Samenvatting van powerpoints + wat in de les werd verteld in het vak Gynaecologie & Verloskunde deel Gynaecologie
Bevat alle te kennen informatie maar zo beknopt en gestructureerd mogelijk om optimaal te kunnen blokken op korte tijd.
Ik heb eigenlijk van elk vak van geneeskunde aan de KUL samen...
Gynaecologie
Gynaecologische operaties
Curettage:
- vaak afgekort als D&C (Dilatatie en curettage)
- cervicaal kanaal (normaal toegankelijk voor instrument van 4 mm) eerst gedilateerd tot 10 mm
waarna het endometrium wordt gecuretteerd met een curette die gewoonlijk een diameter
heeft van 10 mm
- Vaak gefractioneerde curettage: eerst endocervicaal kanaal en hierna cavum van corpus uteri
Hysteroscopie:
- cervix ook gedilateerd (onder druk metvloeistof) waarna scoop ingebracht in uterus
- doel:
o diagnostisch: kleine afwijkingen (poliepen, hyperplasie endometrium of subendometriale
myomen) visualiseren, biopsies nemen
o therapeutisch: ingrepen (poliepectomie, verwijderen intrauterien septum of volledige
endometrium gereseceerd en/of gecoaguleerd (hysteroscopische endometriumablatie)
Laparoscopie: = endoscopie van het abdomen, meestal via navel
- buik opblazen met CO2
- doel: sterilisaties, hysterectomie, lymfadenectomie, oöforectomie (verwijderen van een ovarium)
- bij robot-geassisteerde: 3D-zicht en instrumenten meer bewegingsvrijheid dan gewone
laparoscopische instrumenten, en bedient de chirurg zelf de camera i.p.v. een assistent
Laparotomie: openen abdomen via open incisie
- insnede mediaan (van navel naar pubis) of horizontaal (Pfannenstiel – of “bikini insnede”) aan de
bovengrens van de pubisbeharing
Hysterectomie: verwijderen van de baarmoeder
- toegang: laparotomie (abdominaal), vaginaal, Laparoscopisch geAssisteerde Vaginale
Hysterectomie (LAVH) of totaal laparoscopisch (al dan niet robot-geassisteerd)
- Totale hysterectomie (HT): verwijderen uteri met de cervix
- Subtotale hysterectomie: enkel corpus, cervix ter plaatse (kan niet vaginaal)
- Radicale hysterectomie (Wertheim-Meigs): bij een cervixcarcinoom, naast uterus met cervix ook
de parametria verwijderd, een deel vagina (4-tal cm), en pelviene lymfeklieren
Bilaterale salpingo-oöforectomie (BSO) en unilaterale salpingo-oöforectomie (USO): beide (BSO) of 1
(USO) salpingen (tubae) en ovaria (oöforectomie) verwijderen
1. Vulva
1.1 Gynatresie
Gynatresie = verzamelnaam voor toestanden gepaard gaand met afsluiting genitale tractus (= stenose =
occlusie) op eender welk niveau
- Congenitaal: t.h.v. hymen, cervix, vagina
- Verworven t.h.v. cervix door
o Seniele genitale atrofie
o Maligne aandoeningen
o Radiotherapie/cauterisatie
o Heelkundige ingrepen
1.1.1 Stenose hymen
Meestal pas na menarche ontdekt
1
,Symptomen: te wijten aan opstapeling van menstrueel bloed
- onderbuikspijn, die bij elke cyclus meer uitgesproken worden
- palpabele massa in onderbuik wanneer zeer veel bloed opgestapeld door cavum uteri uitgezet
Behandeling: incisie of excisie hymen en trage evacuatie bloed onder strikt aseptische omstandigheden
1.2 Vulvair hematoom
Oorzaken: trauma, heelkunde (herstel opratie), episiotomie, ruptuur perineum
Symptomen:
- Uitgesproken pijn waarbij de ernst afhankelijk is van de hoeveelheid opgestapeld bloed
- Reflexmatige inhibitie van mictie en/of defecatie (soms)
Behandeling: klein resorbeert spontaan, bij grote bloedcollectie extirperen
1.3 Niet-neoplastische afwijkingen
Opm: heel veel lijkt op elkaar, en bij twijfel neem een biopsie
1.3.1 Lichen sclerosus
= verschrompeling, verdroging en lichenificatie/verlittekening van de labia
Epidemiologie: vnl. post-menopauzaal (maar kan ook op jongere leeftijd)
Symptomen: jeuk! → krabletsels - dyspareunie, dysurie
Diagnose:
- macroscopische beeld: huid dun/wit, verdwijnen
pigmentatie/haargroei, atrofie labia/introitus gaat vernauwen
- vulvoscopie met colposcoop met gericht biopsie
DD: infecties, allergie (condoom, zeep, wasproduct, parfum, ...), eczeem, vulvaire intra-epitheliale
neoplasie (VIN)
Prognose: verhoogd risico op evolutie naar VIN en vulvaCA ⇒ jaarlijks grondige controle
Behandeling: (zeer) sterke corticoïde crème (Betamethasone of Clobetasol); verlaagt incidentie vulvaCA
en meest efficiënt tegen de (vaak ondraaglijke) jeuk
1.3.2 Leukoplakie
= squameuze hyperplasie
Uitzicht: wit verheven letsel
Oorzaken: infecties, chronische irritatie, …, kan ook (pre-)maligne letsel ⇒ bij twijfel biopsie
Behandeing: sterke corticoïde crème
1.3.3 Uitdrogingseczeem
Prevalentie: zeer frequent
Oorzaak: vaak wassen, zeep, parfums, …
Therapie: zeep vermijden, niet uitdrogende zeep (bijv. Balneum Hermal® badolie en hydraterende
creme), evt. licht corticoide crème
1.4 Condylomata accuminata
= wratten t.h.v. vulva, vagina, perineum, anaal, cervicaal,
Oorzaak: meestal HPV types 6 en 11
Overdracht: venerische ziekte (SOA), incubatietijd is zeer variabel van 3-6M
2
,Symptomen: geen behalve wratjes, soms donkere verkleuringen
Voorkomen:
- HPV: zeer frequent (5% vrouwen HPV+), 70% seksuele actieve bevolking komt ermee in contact
- Incidentie is zeer laag bij gevaccineerde vrouwen
o behalve ICP (+ krijgen zeer uitgebreide, praktisch onbehandelbare condylomata)
Diagnose:
- Klinisch (evt. colposcopie)
- Bij twijfel of persisterende letsels: biopsie om VIN of micro-invasief carcinoom uit te sluiten
o Cytologie: zie cervix: dyskaryose + koilocytose (opgeblazen cellen)
