Insolventierecht en zekerheid werkgroep opdrachten
Week 1
DerStoof B.V. is in de afgelopen jaren van kleine Nederlandse startup uitgegroeid tot een wereldwijd succes. De
bedrijfsvoering van DerStoof B.V. draait voornamelijk om de verkoop van hun ultra succesvolle elektrische fiets
met dikke banden. De afgelopen jaren is DerStoof B.V. echter in zwaar weer gekomen door afgesloten
contracten die meer geld bleken te kosten dan dat ze opleverden. Op 27 maart kwam toen eerst het bericht dat er
geen verkeersexamen op fatbikes mag worden afgelegd. Daarna kwam er tot overmaat van ramp een melding
over DerStoof fietsen waarvan spontaan de stang doorbrak, waarop de Nederlandse Voedsel en Waren Authoriteit
(NVWA) de verkoop stillegde per 3 april 2024.
Tot 1 april 2024 was DerStoof B.V. eigenaar van meerdere winkels en reparatieplaatsen (waarde €10.000.000),
fietsonderdelen (waarde €2.000.000) en vorderingen op klanten die fietsen hebben gekocht en afgenomen, maar
nog niet betaald hebben (waarde €1.000.000).
Investment Capital Bank heeft DerStoof B.V. in 2022 een krediet van €15.000.000 verstrekt en heeft daarvoor
zekerheidsrechten verkregen op de hierboven genoemde activa.
1. Wat voor soort zekerheidsrechten heeft IC-bank en hoe dienen deze gevestigd te worden?
Zekerheidsrechten = nevenrechten (verbonden aan een vordering, vordering wordt zeker gesteld met een
zekerheidsrecht).
Twee soorten zekerheidsrechten
o Pandrecht niet-registergoederen
o Hypotheek registergoederen
Vestiging zekerheidsrechten
o Artikel 3:84 BW: overdracht = vereiste om te komen tot een geldig zekerheidsrecht
Levering = dat is in dit geval ‘vestiging’
Titel = financieringsovereenkomst
Beschikkingsbevoegd
Vestiging pandrecht = authentieke of onderhandse geregistreerde (registratiestempel door de
Belastingdienst) akte
o Roerende zaken
Vuistpand = pandhouder heeft de zaak in zijn macht (artikel 3:236 BW)
Stilpand = er rust een pandrecht op een goed, maar goed is bij de pandgever die het
ook mag gebruiken. Mag worden gebruikt totdat de pandhouder zegt dat het niet meer
mag (artikel 3:237 BW)
o Vorderingen op cliënten
Stil = authentieke of geregistreerde onderhandse akte (artikel 3:239 BW)
Openbaar = authentieke of geregistreerde onderhandse akte + mededeling (artikel
3:239 lid 3 jo. 3:246 BW)
Vestiging hypotheekrecht
o Registergoederen (artikel 3:10 BW) = notariële akte + inschrijving in de daartoe bestemde
registers (artikel 3:260 BW)
2. Stel dat er in november 2023 nog speciale fietsonderdelen waren verkocht en geleverd aan DerStoof B.V. door
Budget-Parts B.V. voor een bedrag van €200.000 met een betalingstermijn van 15 dagen, maar DerStoof B.V.
nog niet heeft betaald. Ga ervan uit dat deze fietsonderdelen deel uitmaken van de hierboven genoemde
fietsonderdelen.
a. Wat is de positie van Budget-Parts B.V. als DerStoof B.V. failliet zou worden verklaard?
Betaling is geen vereiste voor een rechtsgeldige overdracht. Op een moment dat er voldaan is aan de drie
vereisten, gaat eigendom over. Mocht een bedrijf dan failliet gaan, dan valt het geleverde in de failliete boedel
(ook al is betaling uitgebleven). Dan heb je een concurrente vordering.
b. Verandert dit indien sprake zou zijn geweest van misbruik van omstandigheden omdat bijvoorbeeld DerStoof
op eigenlijke gronden de onderdelen had weten te betrekken bij Budget-Parts B.V.?
1
,Oplossingen hiervoor zijn:
Levering onder eigendomsvoorbehoud (artikel 3:92 BW) = eigendom blijft dan bij de leverancier totdat
het betaald is.
o Uitgebreid eigendomsvoorbehoud = alle eigendom blijft bij de leverancier, totdat de laatste
euro is betaald.
o Kan ook gewoon worden ingeroepen in faillissement spullen mogen dan worden
opgehaald.
Praktisch probleem = aantonen wat van jou is.
o Eigendomsvoorbehoud komt te vervallen op het moment dat het betaald is.
o Hoe zit dat met vermenging? Dan heb je niks aan eigendomsvoorbehoud.
Recht van reclame (artikel 7:39 BW)
Wilsgebrek in de titel tot levering (artikel 3:44 BW): dwaling, bedrog, misbruik van omstandigheden.
o Dan kan er worden vernietigd (artikel 3:49 BW).
o Dit heeft terugwerkende kracht (artikel 3:53 BW).
o De titel valt weg, waardoor er niet aan artikel 3:84 BW is voldaan. Dan is de leverancier altijd
eigenaar gebleven en kan hij de onderdelen revindiceren (artikel 5:2 BW).
