Winst samenvatting
HOOFDSTUK 0 – ALGEMEEN..............................................................................................................1
0.1 THEORIE VAN DE INKOMSTENBELASTING...............................................................................................1
0.1.2 HET INKOMENSBEGRIP.........................................................................................................................1
a. Algemeen.....................................................................................................................1
b. Bronnentheorie............................................................................................................1
c. Vermogensvergelijkingstheorieën................................................................................1
d. Het inkomenssubject....................................................................................................2
HOOFDSTUK 3 – INKOMEN UIT WERK EN WONING...........................................................................3
3.2 WINST UIT ONDERNEMING...............................................................................................................3
3.2.1 AFBAKENING VAN DE BRON WINST UIT ONDERNEMING..............................................................................3
3.2.2 HET BEGRIP ‘ONDERNEMING’................................................................................................................3
a. Geen wettelijk definitie................................................................................................3
b. Objectieve en subjectieve onderneming......................................................................3
c. Objectieve beoordeling onderneming..........................................................................3
d. Afbakening ten opzichte van andere bronnen.............................................................4
e. Zelfstandig uitgeoefend beroep...................................................................................4
3.2.3 HET BEGRIP ‘ONDERNEMER’.................................................................................................................4
a. Voor rekening van........................................................................................................4
b. Rechtstreekse verbondenheid......................................................................................4
c. Geen subjectief ondernemingsbegrip..........................................................................4
d. Zelfstandig uitgeoefend beroep...................................................................................5
e. Verklaring arbeidsrelatie (VAR) en het alternatief........................................................5
Op verzoek van opdrachtgevers kon de Belastingdienst een d. verklaring afgeven dat
werkzaamheden inkomen uit onderneming vormt. Zo was er meer rechtszekerheid,
maar dit werd misbruikt waarna deze regeling in 2016 is afgeschaft.............................5
3.2.4 DE MEDEGERECHTIGDE EN DE SCHULDEISER.............................................................................................5
a. Medegerechtigden.......................................................................................................5
b. Schuldeisers.................................................................................................................5
c. Winstbepaling...............................................................................................................5
d. Maximum verlies..........................................................................................................5
3.2.5 HET URENCRITERIUM...........................................................................................................................5
a. Dubbel criterium..........................................................................................................5
b. Uitgesloten werkzaamheden........................................................................................6
c. Gebruikelijkheidscriterium............................................................................................6
d. Ondermaatschap..........................................................................................................6
3.2.6 SAMENWERKINGSVERBANDEN...............................................................................................................6
a. Maatschap....................................................................................................................6
b. Firma............................................................................................................................6
c. Commanditaire vennootschap.....................................................................................7
d. Man/vrouwfirma...........................................................................................................7
3.2.7 BIJZONDERE ONDERNEMINGSVORMEN....................................................................................................7
a. Verhuur van de onderneming.......................................................................................7
b. Huurverkoop van de onderneming...............................................................................7
c. Vervreemding tegen een winstrecht............................................................................7
d. Blote eigendom en vruchtgebruik van de onderneming..............................................7
e. Groot koopmanschap...................................................................................................8
f. Erfgenamen van de ondernemer..................................................................................8
g. Voorperiode..................................................................................................................8
3.2.8 TOTAALWINST – ALGEMENE ASPECTEN....................................................................................................8
a. Totaalwinst en jaarwinst...............................................................................................8
b. Nominalistisch stelsel...................................................................................................8
c. Berekening totaalwinst; vermogensvergelijking...........................................................8
d. Begin- en eindbalans...................................................................................................9
3.2.9 VOORDELEN UIT ONDERNEMING............................................................................................................9
a. Totaalwinstbegrip.........................................................................................................9
, b. Vermogensetikettering – algemeen.............................................................................9
c. Vermogensetikettering – onroerende zaken.................................................................9
d. Vermogensetikettering – liquide middelen, vorderingen, effecten.............................10
e. Vermogensetikettering – schulden.............................................................................10
f. De etiketteringskeuze en herziening...........................................................................11
g. Etiketteringsfouten.....................................................................................................11
h. Staking.......................................................................................................................11
