Radiodiagnostiek OP1.3
College 1 – Digitale detectoren
Computed Radiology; fosforplaten (CR)
Cassettes met fosforplaten worden belicht, de informatie wordt tijdelijk opgeslagen door een
fosforescerende laag en daarna uitgelezen en omgezet in digitale informatie (enkelvoudig of
meervoudige uitlezer). Gegevens worden daarna gekoppeld aan barcode.
Fosforplaten werken door middel van excitatie. Door een X-foton gaat het elektron van
valentieband naar geleidingsband. Normaal vallen de elektronen meteen terug van
geleidingsband in valentieband (fluorescentie). Door bepaalde stoffen in de fosforplaat
wordt het elektron vastgehouden in de geleidingsband (electron-trap) na belichting zodat de
plaat uitgelezen kan worden (fosforescentie).
Om het elektron uit de electron-trap te krijgen voer je energie toe (laser-fotonen) waardoor
het elektron terug valt en zichtbaar licht vrijkomt. Het zichtbare licht wordt gemeten en
omgezet in een elektrisch signaal. Het licht wat vrijkomt wordt opgevangen door een PMT.
Het licht wordt versterkt, komt als signaal vrij, en wordt omgezet in ruwe digitale data.
Enkelzijdig reflecterend; gevoeliger maar grotere intrinsieke onscherpte.
Enkelzijdig licht absorberend; zwart folie aan onderkant. Minder intrinsieke onscherpte
maar minder gevoelig (meer dosis)
Dubbelzijdig licht absorberend; gevoeliger, kleinere intrinsieke onscherpte maar technisch
complexer (duurder)
Charged Coppled Devide (CCD)
Matrix met kleine elementjes. Op de CDD komt röntgenstraling wat ionisaties veroorzaakt en
daarbij komen elektronen vrij. Per element verschil aantal vrijgemaakte elektronen
(hoeveelheid straling). Elektronen worden doorgegeven naar element naast zich en gaan als
pakketje uit de CCD, daarna opgemeten en signaal van gemaakt. Alle regels worden
uitgelezen en vormen samen een analoog signaal, naar de AD-converter en is ruwe digitale
data.
Digital Radiology (DR); flatpaneldetectoren (FPD): indirecte- en directe conversie
Bij indirecte conversie wordt de straling in het kristal omgezet in zichtbaar licht. Dat
zichtbare licht valt op het matrix van fotodiodes, die maken elektronen vrij en die vrij
gekomen elektronen vullen het TFT-matrix.
, Bij directe conversie ontbreekt het kristal en de fotodiodes. Bij indirecte conversie wordt
gebruik gemaakt van een topelektrode en een halfgeleider. De halfgeleider kan in een keer
de röntgenstraling omzetten in elektronen. Hoe minder tussenstappen, hoe beter. Dus de
directe conversie is beter.
TFT-matrix zijn losse elementjes met hun eigen elektrisch circuit met een condensator
(lading opslaan) en die worden uitgelezen. TFT-matrix bestaan uit adreslijnen (horizontaal)
en read-out lijnen verticaal. De adreslijnen worden 1 voor 1 uitgelezen.
Voor het kalibreren van alle detector-elementjes lees je de
detector uit wanneer er geen straling op los gelaten wordt.
De uitkomst daarvan (negatief masker) moet standaard
van de röntgenopname afgetrokken worden als correctie.
Werkcollege 1 – beroepsmatig handelen wervelkolom
CWK = cervicale wervelkolom
TWK = thoracale wervelkolom
LWK = lumbale wervelkolom
Aanvraag 1: X-CWK, uitstralende pijn naar de vingers, degeneratieve afwijkingen? (slijtage
door ouderdom). Staande opnames (4).
Aanvraag 2: X-CWK, halsribben? (extra halsribben, vast aan de 7e wervel, meestal geen
klachten maar soms komt zenuw in verdrukking, dan pijn in armen bij abductie)
Aanvraag 3: X-TWK, afwijkende houding. Morbus Scheuermann (groeistoornis in het
borstgedeelte van de wervelkolom in puberteit, kromme rug/bochel. Geen klachten, alleen
houdingsafwijking.
Aanvraag 4: X-TWK, patiënt bekent met osteoporose (botontkalking), gevallen met
schaatsen, inzakkingsfractuur? (bot is poreus en kan snel inzakken bij simpele bewegingen.
Meestal ventrale zijde. T10, T11, T12; meeste druk). Bij veel pijn liggende opname. 2
opnames.
Aanvraag 5: X-TWK, controle scoliose (zijlings verkromming van een wervel S of C, soms
aangeboren of erfelijk. Meestal geen klachten.) 2 opnames. Lateraal in de kom schieten.
Aanvraag 6: X-LWK, uit bed gevallen blijft pijn houden, fractuur? (door druk fractuur in
wervel. Opname in PA maken om de kraakbeenspleten open te kunnen projecteren.)
Liggende opname bij veel pijn, 2 opnames.
