Jaar 1 periode 4. Samenvatting anatomie en fysiologie met o.a. de huidlagen, huidskleur, zonlicht, haar, talg- en zweetklieren, nagels, huidherstel, effecten van veroudering en bijbehorende pathologie.
Samenvatting anatomie, fysiologie & pathologie de huid
De huid bestaat van buiten naar binnen uit:
De epidermis (opperhuid)
De dermis (lederhuid/cutis)
De hypodermis (onderhuidse laag)
5 functies van de huid:
1. Bescherming; tegen schokken, chemische stoffen en infecties. Beperkt vochtverlies.
2. Temperatuurregeling; reguleren van warmte-uitwisseling met omgeving.
3. Vorming en opslag van voedingsstoffen; in epidermis wordt vitamine D3 gevormd. In de
hypodermis wordt vet opgeslagen.
4. Zintuigelijke gewaarwording;
5. Uitscheiding en afscheiding; zouten, water, organische afvalstoffen en melk.
De epidermis
Bestaat uit meerlagig plaveiselepitheel. Dikke huid (met
eelt) bevat 5 lagen, dunne huid (zonder eelt) 4 lagen. De
cellagen (strata) van de epidermis van onder naar boven:
Kiemlaag (stratum basale);
Scheidt epidermis van dermis. Met dermis
verbonden via hemidesmosomen. Vormt
epidermiskammen en papillen zodat
diffusieoppervlak groter is. Kammen zorgen tevens
voor onze vingerafdruk. De kiemlaag krijgt
voedingsstoffen via bloedvaten in dermis. In deze
laag zijn grote stamcellen/kiemcellen aanwezig die
nieuwe cellen vormen. Bevat orgaantjes die
gevoelig zijn voor druk en tast. Bevat melanocyten
die melanine vormen: kleurstof die epidermis
kleurt.
3 tussengelegen lagen (stratum spinosum,
granulosum en lucidum) ‘slijmlaag’
, In het stratum spinosum vindt celdeling plaats. In het stratum granulosum wordt keratine
gemaakt, dit bedekt het oppervlak van de huid en vormt de structuur van haren, eelt en
nagels. Het stratum lucidum is doorzichtig en bevinden zich enkel op de handpalmen en
voetzolen.
Hoornlaag (stratum corneum)
Bestaat uit 15-30 lagen dode epitheelcellen waarin zich keratine heeft opgehoopt
(verhoornd). De migratie van de kiemlaag naar de hoornlaag duurt 7-10 dagen, waarna de
dode cellen 2 weken op de hoornlaag blijven zitten. De dode cellen blijven door desmosomen
met elkaar verbonden.
Toediening geneesmiddelen via huid
Toediening via een pleister = percutane/transdermale toediening. Dit gebeurt vaak bij nicotine en
scopolamine. Bij iontoforese worden elektrische pulsen toegediend waardoor kanalen ontstaat in de
hoornlaag, zodat het geneesmiddel kan doordringen.
Huidskleur
Wordt veroorzaakt door interactie tussen pigmenten
(caroteen en melanine) in de epidermis en de
doorbloeding van de dermis.
Caroteen = oranjegele kleurstof die zich ophoopt in
epidermiscellen. Kan worden omgezet in vit. A
(onderhoud dekweefsels + synthese lichtgevoelige
stoffen in oog).
Melanine = bruin, geelbruin of zwart pigment dat
gevormd wordt door melanocyten. Wanneer de huid
aan zonlicht is blootgesteld neemt deze activiteit toe.
Melanine absorbeert uv-stralen zodat ze het DNA van
de celkern niet kunnen beschadigen. Desondanks
kunnen op de lange termijn door herhaalde
blootstelling aan zonlicht vroegtijdige rimpels en
huidkanker ontstaan.
De verschillen in huidskleur zijn het gevolg van de
hoeveelheid melanine die melanocyten vormen. Bij
albinisme vormen zij geen melanine.
Huiddoorbloeding
Bloed met veel zuurstof is helderrood. Als bloedvaten
dilateren wordt de rode kleur van de huid
opvallender. Als de vaten vernauwen wordt de huid
bleek. Bij onvoldoende bloedtoevoer geeft de huid
zijn zuurstof af aan omringende weefsels, waardoor
de huid donkerder wordt en uiteindelijk blauw
(cyanose). Dit is het opvallendst bij een dunne huid
(lippen, oren, nagelbed).
Vitamine D3
Door uv-straling wordt een aan cholesterol verwant steroide omgezet in vitamine D3. Dit gebeurt in
het stratum spinosum en basale. Vit. D3 wordt omgezet en afgegeven door de lever waarna de
nieren dit omzetten in calcitriol, een hormoon dat noodzakelijk is voor de opname van calcium en
fosfor. Bij onvoldoende vit. D3 kunnen botten zwakker en buigzamer worden.
Huidkanker
, Huidtumoren = meest voorkomende kankersoort. Meest voorkomende vorm van huidkanker is het
basocellulair carcinoom welke in het stratum basale ontstaat. Minder vaak voorkomend zijn de
carcinomen van het plaveiselepitheel. Hierbij zijn de oppervlakkiger epidermiscellen betrokken.
Beide vormen zaaien zelden uit en worden behandeld door het chirurgisch verwijderen van de
tumor. Een maligne melanoom is echter wel erg gevaarlijk en beginnen vaak bij een moedervlek. De
veranderde melanocyten groeien heel snel en zaaien uit via het lymfestelsel.
De dermis
Ligt onder de epidermis en bevat 2 lagen:
Oppervlakkige papillaire laag
Epidermis wordt door deze laag ondersteund en gevoed.
Dieper gelegen reticulaire laag
Bevat elastische en collagene vezels.
Haarfollikels en zweetklieren bevinden zich in de dermis en lopen in de epidermis door. Dermis bevat
lymfevaten, bloedvaten en zenuwen. Bloedtoevoer is afkomstig van vaatnetwerk in de hypodermis.
De hypodermis/subcutis
Bestaat uit losmazig bindweefsel met
veel vetcellen. Dit vet dient als
energiereserve en schokbreker.
Haar
Haar wordt gevormd door
haarfollikels en lopen door tot in de
dermis/hypodermis.
Haarpapil = uitsteeksel van
bindweefsel dat haarvaten en
zenuwen bevat. Door celdelingen van
stamcellen rond de haarpapil worden
haren gevormd. Als de dochtercellen
naar het oppervlak worden geduwd
verhoornen zij en sterven ze af. het
punt waarop dit gebeurt is
halverwege in de richting van het
huidoppervlak. Dit punt markeert de
grens tussen haarwortel (gedeelte
waarmee de haar in de huid is
verankerd) en de haarschacht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper natasja1994. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