i. Overige criteria – causaliteit, finaliteit, milieu.............................................................11
j. Ontvangen schadevergoedingen................................................................................12
k. Kostenarresten...........................................................................................................12
l. Stortingen en onttrekkingen, onzakelijk leningen.......................................................12
3.2.10 OBJECTIEVE VRIJSTELLINGEN.............................................................................................................13
a. Algemeen...................................................................................................................13
b. Bosbouwvrijstelling....................................................................................................13
c. Landbouwvrijstelling..................................................................................................13
d. Kwijtscheldingsvrijstelling..........................................................................................13
3.2.11 KOSTENAFTREKBEPERKINGEN............................................................................................................13
a. Algemeen...................................................................................................................13
b. Van aftrek uitgesloten algemene kosten....................................................................14
c. In aftrek beperkte algemene kosten..........................................................................14
d. Van aftrek uitgesloten kosten ten behoeve van belastingplichtige............................15
3.2.12 BIJZONDERE REGELINGEN INZAKE DE TOTAALWINST................................................................................17
a. Aanloopverliezen........................................................................................................17
c. De ondernemerswoning.............................................................................................17
3.2.13 DE JAARWINSTBEPALING – ALGEMEEN................................................................................................17
3.2.14 DE BEGINSELEN VAN GOED KOOPMANSGEBRUIK....................................................................................18
a. Algemeen...................................................................................................................18
b. Het realiteitsbeginsel.................................................................................................18
c. Het voorzichtigheidsbeginsel.....................................................................................18
d. Het eenvoudsbeginsel................................................................................................18
3.2.15 STELSELKEUZE EN STELSELWIJZIGING...................................................................................................18
3.2.16 DE FOUTENLEER.............................................................................................................................19
3.2.17 GEGEVENS NA BALANSDATUM...........................................................................................................19
3.2.18 KALENDERJAAR EN BOEKJAAR............................................................................................................19
3.2.19 DE FISCALE BALANS – ALGEMEEN.......................................................................................................19
3.2.20 DE FISCALE BALANS – ACTIEFZIJDE......................................................................................................20
a. Vorderingen................................................................................................................20
b. Onderhanden werk.....................................................................................................20
c. Voorraden...................................................................................................................20
d. Bedrijfsmiddelen........................................................................................................21
e. Bedrijfsmiddelen – afschrijving algemeen..................................................................21
f. Bedrijfsmiddelen – willekeurige afschrijving...............................................................22
g. Bedrijfsmiddelen – gebouwen....................................................................................23
h. Effecten/beleggingen.................................................................................................23
i. Liquide middelen.........................................................................................................24
3.2.21 DE FISCALE BALANS – PASSIEFZIJDE – SCHULDEN/VOORZIENINGEN............................................................24
a. Schulden....................................................................................................................24
b. Voorzieningen............................................................................................................24
3.2.22 DE FISCALE BALANS – PASSIEFZIJDE – RESERVES....................................................................................25
a. Algemeen...................................................................................................................25
b. Kostenegalisatiereserve.............................................................................................25
c. Herinvesteringsreserve..............................................................................................25
d. Terugkeerreserve.......................................................................................................26
3.2.23 INVESTERINGSAFTREK......................................................................................................................27
a. Inleiding.....................................................................................................................27
b. Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek...........................................................................27
c. Energie-investeringsaftrek.........................................................................................27
d. Milieu-investeringsaftrek............................................................................................28
e. Investeren..................................................................................................................28
f. Desinvesteren.............................................................................................................29
,3.2.24 STAKING EN OVERDRACHT................................................................................................................30
a. Algemeen...................................................................................................................30
b. Oorzaken van staking................................................................................................30
c. Overdracht van de onderneming...............................................................................30
d. Overdrachtsmogelijkheden........................................................................................31
e. Overlijden en overige gevallen van huwelijksontbinding...........................................31
f. Gevolgen van een staking of afrekening.....................................................................32
