vrolijk op pad naar
Reinaerts burcht: Malpertuis. Hij vertelt hem dat hij onmiddellijk bij de koning moet komen. Maar Reinaert lokt
hem in de val, door te zeggen dat hij een plek weet met genoeg honing voor tien beren. Bruin gaat natuurlijk
onmiddellijk mee. De vos zorgt dat Bruin met zijn poten en snuit vast komt te zitten in een boomstam. De beer
schreeuwt zo, dat de dorpelingen eraan komen. Het hele dorp, inclusief de pastoor komt Bruintje in elkaar slaan.
Die weet, als hij al half dood is, te ontsnappen, maar verliest het vel van z’n kop en poten. Hij sprong in de rivier en
dreef zo terug naar het hof.
Koning Nobel is hierom natuurlijk kwaad en stuurt een tweede afgezant: Kater Tibert. Als die bij Reinaert aankomt,
is het etenstijd, en Reinaert nodigt hem uit voor het eten. In de schuur van de pastoor barst het volgens hem van
de muizen. Tibert gaat daar dus naar binnen, maar komt daar in een valstrik terecht. Hij schreeuwt zo, dat de
pastoor met zijn vrouw en zoon eraan komen. Die slaan hem bont en blauw. Tibert weet nog net te ontkomen,
maar mist een oog. Hij gaat met hangende pootjes terug naar het hof.
Als Nobel dit ziet, besluit hij dat Reinaert moet hangen. Alleen Grimbaert de das vindt dat Reinaert, zoals het
hoort, drie keer moet worden gedagvaard. Hij gaat zelf, als derde afgezant naar Reinaert toe. Deze begrijpt dat hij
maar beter mee kan gaan. Onderweg vertelt hij aan Grimbaert over al zijn streken tegen Isegrim en hoeveel spijt
hij wel niet had. Als ze bij Nobel aankomen, beginnen er nog meer dieren te klagen. De koning geeft aan Bruin,
Tibert en Isegrim de opdracht een galg klaar te zetten. Ondertussen praat hij met Reinaert.
Reinaert begint de koning en koningin te vleien en vertelt dat hij wel erg slecht is geweest, maar altijd trouw aan
, de koning is gebleven. Hij zegt dat hij hem zelfs gered heeft. Daar wil Nobel natuurlijk meer van weten. Reinaert
beschuldigt zijn eigen vader, Tibert, Bruin, Isegrim met zijn vrouw Hersinde van een complot tegen de koning. Hij
zegt dat zijn vader een grote schat had. Met dat geld had hij twaalfhonderd soldaten ingehuurd om Nobel van zijn
troon te stoten en Bruin koning te maken. Reinaert had dit verhindert door de schat te stelen en ergens anders te
verstoppen.
Koning Nobel begint te twijfelen of hij Reinaert wel moet doden. Ze maken een afspraak: in ruil voor de schat krijgt
Reinaert zijn vrijheid terug. Dat vindt Reinaert natuurlijk geweldig. Hij zegt tegen Nobel dat hij een kruistocht naar
Rome gaat maken. De koning heeft Bruin en Isegrim gevangen laten zetten, en maakt van een stuk van Bruin zijn
pels een pelgrimstas voor Reinaert. Hij geeft hem ook twee van Isegrims en twee van Isegrims vrouws ‘schoenen’.
Dan gaat Reinaert weg en vraagt of haas Cuwaert en ram Belijn hem uitgeleide mogen doen. Dat doen ze, maar ze
gaan eerst even langs Reinaerts burcht, om zijn vrouw en kinderen gedag te zeggen.
Als ze bij burcht Malpertuis aankomen, vraagt Reinaert of Cuwaert even mee naar binnen wil komen, om zijn
vrouw te troosten. Binnen bijt hij Cuwaert dood. Hij stopt zijn hoofd in de tas van Bruins pels, en geeft de tas aan
Belijn mee. Hij zegt dat het een brief aan koning Nobel is, en dat Belijn maar moet zeggen dat hijzelf de brief heeft
geschreven. Dat vindt Belijn goed, en hij gaat meteen naar de koning. Ondertussen gaat Reinaert met zijn vrouw
en tien kinderen weg.