Kijk dus altijd even of er sprake is van rechtsgeldige overdracht
En of hierdoor rechtsgeldig een pandrecht is gekomen op deze goederen
Ga er nu vanuit dat alle activa bezwaard zijn met een geldig zekerheidsrecht ten gunste van IC-bank. DerStoof
B.V. heeft naast bovenstaande activa slechts nog wat oud gereedschap en kapotte fietsonderdelen. De totale
waarde van de onbezwaarde activa wordt geschat op een paar honderd euro.
Er zijn naast de bankschuld van €15.000.000 en de schuld aan Budget-Parts B.V. á €200.000, ook andere
schulden opgebouwd:
€1.400.000 aan vorderingen van klanten die wel al hun fiets betaald hadden, maar deze nog niet
geleverd hebben gekregen.
€400.000 aan andere crediteuren te weten een influencer, een nutsleverancier en de IT- dienstverlener.
3. Hoeveel passief (schulden) heeft DerStoof B.V. in totaal? En hoeveel actief (bezittingen)? Maak een balans.
Balans
Als er een lening wordt verstrekt, ligt het eraan wat ermee is gedaan. Als er nog niets mee is gedaan, dan staat
het aan de activa- en aan de passivazijde. Als er al iets mee is gedaan (bijv. spullen kopen), dan staat het alleen
aan de passiva zijde.
Eigen vermogen is de slotpost om te komen tot een balans kan ook negatief zijn.
In NL kan je prima een negatief eigen vermogen te hebben en te blijven deelnemen aan het economisch verkeer.
QQ = curator in zijn hoedanigheid als curator in een failliet bedrijf
IC-bank heeft de activa op 10 april 2024 als zekerheidsgerechtigde uitgewonnen en daardoor haar vordering tot
een beloop van €13.000.000 voldaan gekregen. De bank heeft aldus een restantvordering van €2.000.000.
(Gelukkig voor de bank en ongelukkig voor de aandeelhouder, staat een van de aandeelhouders van DerStoof
2
, B.V., te weten Universal Holding B.V. borg voor deze schuld). DerStoof B.V. bezit hierdoor op 11 april 2024
nauwelijks noemenswaardige activa.
4. Welke insolventieprocedure is formeel geschikt voor DerStoof B.V.? Ga kort in op welke procedures er in
Nederland zijn en geef daarbij kort aan hoe en door wie die procedure geopend kan worden.
Vier insolventieprocedures
1. Faillissement (artikel 1-213 Fw) gericht op liquidatie van activa
2. Surseance van betaling (artikel 214-283 Fw) tijdelijke maatregel, bedoeld om te reorganiseren
(adempauze om de problemen beheersbaar te maken).
3. Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (artikel 284-362 Fw) voor natuurlijke personen die te veel
schulden aangaan. Een manier om te kunnen integreren in het maatschappelijk verkeer en meedoen als
volwaardige burgers.
4. Wet Homologatie Onderhands Akkoord (artikel 369-387 Fw) reorganisatie, moet sprake zijn van
levensvatbare bedrijfsactiviteit
5. Pre-pack goed voorbereid faillissement, maar eindigt alsnog in faillissement.
5. Stel dat de Bestuurder van DerStoof B.V. overweegt zelf het faillissement van DerStoof B.V. aan te vragen.
Voorzie je in het kader van het arrest Hoeksma q.q./R.M. Trade problemen, zo ja, welke problemen en voor wie
is dat een probleem? Zou het daarbij juridisch en praktisch denkt u nog een verschil uitmaken of alle bedragen
een factor 100 kleiner zouden zijn?
HR Hoeksma op het moment dat een bedrijf failliet gaat, wordt de activa te gelde gemaakt. Curator moet
betaald worden uit de boedel. Een curator mag in verzet komen tegen afwikkeling van een faillissement, als er
sprake is van een lege boedel en er geen baten te verwachten zijn. Dat is gerechtvaardigd. Het faillissement kan
dan niet van toepassing zijn. Maar wat dan wel?
Bij een groot bedrijf is in de regel altijd wel boedelactief.
Salaris van de curator is de hoogst preferente vordering wordt als eerste betaald.
Uurtarief op basis van kennis en ervaring.
Stel dat aandeelhouder, Universal Holding B.V., in 2023 nog een dividend van €3.000.000 miljoen heeft
gekregen, terwijl het toen al niet goed ging.
6. Verandert je antwoord bij vraag 5 door kennis van deze omstandigheden?
7. Acht je het in de gevallen van vraag 5 en 6 vanuit maatschappelijk oogpunt wenselijk dat een
faillissementsprocedure wordt geopend, of is vereffening buiten/zonder faillissement een betere weg? Bespreek
bij de beantwoording de doelen van de faillissementsprocedure.
De tijdelijke wet Transparantie Turbo-liquidatie (TWTT) is per 15 november 2023 van kracht geworden om (een
deel van) de problemen rondom turbo-liquidatie (art. 2:19 lid 4 BW) weg te nemen. Hoewel het als hamerstuk in
de Eerste Kamer is afgedaan in maart 2023, zijn er uiteenlopende meningen over de wet en de uitwerking in de
praktijk.
8. In hoeverre meent u dat de tijdelijke Wet Transparantie Turbo-liquidatie (TWTT) een adequate oplossing
biedt?
TWTT
Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie
Met turboliquidaties werd veel gefraudeerd
Even opzoeken wat het probleem daarbij is
Nieuwe wet vergroot transparantie bij de ontbinding, zoals opgaaf van redenen voor ontbreken baten
Sanctie: bestuursverbod
3