Samenvatting van powerpoints + wat in de les werd verteld in het vak Chronische Ziekten; Endocrinologie.
Bevat alle te kennen informatie maar zo beknopt en gestructureerd mogelijk om optimaal te kunnen blokken op korte tijd.
In tussentittels: normale fysiologie, pathologie, metabole botziekten
...
Bijschildklier - bot
1 Fysiologie
1.1 Ca2+ homeostase
Nut: belangrijk ion dat sterk geregeld wordt in het bloed want bel voor spieren, ZS, ...
Homeostase:
• GUT: opname + secretie in colon
• NIEREN: filtratie + reabsorptie: serum concentratie constant houde
• BOT: opslagplaats (formatie + resorptie → permanente remoddeling)
→ hormonale controle:
• via bijschildklieren (4, achter schildklier, soms ectopisch) die parathyroid hormoon
(PTH) produceren
- regulatie secretie door serum Ca2+ dat via CaSR (sensing receptor) de PTH
vrijzetting inhibeert
- werking: bindt receptor in
o Bot: osteoblasten → meer osteoclasten → meer Ca2+ (+ PO43-) release uit bot
o Nier: meer Ca2+ reabsorptie, meer PO43- excretie, meer calcitriol (→ in GUT meer Ca2+ en
PO43- absorptie)
• vitamine D
- Bronnen:
o Voedsel: vette vis (zalm), melk, vaak toegevoegd (VS)
o Aanmaak in lichaam: vaak na winter verlaagd
1. In huid: metaboliet cholesterol wordt omgezet die o.i.v. UV tot precursor
2. In lever: precursor wordt gehydroxyleerd tot 25-dihydroxycholecalciferol;
minder affiniteit voor receptor maar veel
3. In nier: tweede hydroxylatie tot 1,25-dihydroxyvitamin D3; beste affiniteit (=
actieve vorm) voor receptor, detectie in bloed moeilijker
- Regulatie: negatieve feedback + PTH stimuleert tweede hydroxylatie
• (calcitonine)
• (FGF23)
1.1.1 HypoCa
Oorzaken:
• ernstige hypocalcemie: PTH deficiënt (hypoparathyroidie) (Laag Ca, hoog P, laag PTH)
• abnormaal vit D metabolisme
• mutatie in Ca receptor (→ lager Ca dan normaal hierdoor)
• medicaties: IV bifosfonaten, denusomab……
• P retentie: chronische nierinsuficientie - tumor lysis - (pancreatitis)
• (vals laag: na gadolinium; hier bindt Ca ook aan (i.p.v. albumine))
1.1.2 HyperCa
Oorzaken:
- PTH dependent: meest frequent primaire hyperparathyroidie (= te veel PTH) zie verder
- Niet PTH-dependent
o Humorale hypercalcemie bij tumoren: PTH-RP (related peptide = GF)
o Skeletmetastasen – multiple myeloma (ziekte van Kahler)
o Overmaat vitD
§ Granulomateuse aandoeningen - lymfoma: 1,25(OH)2D
§ Sarcoidose
§ Intoxicatie (vitamine A)
1
, o Gebruik thiaziden, lithium
o Hyperthyroidie, Addison
o Immobilisatie bij verhoogde botturnover
- Ca-R inactivatie: mutatie - familiale hypercalcemische hypocalciurie
- (tertiair: ontstaan hyperplasie of adenoom bij secundaire hyperpara t.g.v. chronisch stimuleren
van de bijschildklier)
Oorzaken:
• deficiënte intake of absorptie:
• dieet, vetmalabsorptie (gastrectomie, small bowel, pancreas insuff, coeliakie, diarree)
• te weinig zonlicht (kinderen, bejaarden, immigranten met donkerehuidskleur)
• onvoldoende metabolisatie (25-hydroxylatie) in lever: anti-epileptica, alcohol of billiaire cirrose
• onvoldoende metabolisatie (1α-hydroxylatie) in nier:
• aangeboren (recessief): enzymdeficiëntie
• verworven: (chronische) nierinsufficiëntie
• resistentie aan vitamine D (door fout in de receptor) = zeldzaam
1.2 Botvorming en turnover
Remoddeling: permanente formatie + resorptie
> doel: aanpassen aan ‘schade’ door mechanische belasting:
- osteoclasten (botresorptie, regulatie o.a. door oestrogeen)
=> bij menopauze veel meer putten gemaakt en niet volledig gedicht door tekort aan
hormonen (vooral oestrogeen) = hogere botturnover
- osteoblasten (botvorming)
2 Pathologieën
2.1 PTH metabolisme
2.1.1 Hypoparathyroïdie
Oorzaak:
- deficiënte PTH-secretie: Laag Ca, hoog P, laag PTH
o postoperatief na halsingreep: veruit meest frequente oorzaak, chirurgie bijschildklier
(hungry bone) of schildklier
o idiopathisch (auto-immuun): zeldzaam
o congenitaal (soms geassocieerd met thymusdeficiëntie): zeldzaam
o hypoMg: vooral voedingsstoornissen en alcoholisme
- deficiënte PTH-werking (pseudohypoparathyroïdie of PTH-resistentie): Laag Ca, hoog P, hoog PTH
o Abnormaal PTH
o Deficiëntie PTH signalisatie: mutatie subunit Gs proteine
Symptomen:
- t.g.v. hypoCa: verhoogde neuromusculaire excitabiliteit:
o zo belangrijk: carpopedaalspasmes (main d'accoucheur), tetanie en convulsies,
laryngospasme
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mdmd12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
