Leerstukken Intellectueel eigendom in de digitale samenleving
Week 1
Orginaliteit
Werk: Materialisering van de individuele persoonlijkheid van de maker.
- Bijzonder band tussen de maker en zijn creatie
- Auteursrecht komt automatisch tot stand door de scheppingsdaad
- Geen formaliteit = geen depot
Werktoets van de Hoge Raad om te bepalen of iets auteursbescherming geniet
1) Eigen oorspronkelijk karakter: Vorm mag niet ontleend zijn aan die van een ander werk.
2) Persoonlijke stempel van maker: Vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid
en creatieve keuzes een voortbrengsel van de menselijke geest.
Vooral de “creatieve keuze” is van belang. Een rechter gaat op zoek naar welke creatieve keuzes
gemaakt zijn om dit werk tot stand te brengen en als dat vrije keuzes waren, dus niet door technische
of andere omstandigheden bepaalt, dan krijg je auteursrechtelijke bescherming. + In Nederland is deze
drempel laag dus je krijgt snel bescherming.
Op EU niveau is de werktoets geharmoniseerd in het Infopaq arrest: Dit was een uitspraak van het
Europese Hof over de vraag of een zoekmachine, die korte tekstfragmenten als zoekresultaat liet zien,
inbreuk maakt op auteursrecht op persartikelen.
Uitspraak: Je ziet de focus op creatieve keuzes terugkomen. Hof stelt dat individuele woorden vrij
blijven maar dat door de rangschikking van die woorden iets kan ontstaan wat auteursrechtelijke
bescherming geniet. Een kort tekstfragment kan bescherming bieden. Dit kan namelijk uitdrukking
geven aan de eigen, intellectuele schepping van de auteur wanneer deze op een creatieve manier
geordend zijn.
+ Painer arrest: Hof legt uit hoe het creatieve keuzen criterium moet worden toegepast in context van
fotografie. Een schoolfotograaf had foto’s gemaakt van een meisje die later vermist raakte. De foto
werd gebruikt door de pers. De pers zei dat het ging om een schoolfoto, waarbij er aldus geen sprake
was van creatieve keuzes. Hof stelde dat je moet kijken naar alle individuele stappen die de fotograaf
moet nemen en de mogelijkheid om daar creatieve keuzes te maken. Denk aan camerahoek, licht, sfeer,
achtergrond etc. Dus auteursrechtelijke bescherming kan niet uitgesloten worden.
Art. 1 AW: Makerschap
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker”
Grondbeginselen
- Auteursrecht onstaat bij de maker
- Als gevolg van de scheppingsdaad
- Tenzij geval van fictief makerschap
Werkgeversauteursrecht art. 7 Aw
Openbaarsmakingsauteursrecht art. 8 Aw
Opdrachtgeversauteursrecht in het geval van industriële vormgeving.
,Rechten van de auteur
“openbaar te maken en te verveelvoudigen”
Twee takken
1) Explotatierechten
Verveelvoudigen (art. 13-14 Aw)
Openbaarmaken (art. 12 – 12b Aw)
2) Persoonlijkheidsrechten
Aanduiding als maker
Verzet tegen wijziging
Verzet tegen aantasting
Wijzigen van het werk (art. 25 Aw)
a) Verveelvoudigen: Nationaal in art. 13 Aw & internationaal in art. 9 lid 1 Berner Conventie.
Nederlandse wetgever komt tijdelijke kopieën van internet sites in cachegeheugen tegemoet namelijk
in zinslede “tijdelijke reproductie” art. 13a Aw.
b) Openbaarmaken: Art. 12 Aw
- Batco/Doucal; “dat het werk op een of andere manier aan het publiek ter beschikking komt.”
- Art. 8 WCT ‘medeling aan het publiek’
Beschikbaar stellen op internet dmv uploaden: Vrij gekozen plaats, vrij gekozen tijdstip.
Beperkingen
“behoudens de beperkingen”
In sommige gevallen is de wetgever dus van mening dat gebruik van auteursrechtelijk materiaal vrij
toe te laten, zonder dat de auteursrechthebbende controle kan uitoefenen. Denk aan vijheid van
meningsuiting en verspreiding van informatie.
