Samenvatting van powerpoints + wat in de les werd verteld in het vak Farmacologie; Deel 1 Farmacokinetiek en -dynamiek.
Bevat alle te kennen informatie maar zo beknopt en gestructureerd mogelijk om optimaal te kunnen blokken op korte tijd.
Ik heb eigenlijk van elk vak van geneeskunde (ook ande...
DEEL 1: INLEIDING
1. FARMACOKINETIEK
1.1 OPNAMEFASE
Opnamefase → eliminatiefase
↳ Opname in patiënt, standaardisatie: nuchter, innemen met water (240 ml), oraal (tablet of capsule)
1) MOND
Niet kauwen, anders mogelijk probleem:
- Etsend geneesmiddel: actief bestanddeel komt te vroeg vrij → letsels in mondmucosa
- Speekselenzymen kan actieve stof afbreken
- Slow-release tabletten (veel actieve stof maar NL heel langzaam vrijgave (dunne darm))
komen te snel vrij → ineens grote actieve stof vrijgave
2) MAAG
Zuur (ph 1, door productie zoutzuur < parietaalcellen dankzij protonpompen)
Farmceutische fase duur: 30 min – 1 uur
- Desintegratie: uit elkaar vallen
- Dissolutie: actieve stof gaat in oplossing: ter beschikking voor absorptie (hoe
wateroplosbaarder, hoe beter*)
Þ Snelheid afh. van aard tabletten
3) DUNNE DARM
Enterocyten met brushborder → groot oppervlak
´ Absorptie
* Transcellulair (over membranen): apicaal + basolateraal !
§ Passieve diffusie: Wet van Fick 𝑉 = 𝐷. 𝑃. (𝐴/𝑑 ) . (𝐶𝑜 − 𝐶𝑖) →
drijvende kracht afh. van:
— concentratieverschil tussen lumen en cel (hoog → laag)
o opname snelheid ~ concentratiegradiënt (dosis)
𝑉 = 𝐾 . 𝛥𝐶
o MEC = minimaal effectieve concentratie → hier
sneller boven geraken (bij felle pijn) door hogere
dosis
— partitiecoëfficiënt p (wegens lipiden dubbellaag, hoe
vetoplosbaarder (grote P), hoe beter*) P = [D]vet / [D]water
— transportoppervlakte A (kan verkleind zijn door
dunnedarmressectie of bypass ⇒ inspuiten)
— dikte membraan d (van hele mucosa: verandert bij ziekte)
— diffusieconstante D (groter als molecule kleiner)
* iets tussen de 2 is ideaal; komt overeen met P = 1 => oplossing indien te veel water- of
vetoplosbaar: medicament met maaltijd innemen
§ Carrier gemedieerd transport: geneesmiddel bindt transporteiwit ↕
en verplaats m.b.v. energiegebruik, Wet van Michaelis-Menten:
!!"# . $
𝑉=
%! &$
'
— Bij zeer kleine C: C verwaarlozen → 𝑉 = % = lineair verband
!
