Hoe ontstaat ziekte?
Ons lichaam wordt de gehele dag blootgesteld aan prikkels waarvan meerdere potentieel
schadelijk.
Influenzavirus = door hoestende mensen
E. coli = darmbacterie bijvoorbeeld: kraantje wc/deurknop wc
Noxa / Noxe (= schade) = ziekteoorzaak
• Een noxe is een schadelijke prikkel
• Nocisensoren (= pijnzintuigen) gevoelig voor beschadiging
• Exogene noxe (van buiten)
• Endogene noxe (van binnen)
Lichaam is in evenwicht = homeostase (homoiostasis)- De cel blijft in evenwicht met zijn
omgeving en er vindt geen verandering in structuur en functie plaats
• Monocausaal (is 1 oorzaak van ziekte) / Multicausaal (meerdere oorzaken)
• Ethiologie van een ziekte = oorzaak van een ziekte
Idiopathisch is ziekte maar oorzaak niet bekend. Elke ziekte heeft een oorzaak.
Endogene noxe (factoren van binnenuit) bijv:
• afwijkende genen of chromosomen
- immuundeficienties = aangeboren
- enzymdeficienties = het lichaam maakt onvoldoende enzymen aan
• anatomische afwijkingen
• bij het embryo in de baarmoeder
– medicamenten, drugs, zuurstoftekort, virusinfecties (rodehond /rubella, toxoplasma)
Exogene noxe (factoren van buitenaf) bijv:
• fysisch, (druk, thermisch, elektrisch, straling, geluid en zuurstoftekort)
• chemisch (etsende stoffen/gif)
• biologisch/infecties
• oorzaken gelegen in de voeding (kan besmet zijn of ziekmakende bestandsdelen bevatten)
Ook niet te veel of te weinig vitamines en sporenelementen
Schimmel bij pinda’s : Aspergillus flavus
Wat gebeurt er met de cel? Normaliter kunnen cellen op prikkels reageren en zich aan de
prikkel aanpassen.
Waar hangt het aanpassingsvermogen van de cel vanaf?
• soort cel
• celdelingsfase
• cel leeftijd
• celconditie
,Cel veranderingen:
Indien de cel zich niet kan aanpassen kunnen er veranderingen gaan optreden
Groeistoornis/Structuur
• Hypertrofie: de cel wordt groter – door het trainen in sportschool
• Hyperplasie: het aantal cellen neemt toe – bijv. als je borsten groeien
• Metaplasie: cellen gaan zich in een andere richting differentiëren – door roken,
trilhaartjes verdwijnen en meer lagen epitheel voor bescherming van hitte. Kan
terugdraaien
• Neoplasie: autonome celgroei/bijvoorbeeld voor oncogene virussen (nieuwvorming)
Regressieve veranderingen
• een achteruitgang (regressie) in de functie en de structuur van de cel
Door het inwerken van de Noxe kunnen er verschillende dingen gebeuren:
• de cel herstelt
• de cel verandert
• de cel gaat dood
Celdood = necrose
Achteruitgang in functie en structuur op cel en weefselniveau
• Degeneratie
• Atrofie
• Necrose
Ophoping van abnormale substanties in of tussen de cellen:
– hydrophische degeneratie
– vettige degeneratie (normale lever is donkerrood, vettige lever is lichter)
– hyaliene verandering
– mucoïde verandering
– dystrofische calcificaties
Atrofie = weefsel wordt kleiner, cellen nemen af. Bijv. door een tijd in het gips gezeten te
hebben of de thymus na puberteit.
Na de celdood kunnen er 3 dingen gebeuren:
• Regeneratie
de cellen worden vervangen door gelijkwaardige cellen
• Reparatie = litteken
de cellen worden vervangen door bindweefsel
,• dood treedt in
te veel cellen zijn doodgegaan
Necrose (gedeeltelijk afsterven van weefsel of orgaan) - Gangreen
Een klinische term, een zwarte verkleuring van het necrotisch weefsel
Maar hoe ontstaat ziekte?
• Noxe:
– de aard en intensiteit
– de tijd dat men eraan blootgesteld wordt
• Afweer:
– constitutie (erfelijk eigenschappen)
– conditie (bijvoorbeeld: leeftijd, voedingstoestand, etc)
Hoe beschermen we ons?
Afweer:
• Aspecifiek
• Specifiek
en
• Normaliter kunnen cellen op prikkels reageren en zich aan de prikkel aanpassen
Afweer / weerstand / Immuniteit
= Sleutel tot de afweer is herkenning.
Indien de barrière functies onvoldoende zijn geweest kunnen de volgende systemen in actie
komen
• de Aspecifieke afweer
• de Specifieke afweer (Immuunreactie)
Aspecifieke Afweer/Weerstand
Natuurlijk immuniteit zit standaard in ons lichaam ingebouwd
• fysische barrière
• eiwitten
• cellen
Door de aspecifieke weerstand ontstaat een ontsteking
Specifieke Afweer/weerstand
Verworven immuniteit, deze ontstaat pas nadat het lichaam in contact is geweest met
een bepaalde ziekte verwekker (Virus/ bacterie etc)
- eiwitten(immunoglobuline)
- cellen
Cellen betrokken bij de afweer
Witte bloedcellen (leukocyten) onderverdeeld in granulocyten:
-neutrofiele granulocyten
-eosinofiele granulocyten
-basofiele granulocyten
monocyten (macrofagen) – van bloedbaan naar weefsel
lymfocyten :
-T lymfocyten
-B lymfocyten
Cellen aspecifieke afweer
• Granulocyten
• Macrofagen (ontstaan uit monocyten)
Granulocyten
• door de vaatwand heen
• fagocytose van bacteriën
• werking is minder dan dat van de macrofagen
Monocyten (Macrofagen)
• De monocyten na enkele dagen in de bloedbaan nestelen zij zich als macrofagen in het
weefsel
• Macrofagen zijn aanwezig in bindweefsel huid/ darmwand/ longblaasjes
Werking:
- fagocytose
- antigeen presenteren aan specifieke immuunsysteem
- afgifte interleukine: lymfocyten lokken naar geïnfecteerd weefsel
Specifieke Afweer/weerstand
• Deze vorm van immuniteit richt zich tegen zeer specifieke micro-organismen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynnhendriksen1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,66. Je zit daarna nergens aan vast.