,INHOUDSTAFEL
LES 1:Inleiding ..................................................................................................................................................................................... 3
1. Klimaatverandering ook in middeleeuwen al belangrijk? ..................................................................................................... 3
2. Kwetsbaarheid is mensenwerk (in de middeleeuwen en vandaag!) ..................................................................................... 5
3. De middeleeuwen zijn anders, en dat maakt ze interessant ................................................................................................. 6
LES 2: Beyond Rome ........................................................................................................................................................................... 7
1. Komt een vandaal in afrika… ................................................................................................................................................. 7
2. Continuïteit .......................................................................................................................................................................... 10
3. Verandering ......................................................................................................................................................................... 12
Les 3: een religieuze samenleving..................................................................................................................................................... 15
1. De skylinie van Antweren .................................................................................................................................................... 15
2. De Drie wereldgodsdiensten ............................................................................................................................................... 15
3. Kerk van Kloosters ............................................................................................................................................................... 17
4. Kerk van bisschoppen en Pausen ......................................................................................................................................... 18
5. Kerk van het Volk ................................................................................................................................................................. 20
Les 4: Het vroegmiddeleeuws alternatief ......................................................................................................................................... 21
1. Band of Brothers (x2) ........................................................................................................................................................... 21
2. Vrijheid................................................................................................................................................................................. 24
3. Do-ut-des ............................................................................................................................................................................. 25
4. Steden? ................................................................................................................................................................................ 27
5. Onvrijen ............................................................................................................................................................................... 27
6. Koningschap ......................................................................................................................................................................... 30
Les 5: Koningschap in een gefragmenteerde wereld ........................................................................................................................ 33
1. De burcht van Coucy ............................................................................................................................................................ 33
2. koningen van frankrijk ......................................................................................................................................................... 34
3. De Duitse keizers ................................................................................................................................................................. 36
4. De Engelse koningen ............................................................................................................................................................ 38
5. De Hertogen van brabant .................................................................................................................................................... 39
Les 6: Boeren en heren ..................................................................................................................................................................... 40
1. mottige mottes .................................................................................................................................................................... 40
2. Feodale terreur .................................................................................................................................................................... 41
3. Economische groei ............................................................................................................................................................... 43
4. Welvaart boeren .................................................................................................................................................................. 46
Les 7: Expansie .................................................................................................................................................................................. 47
1. THE CREScent and the cross ...................................................................................................................................................... 47
2. KRUISTOCHTEN: CHRONOLOGIE ............................................................................................................................................... 47
4. Kruistochten: drivers? .......................................................................................................................................................... 50
1
, 4. COMMRCIËLE Revolutie ............................................................................................................................................................ 52
Les 8: De Stad .................................................................................................................................................................................... 55
1. 800 jaar antwerpen.............................................................................................................................................................. 55
2. De verstedelijking van middeleeuws Europa ....................................................................................................................... 57
3. Stadslucht maakt vrij ........................................................................................................................................................... 58
4. Het bestuur van de stad....................................................................................................................................................... 60
5. ambachten ........................................................................................................................................................................... 61
LEs 9: GASTCOLLEGE Wim Blockmans .............................................................................................................................................. 62
Condities voor brede politieke participatie in middeleeuws Europa ................................................................................................ 62
Les 10: crisis ..................................................................................................................................................................................... 68
1. Gilles Li Muisit ziet de pest .................................................................................................................................................. 68
2. De zwarte dood .................................................................................................................................................................... 69
3. Gevolgen .............................................................................................................................................................................. 72
4. Pest en crisis ........................................................................................................................................................................ 76
Les 11: Staatsvorming ....................................................................................................................................................................... 79
1. Oorlog .................................................................................................................................................................................. 79
2. Staatsvorming ...................................................................................................................................................................... 82
2
, GESCHIEDENIS VAN DE MIDDELEEUWEN
Les 1→ inleidende les, niet heel veel structuur
LES 1:INLEIDING
1. KLIMAATVERANDERING OOK IN MIDDELEEUWEN AL BELANGRIJK?
- Misschien vroeger ook al crisissen
- Klimaat als verborgen driver in geschiedenis
- Bv: de kleine ijstijd, the roman climate optimum, the medieval climate optimum
- Het verhaal van NL: 3e eeuw NC = “klimaat verslechterd, zeespiegel stijgt, mensen migreren weg” → kritisch zijn
o Zeespiegel stijgt geleidelijk !
o “Klimaatverslechtering” → land wordt natter, waarom zou men wegtrekken?
▪ Ze trokken niet weg, gingen op terpen wonen
- Tegenwoordig klimaat groot probleem, dus linken van veel historische gebeurtenissen aan klimaatveranderingen
KLIMAATVERANDERING ALS BEGIN EN EINDE VAN DE MIDDELEEUWEN?
LIA = Little Ice Age
LALIA = Late Antique Little Ice Age 450 - 650
Middeleeuwen in grafieken ‘warmere periode’
Veel grafieken (verschillende kleurtjes) → want
veel onzekerheid over gegevens, schattingen…
KLIMAAT EN EINDE ROMEINSE RIJK
- 2e eeuw v.C. – 2e eeuw n.C.
o Warm, stabiel, relatief vochtig
o Ideaal voor landbouw → irrigatielandbouw
o Romeinse Rijk (Fate of Rome) en Han China
- 3 eeuw – 4e eeuw: instabiliteit
e
- 450 – 650 LAILA
Klimaat heeft directe impact op voedsel
// epidemies → klimaat heeft directe impact op ziektes
- 165 (Plaag Antonius), 249
- En vooral van 541 – 542 = Justiniaanse Pest (neutronenbom)
- Vulkaan 536 n.C.
- Procopius: ‘in het begin stierven er maar een paar mensen boven de gebruikelijke sterftecijfers, maar daarna steeg het
sterftecijfer tot vijfduizend per dag, en daarna tot tienduizend, en daarna nog meer'
- Uiteindelijk 250 tot 300 duizend doden
- Johannes van Ephese: 'de wijnpers van de woede van de toorn van God’
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper indrahoti. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,46. Je zit daarna nergens aan vast.