Tijdvak 5 ontdekkers en hervormers
Periode Vroegmoderne Tijd
Wanneer? 1500-1600
Kenmerkende aspecten
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van
een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
Wat houdt de renaissance in? De periode tussen 1300 en 1600, waarin men niet
langer het hiernamaals centraal stelde, maar de
mens in het hier en nu. Het begrip renaissance
betekent ‘wedergeboorte’. Dit verwijst naar de
hernieuwde interesse van Europeanen voor de
cultuur van de Klassieke Oudheid in deze periode.
De renaissance begon in de relatief welvarende
Italiaanse stadstaten waar de rijken meer van hun
rijkdommen in het hier en nu (‘carpe diem’: ‘pluk
de dag’) wilden genieten.
Welke veranderingen traden In de voorgaande eeuwen (Middeleeuwen) stelde
op in het mens- en de mens zich meer ondergeschikt aan God en de
wereldbeeld als gevolg van de gemeenschap waarin hij leefde. In de renaissance
renaissance? werd het individu belangrijker en kwam de mens
meer centraal te staan. Door de aandacht voor
wetenschappelijke kennis uit de Oudheid
herleefde ook de aandacht voor de kennis van de
aarde en het heelal. Dit leidde tot andere
denkbeelden over de aarde: bijvoorbeeld dat de
aarde rond was en dat de zon niet om de aarde
draaide, maar de aarde om de zon. Mens- en
wereldbeelden die door de kerk waren ontwikkeld
werden in twijfel getrokken.
Waarom, en hoe, bevorderde Een belangrijk gevolg van de hernieuwde
de renaissance een nieuwe aandacht voor de cultuur van de Grieken en de
wetenschappelijke Romeinen was het ontstaan van een nieuwe
belangstelling? wetenschappelijke cultuur. Deze stroming wordt
het humanisme genoemd. Humanisten gingen
literatuur, geschiedenis en poëzie uit de Oudheid
herlezen. Zij bestudeerden bij voorkeur de
oorspronkelijke Griekse bronnen. Hierdoor kwam
er meer aandacht voor de wetenschappelijke
kennis uit de Oudheid. Ook leidde het werk van
humanisten tot een meer kritische houding
tegenover kennis. Humanisten bekritiseerden
bijvoorbeeld de Kerk, die een foutieve Latijnse
vertaling van de oorspronkelijke Griekse
Bijbelteksten had laten maken.
, Geef twee voorbeelden van - De in Rotterdam geboren humanist
dit kenmerkend aspect. Desiderius Erasmus die in zijn ‘Lof der
Zotheid’ cultuurkritiek uitoefende, o.a.
tegenover de geestelijkheid.
- Leonardo da Vinci die streefde naar een
‘uomo universale’: een mens die zich op
alle terreinen ontwikkeld (wetenschap en
kunst).
Welke relatie kun je leggen Tijdens de renaissance werd het individu steeds
tussen dit kenmerkend aspect belangrijker. De samenleving was niet langer
en de hedendaagse uitsluitend op God en het hiernamaals gericht.
samenleving? Ook nu leven we in een individualistische
samenleving waarin de mens in sterke mate is
gericht op de persoonlijke ontwikkeling. De
wortels hiervan zijn te terug te vinden in de
renaissance.
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
Verklaar de hernieuwde Doordat er door de opleving van de handel steeds
oriëntatie op het erfgoed van meer rijke Europeanen kwamen (vooral in de
de klassieke oudheid. Italiaanse stadstaten vanwege de spilfunctie in
Middellandse Zeehandel). Deze rijken vormden
een elite van mensen die het belangrijk vonden
om zichzelf meer te ontwikkelen en hun
rijkdommen aan te wenden voor eigen genot.
Deze rijke Italianen voelden zich verwant met de
Romeinen en hun cultuur die nog steeds
aanwezig was in hun omgeving.
Welke belangrijke gevolgen
heeft deze oriëntatie op het - Het ontstaan van het humanisme;
erfgoed van de klassieke - Een toename van aandacht voor de mens
oudheid gehad? en het menselijk lichaam.
- Veranderingen in de kunst: de kunstenaar
wordt belangrijker. Kunstwerken krijgen
een wereldlijk karakter, perspectief wordt
toegepast, het menselijk lichaam wordt
natuurgetrouw afgebeeld, Griekse mythen
worden afgebeeld.
- Meer aandacht voor het individu en de
ontwikkeling van het individu.
- Literatuur moest toegankelijk worden,
waardoor meer literatuur verscheen in de
landstaal (niet alleen meer in Latijn).
Geef twee voorbeelden van De Italiaanse dichter Boccaccio die de
deze ‘Decamerone’ schreef (14de eeuw)
oriëntatie op het erfgoed van De Italiaanse schilder Botticelli uit Florence (15 de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floortjedeveer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.