1.5 Vulvaire intra-epitheliale neoplasie (V.I.N.)
Types:
- VIN (gewone type): wratachtig, multifocaal
o HPV geassocieerd → vaak andere HPV infecties (nu of vroeger)
o Vaak vrij jonge vrouwen (30 tot 50 jaar)
§ LSIL (low-grade squamous intra-epithelial lesion) of VIN 1
§ HSIL (high-grade squamous intra-epithelial lesion) of VIN 2/3
- VIN (gedifferentieerde type)
o Lichen Sclerosus et Atroficus geassocieerd (niet-HPV geassocieerd)
o Vaak oudere vrouwen
Prognose: precancereus letsels met verhoogd risico op ontwikkelen vulvacarcinoom
Symptomen: jeuk!, huidveranderingen
Diagnose:
- Triade 3P’s: parakeratose, papulae, pigmentveranderingen (wit ofwel bruin)
- Biopsie: multipele over de ganse vulvaire (ook vagina, cervix; 25% VIN
geassocieerd met CIN) en anale regio (want vaak multifocaal)
DD: lichen sclerosis et atroficus, invasieve letsels, infecties, condylomata
Behandeling:
- Laserevaporatie of excisie (skinning vulvectomie: wegname epidermis en dermis): cave recidief
- Imiquimod (indien HPV gerelateerd)
1.6 Vulvacarcinoom
Voorkomen:
- Zeldzaam: 150 pt/jaar in BE, 3% van gynaecologische maligne tumoren
- Meestal op oudere leeftijd (uitz. HPV-geassocieerde op 40-45j)
- Vaak multifocaaal (vnl. HPV geassocieerde)
- 20% CIN (of invasief cervixcarcinoom)
Types:
- 95% squameus (plaveisel) cel carcinoom
- 5% zeldzame vormen: melanoom, ziekte Paget, basocellulair carcinoom, Bartholin adenoca, …
Diagnose:
- Symptomen: doet zich meestal voor als een ulcus
o Jeuk
o Tumor met pijn en/of slechtruikend verlies
- Biopsie + colposcopie
3
, Metastasering:
- (Zoals cervixcarcinoom) houdt zich zeer lang lokaal met uitbreiding naar omliggende organen
zoals: urethra, anus, vagina, blaas en rectum
- Vanaf 1mm infiltratie metastasen naar inguinale klieren vrij frequent (1-3mm infiltratie al 12%)
Therapie: chirurgie
- Brede excisie = marge van minstens 5-8 mm
- Inguinaal sentinel = sentinelklier opzoeken
(inspuiten blauwe kleurstof en Tc colloid om de
eerste klier te identificeren)
- Totale vulvectomie: lang en pijnlijk proces,
psychologische gevolgen
Prognose: afhankelijk van het stadium
- Stadium I: 75% = beperkt tot vulva
- Stadium II: 65% = invasie onderste vagina/urethra of anus
- Stadium III: 50% = inguinofemoraal N+
- Stadium IV: 5% = invasie bovenste vagina/urethra of M+
Ø overleving daalt met leeftijd (bij ouderen vaak uitgebreider bij diagnose, jongere mensen komen
sneller naar dokter, minder schroom)
2. Vagina
2.1 Goedaardig
• Condylomen
• Fibromen/leiomyomen
• Cysten (inclusie, Gartner)
• Endometriose
• Adenosis = ectopisch cylindrisch epitheel (soms na DES: Di-Ethyl-Stilbestrol tijdens zwangerschap
(gebruikt tegen miskraam = oestrogeen), zou ook verhoogde kans heldercellig carcinoom geven)
2.2 Vaginacarcinoom
Prevalentie: zeer zeldzaam (België: ± 25/jaar) → geen examenvragen over
- gemiddelde leeftijd 65y
- ~ pessarium en HPV
Type: bijna altijd squameus (of plaveisel)carcinoma
Symptomen: weinig, bloedverlies
Diagnose: biopsie, vaginoscopie, cytologie
Behandeling: radiotherapie, en als dat mis gaat nog kans op chirurgie
3. Cervix/ baarmoederhals
Normale histologie
buitenzijde: plaveisel (biedt bescherming tegen infecties (en zuur))
binnenzijde: cilindrisch (nodig om zwanger te worden, produceren slijm)
A) cilindrisch epitheel voornamelijk aan binnenkant cervix: weinig kans op
infectie, maar ook weinig kans op ZS
B) klierepitheel treedt naar buiten, gele zone van cervicale ectopie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mdmd12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €25,49. Je zit daarna nergens aan vast.