Als koning Nobel de tas krijgt, snapt hij dat hij bedrogen is. Hij wordt verschrikkelijk boos en verdrietig. Dan komt
Firapeel het luipaard met een oplossing: Ze moeten Bruin en Isegrim vrijlaten, welgemeende excuses aanbieden
en als geschenk Belijn geven. Daar mogen ze dan mee doen wat ze willen. Daarna zouden ze dan achter Reinaert
aan.
Firapeel ging Bruin en Isegrim halen, en ze maakten overal vrede van.
b) Personages (flat
Personages:
& round) Rimbeert
Dit is de neef van Reinaert en denkt hem wel over te kunnen halen. Dit lukt hem ook, maar niet perse omdat hij
dat wil maar omdat Reinaert dat wil. Grimbeert accepteert het als Reinaert zijn zonden belijdt. Ook dit is een fout
van hem, want Reinaert is erg vals en weet ook zijn neef te bespelen door te doen alsof hij zich bekeert.
Koning Nobel
In dit verhaal merkt je dat de koning erg beïnvloedbaar is door wat hem vertelt wordt. Hij luistert te veel naar zijn
vrouw en trapt daardoor ook in de val van Reinaert. Hij denkt niet genoeg na om de val van Reinaert te doorzien.
Tybeert de kater
Tybeert is ook een dier dat zich liever laat leiden door zijn eetlust dan door de opdracht die hij heeft gekregen van
de koning. Hij trapt hierdoor ook in de val van Reinaert.
Bruun de beer
Bruun is een voorbeeld van kracht maar geen kennis. Hij is een sterk dier maar laat zich makkelijk in de val lokken
door Reinaert. Hij kan zich niet inhouden als hij hoort van de honing en zet de taak om Reinaert naar het hof te
brengen opzij om eerst zijn honger te stillen. Hij denkt niet na over de locatie van de honing en de gevolgen die
het zou kunnen hebben als hij niet eerst zijn taak uitvoert.
Reynaerde
Reinaert de vos is een sluw dier. Hij weet veel van alle dieren af en zet zijn kennis in om hen te misleiden. Hij
gebruikt hun eigen zwakheden om die tegen hen in te zetten. Zo weet hij bijvoorbeeld dat de beer van honing
houdt en daarvoor wel zal zwichten. Ook weet hij dat Tybeert de kuikentjes niet zal kunnen laten gaan. Reinaert is
c) Setting (tijd & dus een heel slim dier. Hij weet wat boetedoening voor de bevolking van het dierenrijk betekent en zet ook dit in
om te ontkomen aan de dood. Hij is een hele slimme maar doortrapte vos.
ruimte)
Ruimte:
Het verhaal speelt zich af in het Land van Waas (Oost-Vlaanderen), tussen Gent en Hulsterlo (een uitgestrekt bos
tussen Hulst en Kieldrecht). Volgens Jan de Wilde moet het verhaal gelokaliseerd worden in en rond het oude
stadje Destelbergen bij Gent, waar vroeger de Schelde een bocht maakte. Verder wordt het plaatsje Kriekeputte
genoemd, een bron die in de buurt van Hulsterloo ligt.
De ruimte wordt aangepast aan de personages, oftewel de dieren. Zo woont koning Nobel in een kasteel, wat
natuurlijk bij een koning past. Reinaert woont in een burcht. Deze is echter aangepast aan de dieren. De beer
Bruun en de ram Belijn kunnen niet in het hol komen, omdat zij te groot zijn. Cuwaert de haas kan echter wel
binnen, omdat hij klein genoeg is. Ook de plaats waar Reinaert woont is in overeenstemming met zijn rol: de
schurk. Hij woont in een donker bos in een wilde streek. Hij loopt over kromme paden, hij is dus van het rechte
pad af.
Hoe wordt verteld? Tijd:
Het verhaal over Reinaert de vos is geschreven in de 13e eeuw, dit is hetzelfde tijdperk als waarin dit verhaal zich
d) Tijd afspeelt, omdat deze dierenepos een satire was op de standenmaatschappij, het verhaal wordt op een
chronologische volgorde verteld en zal zich ongeveer in een week hebben afgespeeld. Vanaf het begin van de
hofdag tot een paar nachten en dagen daarna als Reinaert met zijn vrouw gevlucht is voor de koning.
