Uitgebreide samenvatting van 'In verband met de zin' van J. Luif. Derde, herziene druk.
Deze samenvatting van hoofdstuk 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10 en 11 bevat veel voorbeelden die de theorie illustreren en uitleggen. Geen lange verhalen en zinnen, maar gewoon puntsgewijs en overzichtelijk.
Met behu...
1.1 Over spraakkunsten
Grammatica = spraakkunst = een beschrijving van een taal
Grammatica is handig als:
o Je als buitenlander Nederlands wilt leren.
o Je wilt weten hoe de taal in de loop de eeuwen is veranderd.
o Je een computer Nederlandse zinnen wilt laten maken.
Niet alle beschrijvingen van de taal zijn hetzelfde. Het is afhankelijk wat het doel ervan is.
Traditionele grammatica = schoolgrammatica = de Nederlandse spraakkunst zoals deze in het onderwijs
wordt gebruikt. Deze grammatica is tussen 1810 en 1870 ontstaan.
Het meest klassieke werk op dit gebied is de Nederlandsche Spraakkunst (1892-1896) van het Amsterdamse
schoolhoofd C.H. den Hertog.
1.2 Bouwstenen van zinnen
Een traditionele grammatica van het Nederlands is een beschrijving van de wijze waarop Nederlandse
zinnen zijn opgebouwd.
Bouwstenen van de taal:
• Woorden zijn er in allerlei soorten (woordsoorten)
o Werkwoorden
o Zelfstandige naamwoorden
o Bijvoeglijke naamwoorden
o Lidwoorden
o Voorzetsels
o Voornaamwoorden
• Constituenten: woorden die samen bepaalde eenheden vormen, bouwelementen van een zin.
o Naamwoordelijke constituenten = nominale constituenten
▪ Ik ontdekte …. Achter deze zin kan alleen een naamwoordelijke constituent komen.
▪ Ik ontdekte de directeur. Ik ontdekte klei. Ik ontdekte Karel.
▪ Ik ontdekte van de directeur = ongrammaticaal.
▪ In een naamwoordelijke constituent is een zelfstandig naamwoord het hoofd.
o Voorzetsel constituent = een constituent dat wordt ingeleid door een voorzetsel
▪ Bijvoorbeeld: van de directeur, in de kamer, uit wraak.
▪ Alle voorzetselconstituenten bevatten een naamwoordelijke constituent:
in de linnenkast = vz-constituent. Hierin is linnenkast de nw-constituent.
Woorden zijn dus de kleinste bouwstenen. Sommige woorden zijn zelf constituenten, andere woorden
vormen samen eenheden die als constituenten optreden. Soms is een constituent weer een onderdeel van
een grotere constituent.
Zinsdelen = zindelen worden gevormd door constituenten.
o Hij legde de lakens op de onderste plank van de linnenkast.
o Op de onderste plank van de linnenkast = zinsdeel en voorzetselconstituent.
o Van de linnenkast = alleen voorzetselconstituent, maar geen los zinsdeel.
2
, o Een zinsdeel is te herkennen doordat je hem op een andere plek in de zin kunt zetten, mits de
zinsbetekenis niet verandert.
o Het begrip zinsdeel is gebaseerd op de functie die een taalelement in een zin vervult.
1.3 Vorm en betekenis
Aan taalelementen als woorden, zinsdelen en zinnen zijn altijd twee aspecten te onderscheiden:
• vormaspect
▪ man = drie klanken [m, à, n] in deze volgorde. Andersom (nam) verandert de betekenis
• betekenisaspect
▪ man = volwassen mens van het mannelijk geslacht
Het vorm- en betekenisaspect geldt ook voor zinnen:
▪ Al mijn vrienden zijn niet te vertrouwen.
▪ Niet al mijn vrienden zijn te vertrouwen.
Homoniem: Een woord met twee betekenissen, zoals ezel.
Nauwkeuriger: De taalvorm ezel vertegenwoordigt twee woorden.
Een zin kan ook homoniem zijn:
▪ In de stal stond een ezel. = lexicale homonymie
▪ Wie ontslaat de directeur? = syntactische homonymie
Synoniem: Woorden met gelijke betekenis, zoals chemie en scheikunde. Zinnen kunnen ook synoniem
zijn.
Parafrase: Met andere woorden iets herhalen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper PeterZ. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,74. Je zit daarna nergens aan vast.
