Samenvatting - Geschiedenis van belgië (1023228AEW)
Belgische politieke geschiedenis
Alles voor dit studieboek
(6)
Geschreven voor
Universiteit Gent (UGent)
Politieke en Sociale Wetenschappen
Belgische Politieke Geschiedenis
Alle documenten voor dit vak (6)
2
beoordelingen
Door: soumiaaboulakil1 • 4 jaar geleden
Door: izaakbogaert • 5 jaar geleden
Verkoper
Volgen
rvgrembe
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Belgische Politieke Geschiedenis
Robbe Van Grembergen – 1BA Politieke Wetenschappen
Syllabus:
Deneckere, G., De Paepe, T., De Wever, B., & Vanthemsche, G. (2014). Een geschiedenis van België. Derde
herziene druk. Gent: Academia Press.
Lesgever:
Prof. dr. Bruno De Wever & Prof. dr. Margo De Koster
Faculteit:
Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen, Universiteit Gent
Jaar:
1 Bachelor, Politieke Wetenschappen, 2018-2019
Robbe Van Grembergen 1
, Belgische Politieke Geschiedenis
H1 1) Waarom was het rijk van Karel de Grote belangrijk voor ons?
territoriaal
o centrum Karolingisch rijk in onze contreien
o grens tussen Oost- en West-Francië dwars door onze contreien
o Middenrijk (tss Oost en West) = onze gewesten
feodaliteit
o = legitimering van eigendom en macht
o nieuw eigendomssysteem: bloedband van Karel de Grote = macht en bezit
o feodaal systeem: koning – leenheren – leenmannen (leenhulde)
o ‘soevereine vorst’ = macht rechtstreeks van God
kroning Karel de Grote tot keizer door hoofd van de Kerk
o Vlaanderen leenrechtelijk verbonden met Franse koning én Duitse keizer
sociale groepen
o Kerk: clerus in ancien régime tot aparte stand
o adel: leenheren en leenmannen
o overige bevolking: “derde stand”, meer macht door steden
cf. Guldensporenslag (1302): feodaal i.p.v. taalconflict
H2 2) Hoe is het Ancien Régime tot zijn einde gekomen?
standenmaatschappij maatschappij van gelijke burgers
o Déclaration des droits de l’homme et du citoyen
soevereine vorsten soevereine naties
o dynastieke staten worden natiestaten
o nationalisme wordt essentiële politieke kracht
samenhorig volk recht op eigen (natie)staat
o multinationale staten in problemen
politiek-institutioneel systeem met particuliere vrijheden en gebruiken eengemaakte
nationale staatsbureaucratieën
3) Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van 1815 tot 1830
product van Congres van Wenen (1814-1815)
o bufferstaat tegen Frankrijk
o verleden (16e eeuw) als territoriaal model
o Willem I (huis van Oranje) als vorst
herstel legitimiteitsprincipe Ancien Régime
gevolg: >< volkssoevereiniteit en ‘Belgische protonatie’
o >< volkssoevereiniteit: er wordt een vorst opgelegd
o >< Belgische protonatie:
réclamation des droits de la nation belge
levensbeschouwelijke BL katholicisme vs. protestantisme (godsdienst- en onderwijs politiek Willem I)
sociaaleconomische tegenstellingen
sociaaleconomische BL
NNL: overzeese handel / ZNL: industrie
communautaire BL verfransing in het Zuiden
Robbe Van Grembergen 2
, 4) Beargumenteer: “Willem I verlicht despoot à la Jozef II”
despotisch
o grondwet zélf geschreven
o sterk vorstelijk absolutisme
o stond niet open voor democratisering (cf. opkomende industriële burgerij)
verlicht
o economische modernisering
o infrastructuur
o bijnaam: Koning Koopman/Kanalenbouwer
Oostenrijkse Jozef II (1780-1790): bracht ook veranderingen in Zuidelijke Nederlanden
o monsterverbond tegen Jozef II (Brabantse Omwenteling)
o monsterverbond tegen Willem I (Belgische Revolutie)
H3 5) revolutionaire wording van de natie België
De eed van de Kaatsbaan
o symbolisch moment waarop Franse Revolutie start
o steun lagere clerus en adel 3e stand + grondwettelijke vergadering
Bonaparte Napoleon
o veel modernisering
o Code Napoléon
Congres van Wenen
o restauratie: balance of power herstellen
o terugkeren naar Ancien Regime en soevereiniteit van vorst
o geen rekening met kleine vorsten + liberalisme & nationalisme
“Vrijheid die het volk leidt” (Eugène Delacroix)
o Marianne = symbolisch voor vrijheid (liberalisme)
o vrijheid trekt het volk mee naar overwinning (nationalisme)
o julirevolutie = le roi citoyen / monarchie Louis Philippe
Septemberdagen (Wappers) / Belgische Revolutie
o nieuwe Belgische natie
o alle lagen van de bevolking = sfeer: verenigd volk / eensgezindheid (nationalisme)
6) evolutie van de Belgische Revolutie (1830-1831)
aanloop
o monsterverbond
conservatieven & vooruitstrevenden
(i) schrik voor doorgedreven industrialisatie
(ii) volkssoevereiniteit, burgerlijke vrijheden, parlementaire
vertegenwoordiging
katholieken en liberalen
(i) onderwijs- en godsdienstvrijheid (>< protestantisme)
(ii) persvrijheid
“Eendracht maakt macht” / “Union fait la force”
o sociaal ongenoegen bezitloze klasse in aug.-sept. 1830
‘proletarische opstand’
belastingdruk, mislukte oogst, hoge voedselprijzen
Robbe Van Grembergen 3
, verloop
o opera: ‘De Stomme van Portici’
volksopstand symboliseren d.m.v. leuzen, symbolen, commotie
o ‘L’amour sacré de la patrie’
o rellen in Brussel aug.-sept. 1830
anti-Orangisten, fabrieken vernielen, ...