g. Realisatiemoment stakingswinst................................................................................32
h. Stakingsfaciliteiten.....................................................................................................32
i. Doorschuiffaciliteiten..................................................................................................33
3.2.25 (PARTIËLE) EINDAFREKENING............................................................................................................33
3.2.26 DOORSCHUIVINGEN........................................................................................................................33
a. Fusies en splitsingen..................................................................................................33
b. Ontbinding huwelijksgemeenschap...........................................................................34
c. Overlijden...................................................................................................................34
d. Medeondernemer en werknemers.............................................................................34
e. Vervanging onderneming...........................................................................................34
3.2.27 INBRENG.......................................................................................................................................35
a. Inleiding.....................................................................................................................35
b. De onderneming........................................................................................................35
c. Nieuwe of bestaande vennootschap..........................................................................35
d. De standaardvoorwaarden.........................................................................................36
e. Overname van alle vermogensbestanddelen.............................................................36
f. Vervreemdingsverbod aandelen.................................................................................36
g. ‘Indeplaatstredingsbepaling’......................................................................................36
h. Winstsplitsing bij verliesverrekening..........................................................................36
i. Creditering..................................................................................................................36
j. Plaatsing volgestorte aandelen...................................................................................37
k. Verkrijgingsprijs aandelen..........................................................................................37
l. Deelnemingsvrijstelling...............................................................................................37
m. Inbrengtijdstip...........................................................................................................37
n. Aanvaarding standaardvoorwaarden.........................................................................37
3.2.29 DE ONDERNEMERSAFTREK................................................................................................................37
a. Zelfstandigenaftrek....................................................................................................38
b. De aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk..............................................................38
c. De meewerkaftrek......................................................................................................38
d. De startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid..............................................................38
e. De stakingsaftrek.......................................................................................................38
f. De MKB-winstvrijstelling..............................................................................................38
3.2.30 DE FIRMAPROBLEMATIEK..................................................................................................................39
a. Inleiding.....................................................................................................................39
b. Man/vrouwsamenwerkingsverbanden........................................................................39
c. Het aangaan van een vof...........................................................................................39
d. Overlijden...................................................................................................................39
e. Uittreding...................................................................................................................40
3.2.35 (UIT CURSUS BELASTINGRECHT IB) INBRENG IN PERSONENVENNOOTSCHAP................................................40
a. Inleiding.....................................................................................................................40
b. De inbreng van een bestaande onderneming............................................................40
b.1 Inbreng van juridische of economische eigendom.............................................40
b.2 Stille reserves en goodwill in de in te brengen onderneming.............................41
b.3 Methoden van inbreng van een bestaande onderneming in een
personenvennootschap........................................................................................... 41
b.4 Fiscale reserves in de in te brengen onderneming.............................................41
c. Inbreng tegen creditering voor de werkelijke waarde................................................41
c.1 De afspraken bij inbreng tegen creditering van de werkelijke waarde................41
c.2 Fiscale gevolgeninbreng tegen creditering werkelijke waarde............................42
c.3 De fiscale openingsbalansen na inbreng tegen creditering werkelijke waarde...42
c.4 Herwaardering en verliesverrekening................................................................42
c.5 Herwaardering en landbouwvrijstelling bij inbreng tegen creditering WEVAB... .42
c.6 Herwaarderingswinst bij inbreng van buitenvennootschappelijk
ondernemingsvermogen en van losse activa...........................................................42
c.7 Investeringsaftrek bij inbreng tegen creditering van de werkelijke waarde........42
, c.8 Overdrachtsbelasting bij inbreng tegen creditering werkelijke waarde..............42
d. Inbreng tegen creditering voor de boekwaarde.........................................................42
d.1 Inleiding inbreng tegen boekwaarde..................................................................42
d.2 Creditering tegen boekwaarde; betaling buiten de personenvennootschap om.43
d.3 Creditering tegen boekwaarde; achterstallig loon andere vennoot....................43
d.4 Creditering tegen boekwaarde; ingroeiregeling toetreder..................................43
d.5 Creditering tegen boekwaarde; bevoordeling andere vennoot...........................43
e. Creditering tegen boekwaarde met voorbehoud van stille reserves en goodwill......43
e.1 Inleiding inbreng met voorbehoud stille reserves..............................................43
e.2 De formulering van het voorbehoud..................................................................44
e.3 Niet voor alle vermogensbestanddelen geschikt...............................................44
e.4 Het voorbehoud van goodwill............................................................................ 44
e.5 Combinatie realisatie en voorbehoud stille reserves..........................................44