Voorbeelden:
Citaatrecht, parodie (art. 15 a, 18b)
Persprivileges (art. 15, 15a, 16a)
Onderwijsgebruik (art. 16)
Raadpleging in bibliotheken (art. 15h)
Privekopie (art. 16b, 16c)
Gebruik door gehandicapten (art. 15i)
Achterliggende ratio:
1) Vrijheid van meningsuiting 2) Informatievrijheid 3) Verspreiding van informatie 4) Culuturele
participatie 5) Gelijke kansen in de informatiesamenleving
Driestappentoets
Art. 5 auteursrichtlijn staat een gesloten lijst van meer dan 20 beperkingen die lidstaten mogen
introduceren. Tjdelijke reproductie moet erin. Beperkingen dienen binnen bepaald kader te blijven:
1) Bijzonder geval (stap 1)
Kwantitatieve benadering? & Kwalitatieve benadering?
2) Afbreuk aan de normale exploitatie (stap 2)
Dalende vraag? & Belemmering van een potentiële markt?
3) Wettige belangen onredelijk geschaad (stap 3)?
Proportionaliteitstoets & Compensatie door billijke vergoeding?
Overdracht en licenties
“of van diens rechtverkrijgenden”
Denk aan overdracht en erfopvolging. Persoonlijkheids rechten niet deze blijven bij de maker.
, Week 2 Robot creativiteit
In het huidige auteursrecht ligt de focus heel erg op de “menselijke creativeit”. Wat als de creatieve
keuzes niet door een mens worden gemaakt maar door een robot?
Oplossingen:
- Owned by the robot developer
- Robot-created works = public domain
- Protection against unfair competition
- Owned by the robot itself
Echter is het toewijzen van het auteursrecht aan de robot alleen mogelijk wanneer de robot ook
rechtspersoonlijkheid heeft.
In het Verenigd Koningkrijk hebben ze hier al over nagedacht. “In case of a literary, dramatic,
musical or artistic work which is computer-generated; the author shall be taken to be the person by
whom the arrangements necessary for the creation of the work are undertaken.”
In Nederland zou Art.6Aw een aanknoopingpunt kunnen zijn in het geval dat de programmeur veel
invloed heeft op het creatieve proces, dat de robot wel zelfstandig is maar alles doet naar aanleiding
van de creatieve keuzes van een ander doet. Let op! Dit werkt dan alleen met de minder intelligente
systemen.
Probleem roboteducatie: Wanneer een robot schilderijen kan analyseren en dus kenmerken moet
opslaan die bepalend zijn voor het werk die de robot dan zelfstandig verricht.
Oplossing? Art. 1 lid 4 WCT: “The reproduction right, as set out in art. 9 of the Berner Convention,
and the exceptions permitted thereunder, fully apply in the digital environment, in particular to the use
of works in digital form. It understood that the storage of a protected work in digital form in an
electronic medium constitutes a reproduction within the meaning of art. 9 of the Berne Convention. “
Op Internationaal niveau is dus afgesproken om traditionele verveelvoudingsrecht uit the breiden
naar tijdelijke reproductiehandelingen die in het digitale verkeer plaatsvinden.
Wanneer wij kijken naar Nederlandse wetgeving zien wij dat aan de ene kant het exculsieve recht
ook wordt toegekend tav digitale vormen van reproductie maar aan de andere kant wordt er een
uitzondering gemaakt Art. 13a Aw.
Het HvJ van de Europese Unie had de gelegendheid om het een en ander hierover verder uit te
werken.
Leading case is het Meltwater arrest: Aan de ene kant hebben we de PRCA, een organisatie van
public relation professionals. Ze boden diensten aan, namelijk media monitoring diensten, aan hun
leden. Deze diensten waren afkomstig van Meltwater, een grote aanbieder van samenvattingen van
nieuws. En nu is het zo dat er een of andere licentie is gesloten. Meltwater heeft bijvoorbeeld een
licentie voor het online verspreiden van de monitoring verslagen. In deze verslagen is auteursrechtelijk
beschermd materiaal opgenomen. Daarvoor hebben ze dus een licentie genomen zodat het verder
kunnen verspreiden aan hun afnemers. Een van hun afnemers is PRCA. PRCA heeft geen licentie
voor ontvangst van deze verslagen. Meltwater heeft een licentie om het te verspreiden dus wanneer
zei het ter beschikking stellen aan PRCA, dan valt dat onder die licentie.Echter wanneer PRCA
verder verpspreidt dan wordt dat niet door deze licentie beschermd. NLA vindt vervolgens dat ook
PRCA een licentie moet betalen omdat die van Meltwater niet voldoende is voor ook PRCA.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MastersOfLaws. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.