— Bij zeer grote C: 𝐾( verwaarlozen → 𝑉 = 𝑉()* = plateau =
saturatie (carriers)
1
, ⇒ verhogen dosis medicatie die op deze manier worden
opgenomen heeft geen zin, wel frequenter doseren
— Kleine, zeer sterk wateroplosbare stoffen (suikers, AZ; L-
dopa (fenylalanine))
— Zonder maaltijd innemen om competitie te vermijden
— Substraatspecificiteit: carrier vereist affiniteit voor stof
⇒ bepaalde moleculen maken gebruik van beide:
× Bij lage concentraties: vnl. carrier
gemedieerde bijdrage
× Bij hogere concentraties: carriers
gesatureerd → vnl. passieve diffusie
§ Pinocytose: endocytose
* Paracellulair (tussen cellen door): kwantitatief niet belangrijk,
wateroplosbare heel kleine moleculen (bijv. lithiumzouten)
• Nuchtere maag: pH = 1 Henderson-Hasselbach: pKA = pH + log (HA/A-)
pKA – pH = log (HA/A-)
3 - 1 = 2 = log (HA/A-)
HA = 102 ∙ A-
→ in maag evenwicht bij ongeladen HA
EN: ongeladen deeltjes gaan makkelijker over membraan (lipofiel) →
bloedvat
• Bloedvat: pH = 7 (7,4) Henderson-Hasselbach: pKA = pH + log (HA/A-)
pKA – pH = log (HA/A-)
3 - 7 = - 4 = log (HA/A-)
HA = 10-4 ∙ A-
→ in bloed evenwicht bij geladen A-
EN: geladen deeltjes kunnen niet terug = ion trapping
• Dunne darm: pH = 4 Henderson-Hasselbach: pKA = pH + log (HA/A-)
pKA – pH = log (HA/A-)
3 - 4 = - 1 = log (HA/A-)
10 HA = A-
→ in dunne darm evenwicht iets meer bij geladen A-
MAAR: hier toch meer opname door enorme oppervlakte vergroting
dunne darm t.o.v. maag
= pH partitietheorie = invloed pH op verdeling van deeltjes langs 2 kanten van een membraan
⇒ Conclusie: opname bepaald door molecuulgrootte, vetoplosbaarheid en zuurtegraad
2
, ´ Eliminatie: opname beperken → hierdoor soms intraveneus toedienen
* Actieve secretie:
- Efflux-carriers pompen terug van intracellulair naar lumen
- Weinig substraat specificiteit
- Actief (kan tegen concentratiegradiënt in)
- Bijv. P-gp pomp (P-glycoproteïne) < MDR-gen (multiple drug
resistente gene)
- Toepassingen:
o inhibitoren bij tumoren → probleem: nodig voor
bescherming in nieren, hersenen, dunne darm
o Rifampicine verhoogt P-gp → minder opname andere
medicatie (bijv. digoxine bij VKF) per os (geen verschil bij IV)
o P-gp inhibitoren: verapamil (Ca2+-kanaalblokker),
amiodarone (bij VKF) → verhoogt opname
* Lumineel metabolisme:
- Enzymen intracellulair in enterocyt zetten om in metaboliet dat in
circulatie geraakt maar inactief is
- Bijv. CYP3A4
- Toepassing: Felodipine (dipine = Ca2+-kanaalblokker → minder
contractie gladde spieren → vasodilatatie) 70% wordt enzymatisch
afgebroken (→ vene → v. porta → lever: nog eens 15% afgebroken)
o Opm: in pompelmoes stof die CYP3A4 kan inhiberen
(irreversibel (paar dagen) en onmiddellijk) → grotere
concentratie komt binnen (x5) → BP daalt →
orthosympathische activatie → reflex tachycardie (HF stijgt)
NIET NUCHTERE PATIENT: fysiochemische interacties
Voedsel in maag:
§ pH stijgt
§ Gevolg: oplosbaarheid daalt BH+ ⇌ B + H+ (als pH↗ daalt H+ en stijgt B)
§ Oorzaak: PPI, antacida
§ Slachtoffers: zwakke basen bijv. ketoconazol en itraconazol = antimycotica =
schimmeldodend
§ Oplossing: eventueel innemen met cola → zuur
§ T stijgt
§ concentractiegradiënt daalt (door verdunning) → tragere opname
§ vezels → slorpen GM op als spons → geen opname
§ kationen (Ca2+, Mg2+, Al3+, Fe2+/3+) → onoplosbaar complex vormen met precipitatie met GM
§ Slachtoffers: AB (tetracyclines en chinolones), levothyroxine (schildklier-hormoon)
§ Oplossing: niet innemen met melk (Ca2+), antacida (basen om zuur te neutraliseren;
Mg(OH)2, Al(OH)3, Fe(OH)2, Ca(HCO3)2)
⇒ gevolg: totale blootstelling is gelijk (niet altijd het geval) MAAR piek
opname later pas na 4u (nuchter na 30 min) + piekconcentratie minder
(nuchter dubbel zoveel)
Toepassing: bariatrische chirurgie (maag direct verbinden met einde dunne darm) → beperkte
absorptie(oppervlakte) → bijkomend gevolg: GM verminderde opname en werkzaamheid
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mdmd12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