f. Buitenvennootschappelijk ondernemingsvermogen...................................................44
g. ‘Overdracht’ onderneming bij aangaan personenvennootschap...............................45
g.1 Overzicht andere mogelijkheden om een personenvennootschap aan te gaan. 45
g.2 Huurverkoop van een onderneming aan een personenvennootschap................45
g.3 Overdracht evenredig deel van onderneming tegen winstrecht aan
medevennoot.......................................................................................................... 45
g.4 Overdracht evenredig deel van onderneming tegen een lijfrente aan
medevennoot.......................................................................................................... 45
g.5 Verhuur van de onderneming aan de personenvennootschap...........................45
3.4 RESULTAAT UIT OVERIGE WERKZAAMHEDEN........................................................................................45
3.4.3 BEPALING RESULTAAT UIT EEN WERKZAAMHEID.......................................................................................45
a. Algemeen...................................................................................................................45
b. Bepalingen uit winstsfeer van overeenkomstige toepassing.....................................46
c. Enkele aanvullende bepalingen..................................................................................46
3.4.4 TERBESCHIKKINGSTELLINGSREGELINGEN.................................................................................................46
a. Algemeen...................................................................................................................46
b. Terbeschikkingstelling van vermogensbestanddelen.................................................46
c. Rendabel maken.........................................................................................................46
d. Ter beschikking stellen...............................................................................................46
d.1 Begrip ‘ter beschikking stellen’......................................................................... 46
d.2 Aanvang terbeschikkingstelling.........................................................................46
d.3 Einde terbeschikkingstelling.............................................................................. 47
d.4 Werkruimte eigen woning.................................................................................. 47
d.5 Terbeschikkingstelling aan bv in oprichting.......................................................47
e. Voor zover..................................................................................................................47
f. Rechtens dan wel in feite direct of indirect.................................................................47
g. Relevante kring personen – ‘enge’ groep van verbonden personen..........................47
h. Echtelieden; doorwerking huwelijksgoederenrecht....................................................47
h.1 In (algehele of beperkte) huwelijksgoederengemeenschap gehuwde
echtgenoten............................................................................................................ 47
h.2 Vergoedingsvordering ex art. 87 boek 1 BW......................................................48
i. Ruime kring van verbonden personen; bloed- en aanverwanten in de rechte lijn en de
ongebruikelijkheidstoets................................................................................................48
j. Verschil tussen art. 3.91 en 3.92; relatie met bron ‘winst uit onderneming’..............48
k. Relevante vermogensbestanddelen; gelijkstellingen.................................................48
l. Schuldvorderingen......................................................................................................49
l.1 Geldleningen versus (informeel) kapitaal...........................................................49
l.2 Onzakelijke leningen........................................................................................... 49
l.3 Regresvorderingen; borgstellingen.....................................................................49
l.4 Rekening-courant............................................................................................... 49
m. Overeenkomsten van levensverzekering..................................................................49
n. Genotsrechten...........................................................................................................49
o. Call- en putopties.......................................................................................................50
p. Borgtochtvergoeding.................................................................................................50
q. Werkruimte in de eigen woning.................................................................................50
3.4.5 OBJECT VAN DE HEFFING TBS-REGELINGEN.............................................................................................50
a. Algemeen...................................................................................................................50
a.1 Totaalwinst........................................................................................................ 50
a.2 ‘At arm’s length’-beginsel; correcties naar zakelijkheid.....................................51
a.3 Jaarwinst; goed koopmansgebruik..................................................................... 51
b. Doorschuifregelingen.................................................................................................51
, b.1 Sfeerovergang................................................................................................... 51
b.2 Terugkeer uit de bv............................................................................................ 51
b.3 Overgang krachtens erfrecht............................................................................. 51
b.4 Overgang krachtens huwelijksvermogensrecht.................................................51
c. Sfeerovergang naar box III, overdracht tegen schuldigerkenning en schenking; uitstel
van betaling in de invorderingssfeer..............................................................................52
c.1 Sfeerovergang naar box III................................................................................. 52
c.2 Overdracht tegen schulderkenning en schenking..............................................52
d. Bijzondere regeling voor omzetting afgewaardeerde tbs-vorderingen in
aandelenkapitaal; opwaarderingsreserve......................................................................52
d.1 Algemeen.......................................................................................................... 52
d.2 Rechtshandelingen; omzetting, hybridisering en kwijtschelding........................53
d.3 Opwaarderingsreserve...................................................................................... 53
d.4 Vervreemding en overbrenging afgewaardeerde vordering...............................53
e. Terbeschikkingstellingsvrijstelling..............................................................................53
,Hoofdstuk 0 – Algemeen
0.1 Theorie van de inkomstenbelasting
0.1.2 Het inkomensbegrip
a. Algemeen
In de IB is geen definitie gegeven van het begrip inkomen. Art. 2.3 IB stelt wel dat er belasting
wordt geheven over belastbaar inkomen uit de inkomenscategorieën van H3,4 en 5 IB, maar
een definitie wordt niet gegeven.