o oprichting burgerwacht
neemt politieke macht over
vervolg
o geen militair ingrijpen grootmachten
nationalisme overal in Europa
GB: België ≠ concurrent / FR: bufferstaat geen hulp
o Voorlopig Bewind
oktober 1830, na ‘staatsgreep’
roept onafhankelijkheid uit
weerspiegeling monsterverbond: republikein, graaf, jong, oud, ...
o Verkiezing Nationaal Congres (nov. 1830) & afkondiging liberale grondwet (feb. 1831)
slechts 1 à 2%
kiest voor constitutionele monarchie, ≠ republiek
o machtsvacuüm najaar 1830-zomer 1831 (regent Surlet de Chokier)
Conferentie van Londen
7) Zoektocht naar Leopold von Saksen-Coburg-Gotha (1831-1865)
representatieve constitutionele erfelijke monarchie
verkozen tot koning door Nationaal Congres
Conferentie van Londen: Europees consensusfiguur
o monarchie
o neutraliteit
grondwettelijke monarchie: beperking koninklijke macht
o koning ondergeschikt aan de grondwet
8) Hoe verliep de erkenning van België?
moeizame internationale erkenning
o Conferentie van Londen
onafhankelijk & neutraal België
verdrag van de 18 Artikelen
o vrede en stabiliteit in Europa
o Tiendaagse Veldtocht
Willem I (augustus 1831) wilt België terug annexeren
Frankrijk steunt België (vraag van Leopold I)
o verdrag 24 Artikelen (1839)
NL erkent België, maar België moest land afstaan
Robbe Van Grembergen 4
, 9) Bespreek kritisch de Belgische grondwet van 1831 en de liberale
vrijheden
scheiding der machten: wetgevend—uitvoerend—rechterlijk
tweekamerstelsel: Kamer en Senaat
democratisch? Toegevingen aan conservatieven
o ≠ capacitair, enkel bezittende klasse
o kiescijns (tot 1894)
o differentiële kiescijns (tot 1848)
bevoordeelt platteland, en dus ook katholieken
o koppeling vrijheid aan bezit
zegelbelasting op kranten (tot 1848)
o coalitieverbod (tot 1867)
10) Situeer het unionisme in de geschiedenis van België
nog géén politieke partijen
van 1830-1847
tot oprichting Liberale Partij (1846) & eerste liberale regering (1847)
= samenwerking van twee dominante politieke stromingen
cf. monsterverbond tegen Willem I
koning
o hoofd uitvoerende macht
o ministers benoemen en ontslaan
o hoofd leger, landsverdediging
cf. Tiendaagse Veldtocht
o °politieke partijen politieke blokken moeilijk te bespelen
o buitenlandse politiek: ancien-régimevorst
o binnenlandse politiek: (i) conservatieven (ii) industriëlen, banken
katholieke strekking het sterkst
o steun Leopold I + bevolking katholiek
o grondwet: scheiding kerk en staat / praktijk: nog niet direct
o grote institutionele macht (monopolie onderwijs)
sociaaleconomisch beleid
o voordelig voor landbouw (grondwaarde stijgen)
o 1845-1847: oogsten mislukken hongersnood
1846: °Liberale Partij
o antiklerikalen, vrijmetselaars
o >< machtsherovering van de kerk
o uitbouw lekenstaat
o doctrinaire & progressieve liberalen
o 1847: verkiezingsoverwinning unionisme
Robbe Van Grembergen 5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rvgrembe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.