Inkomen is complex en heeft ook geen duidelijke definitie, er zijn wel 5 inkomenstheorieën:
1. De verbruikstheorie. Dit is een ruim begrip waarbij alles wat je kan verliezen zonder te
verarmen inkomen is.
2. De periodiciteitstheorie. Hierbij is inkomen alleen dat voordeel met een duurzaam
karakter, er moet een mogelijkheid tot herhaling zijn.
3. De bronnentheorie. Hierbij is iets inkomen als het voortkomt uit een permanente bron,
er wordt onderscheid gemaakt tussen de bron en haar opbrengst.
4. De productiviteits- en opbrengsttheorie. Hierbij ontstaat inkomen slechts wanneer je
deelneemt aan het productieproces.
5. De vermogensvergelijkingstheorie. Hierbij wordt een vermogensvergelijking opgesteld,
de toename in vermogens wordt als inkomsten genoemd. Hierbij worden onttrekkingen
en stortingen gecorrigeerd.
De theorieën hebben echter een afbakeningsprobleem als het gaat om belastingheffing,
daardoor zie je in de IB een mengelmoes. De bronnentheorie is in het verleden
doorslaggevend geweest, nu komst ze alleen in box I terug.
b. Bronnentheorie
Er is volgens de HR sprake van een bron indien er:
- Deelname aan het economische verkeer is;
- met het oogmerk voordeel te behalen (subjectief);
- dit voordeel redelijkerwijs kunnen verwacht (objectief).
Deelname aan het economisch verkeer is een eis om hobbyisten niet te belasten. Criminele
activiteiten kunnen in dit licht wel leiden tot een belastingheffing.
Het oogmerk om voordeel te behalen ziet erop om een scheiding tussen zakelijk en privé
handelen te maken.
Het redelijkerwijs kunnen verwachten van een voordeel is door de HR belangrijker geacht.
Hiermee kun je onderscheid maken tussen een aanloopfase naar een onderneming of een
hobby.
Als aan de hand van deze eisen sprake is van een bron zijn voortvloeiende voordelen belast
als inkomen. Er is in de IB een sluitend systeem met zeven broncategorieën, deze zijn in art.
2.14 IB aan een rangorderegeling ondergeschikt. Als er eenmaal sprake is van een bron
worden ook niet beoogde voordelen uit die bron belast. Ook het vervreemden van de bron is
niet belast in de IB.
c. Vermogensvergelijkingstheorieën
Het bronstelsel heeft in de praktijk het probleem dat mensen belasting ontwijken door
voordelen te creëren uit niet-bronnen. Hierbij wordt gezorgd voor een waardestijging van de
bron en deze dan te vervreemden.
Om dit af te vangen is er de vermogensvergelijkingstheorie, hierbij wordt het voordeel van
de vervreemding ook belast. De vermogensvergelijkingstheorie is te onderscheiden in twee
soorten:
1
, - Vermogensaanwasbelasting, hier wordt de waardestijging belast. Dan is er het risico van
liquiditeitsproblemen en een afbakeningsprobleem. De waardestijging wordt niet altijd
uitbetaald en niet alle vermogensstijgingen moeten belast worden in de IB (bijvoorbeeld
erfenissen).
- Vermogenswinstbelasting, hier wordt alleen geheven bij de vervreemding van
vermogensbestanddelen. In deze variant spelen de problemen van afbakening en
liquiditeit niet. Het risico is alleen dat zaken minder snel worden vervreemd.
Kritiek op de vermogensvergelijking in het algemeen is dat inflatie tot waardestijging laat,
men wordt dan niet ‘rijker’. Een inflatiecorrectie hierbij is niet uitvoerbaar. Om die reden zie
je de vermogensvergelijking in de IB niet veel terug, maar wel hierop gebaseerde systemen.
d. Het inkomenssubject
Om het draagkrachtbeginsel verder uit te werken worden ook persoonlijke omstandigheden
meegenomen, zoals woonplaats en fiscaal partnerschap. Deze omstandigheden beïnvloeden
namelijk je draagkracht doordat je lasten kunt delen. Het huwelijk heeft hierin een centrale
plaats met vier uitgangspunten:
- Het samenvoegingsstelsel. Hierin wordt de draagkracht individueel bepaald, maar aan
één partner toegerekend. Dan zijn er twee belastingplichtige, maar slechts één
belastingschuldige.
- Het gezinsstelsel. Hierbij is het gezin het inkomenssubject, de draagkracht wordt op dit
niveau berekend. Het gezin is hier de enige belastingplichtige, doordat inkomen wordt
samengevoegd betaal je in het progressieve tariefstelsel meer. Dit kan een belemmering
voor partnerschap zijn.
- Het individuele stelsel. Hier wordt het partnerschap buiten de heffing gelaten, partners
worden individueel belast. Er wordt dan geen rekening gehouden met de verhoogde
draagkracht. Vermogen in de gemeenschap worden hier ook niet belast, want er is een
afbakeningsprobleem.
- Het splitsingsstelsel. Hierbij wordt het gezinsinkomen bepaald en over de partners
verdeeld. Zo is niet de daadwerkelijke bijdrage aan het inkomen, maar de mate van
genieten belast.
De IB is gebaseerd op het beperkt samenvoegingsstelsel, zo wordt niet alles aan één partner
toegerekend maar is er wel een gecombineerd inkomen. Fiscaal partnerschap van art. 5a
AWR is in art. 1.2 IB uitgebreid waardoor er een ruime werkingssfeer is.
2
,Hoofdstuk 3 – Inkomen uit werk en woning
3.2 Winst uit onderneming
3.2.1 Afbakening van de bron winst uit onderneming
In de IB wordt de rangordereregeling gebruikt (art. 2.14 IB), wanneer je een categorie
tegenkomt moeten jouw inkomsten hier worden belast. In box 1 is de eerste categorie winst
uit onderneming (art. 3.1 lid 2 IB).
De winst uit onderneming wordt belast bij de genieter, het is dus een subjectieve
inkomstenbron. De voordelen worden dus bij de ondernemer belast, niet bij de
onderneming. Daardoor worden ook de waardestijgingen belast. In deze categorie zijn er
meerdere mogelijkheden tot faciliteiten voor de ondernemer.
Het belastbare inkomen is de winst die iemand geniet als ondernemer uit zijn onderneming
(art. 3.2 IB). Beroepsbeoefenaars worden met ondernemer gelijkgesteld (art. 3.5 IB), ook zij
genieten dus winst uit onderneming. Onder ondernemers is nog een onderscheid tussen
degene die wel of niet aan het urencriterium voldoet, dit is relevant voor een aantal
faciliteiten (art. 3.6 IB).
Een uitbreiding is dat ook medegerechtigde op vermogen uit een onderneming in deze
categorie belast worden, maar zij zijn geen ondernemer (art. 3.3 IB).
3.2.2 Het begrip ‘onderneming’
a. Geen wettelijk definitie
De ondernemingsdefinitie is relevant voor de kwalificatie van andere zaken, het heeft dus
een cruciale rol. Desalniettemin is zij niet in de wet opgenomen. Uit jurisprudentie blijkt dat
een onderneming een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid is. Hierbij is arbeid meer
doorslaggevend dan kapitaal (HR). De duurzaamheid moet zien op een continuïteit in de
organisatie en uitoefening van activiteiten, hierbij beoordeel je het vanuit de onderneming,
niet uit de ondernemer (HR). Dit leidt ertoe dat ook tijdelijke ondernemers winst uit
onderneming genieten zolang de onderneming duurzaam is. Bij praktijkwaarnemers is hier
echter een nuance, zij genieten pas winst uit onderneming wanneer zij tot duurzaamheid
gerichte handelingen hebben verricht (HR).
Deze duurzame organisatie van kapitaal en arbeid moet we regelmatig deelnemen aan het
economische verkeer (HR), dit overlapt met de bronvereiste (deelname economische
verkeer, met oogmerk winst behalen welke redelijkerwijs te verwachten is)
b. Objectieve en subjectieve onderneming
Fiscaal wordt een onderneming nog onderscheiden in een objectieve en subjectieve
onderneming. De objectieve onderneming presenteert zich naar buiten toe als onderneming.
De subjectieve onderneming is de relatie tussen deze objectieve onderneming en de
belastingplichtige. Dit staat in de IB centraal, hier wordt namelijk geheven.
c. Objectieve beoordeling onderneming
De aanwezigheid van de onderneming wordt objectief beoordeeld, dit is niet afhankelijk van
de wil van de ondernemer. Ook illegale activiteiten kunnen tot een onderneming leiden.
De wil kan wel relevant zijn in de opstartfase (HR), want dan zijn opstarthandelingen al een
onderneming. De wil wordt afgeleid uit relevante feiten en omstandigheden, dit wordt ook
toegepast bij het beëindigen van de onderneming (HR).
3
, d. Afbakening ten opzichte van andere bronnen
De onderneming onderscheidt zich in afbakening. Hobbyisme heeft meestal geen
voordeelsverwachting (HR) en is derhalve geen bron. Dit kan veranderen in uitzonderlijke
situaties (HR).
Dienstbetrekkingen zijn niet-zelfstandig, daarmee onderscheidt de onderneming zich dus. Er
moet zelfstandigheid zijn, deze moet blijken uit werkzaamheden (gezagsverhouding) en
financieel ondernemersrisico.
Het verschil met ROW zit hem in de duurzaamheid van de activiteiten, ROW vindt minder
frequent plaats.
Beleggen en ondernemen onderscheiden zich doordat ondernemen het normale
vermogensbeheer te buiten gaat door eigen arbeid, relaties of vermogen te gebruiken om
een hoger rendement te behalen dan normaal beleggen.
e. Zelfstandig uitgeoefend beroep
Art. 3.5 lid 1 IB stelt dat ook een zelfstandig beroep als onderneming kwalificeert. Zelfstandig
beroep wordt door de IB niet gedefinieerd, maar komt neer op werkzaamheden buiten de
dienstbetrekking om die ook geen bedrijf vormen.
De belastingplichtige moet de werkzaamheden zelfstandig uitoefenen voor eigen rekening en
hierbij ondernemersrisico lopen. Dit beroep kan worden uitgeoefend zonder investeringen,
het hangt af van persoonlijke kwaliteiten.
3.2.3 Het begrip ‘ondernemer’
Ondernemers is de belastingplichtige voor wiens rekening een onderneming wordt gedreven
en waarmee hij is verbonden t.a.v. verbintenissen door de onderneming (art. 3.4 IB). Er moet
dus altijd sprake zijn van een onderneming.
a. Voor rekening van
De onderneming moet geheel of gedeeltelijk voor de rekening van de belastingplichtige
worden gedreven, dit houdt in dat je gerechtigd moet zijn tot de stille reserves bij liquidatie
(HR). Hierbij is het niet relevant of de belastingplichtige de onderneming daadwerkelijk drijft
of in de verliezen meedeelt (HR).
b. Rechtstreekse verbondenheid
Rechtstreekse verbondenheid wordt civielrechtelijk uitgelegd, het ziet op de
aansprakelijkheid van de belastingplichtige jegens crediteuren van de onderneming. Hierbij is
de mate aansprakelijkheid niet relevant.
Commanditair vennoten zijn slechts tot hun inbreng aansprakelijk, daarom zijn zij geen
ondernemer. Dit verandert slechts wanneer hij het beheersverbod overtreedt, dan wordt hij
immers aansprakelijk (HR).
Bij maatschappen is er alleen sprake van aansprakelijkheid wanneer er ook als maatschap
naar buiten wordt getreden (HR), dan is voldaan aan het verbintenissencriterium.
Zelfstandige beroepen hoeven niet te voldoen aan het verbintenissencriterium, zij zijn door
het uitoefenen van hun beroep al ondernemer.
c. Geen subjectief ondernemingsbegrip
De aanwezigheid van een onderneming wordt objectief beoordeeld, een belastingplichtige
kan dus meerdere ondernemingen tegelijkertijd drijven. Onder omstandigheden kunnen die
‘losse’ ondernemingen als 1 subjectieve onderneming worden beoordeeld wanneer er een
zekere mate van gelijke aard in de werkzaamheden is (HR), maar ook de boekhouding (Hof)
en organisatie (Hof).
4
