Workshop 1 – Obesitas
Epidemiologie wereld: 1,5 biljoen mensen hebben overgewicht in de wereld. Van deze populatie
hebben 500miljoen obesitas. Dus ongeveer 10% van de wereldbevolking is zwaarlijvig.
Obesitas is een belangrijke oorzaak van verschillende ziekten:
Case 1
At the reunion of the alumni society of Maastricht University this year, 2 classmates, Bob and Ronald,
which were classmates and graduated together in 1988, run in to each other. They both seem to have
gained quite some weight. During the years at the university they developed a liking for burgers, pizza
and fries which they did not loose over the years, resulting in a Body Mass Index (BMI) of around 35.
Ever since their children were born, they gave up cycling. Coincidently, they both went to the doctor
last week for a blood check. The results are shown below.
At the next reunion 10 years later, Bob hopes to see his old friend again but there is no sign of him.
Apparently he passed away not so long ago.
1. CRP: chronische ontsteking
Leukocyten: ontsteking
2. Diabetes, cardio-vasculaire problemen (atherosclerose)
3. Life style aanpassing
1
, Bloed analyse: wat voor chronische ontsteking is er, statines, adiponectine? Immuno cellen.
Glucose intolerantie test.
Bloeddruk, hart onderzoek.
Deel 1: Inflammatie in obesitas & diabetes type II
Er is een sterk verband tussen de BMI en het krijgen van type II diabetes. Naarmate men in de hogere
BMI categorie komt, neemt het risico op het krijgen van diabetes toe. Een persoon met een BMI hoger
dan 35 heeft een 42x verhoogd risicio op het krijgen van diabetes.
Wat is de link tussen obesitas en de complicaties?
Ontsteking (inflammatie) is een belangrijke link!
De ontstekingsreactie zorgt ervoor om het pathogeen of schadelijke prikkel op te ruimen, maar als
deze te lang in het lichaam blijft veroorzaakt het schade/ziekte. Zo kan een chronische
ontstekingsreactie ontstaan (als het pathogeen niet opgeruimd kan worden, als het pathogeen zich
verstopt, als het IS een defect heeft, …). Er zal dus een voordurende triggering zijn van het IS. Een
chronische ontstekingsreactie kan ook ontstaan door autoantigenen.
Na activatie van de immuuncellen moeten ze opgeruimd worden dmv apoptose. Dit kan fout gaan
waardoor ze aanwezig blijven. Dit kan ook een chronische inflammatie veroorzaken.
Het goede van het inflammatieproces wordt dus nu een slecht aspect.
2
,Verschillende onderzoeken hebben laten zien dat obesitas geassocieerd is met een chronische
ontstekingsreactie. Bij obesitas is er geen pathogeen of schadelijke prikkel (beschadiging), dus er is iets
vreemd: een inflammatie zonder trigger. De chronische ontsteking is verder ook niet super
uitgesproken. De ontstekingsmarkers bevinden zich net boven de normaalwaarde, dus niet super hoog
= low grade chronisch inflammation.
Onderzoek:
• CRP en SAA zijn verhoogd maar wel nog binnen de normaalwaarde. Het gevaar is dus dat deze net
schommelen onder de normaalwaarden, maar het is dus eigenlijk wel een gevaar omdat het
continu aan die bovengrens zit.
• ICAM en VCAM waren ook sterk verhoogd
• IL-6 (vanuit macrofaag) ook verhoogd
Maar waar komt de inflammatie vandaan?
Hypothese: inflammatie komt vanuit het vetweefsel. Vroeger dacht men dat het vetweefsel een
onnuttig orgaan was zonder functie, enkel bij een te veel aan voedsel/vetstoffen werd energie hier
opgeslagen.
Nadien (1990, Hotamisligil) werd duidelijk dat het vetweefsel TNF-α kon produceren. Toen veranderde
er dus iets in de kennis over vetweefsel. In 1995 werd ook ontdekt dat leptine geproduceerd werd
(hormonen) wat tegen de hersenen zegt dat er voldoende is gegeten (verzadigingshormoon).
3
, Het onderzoek is nadien zeer snel gegaan; lijst met producten wat het vetweefsel produceerde steeg
enorm. Het vetweefsel heeft dus wel degelijk een endocriene functie (meerdere inflammatoire
markers en signaleringshormonen).
Dus bij normale mensen is de volgende situatie van toepassing:
In normaal gezond vetweefsel wordt pro- en anti-inflammatoir goed in evenwicht gehouden. Bij
mensen met obesitas is dit verstoord: meer pro en minder anti (adiponectine, IL-10,…). Deze disbalans
zorgt er dus voor dat er voortdurend een laaggradige inflammatie is → verhoogd risico op het krijgen
van complicaties.
Leptine is wel verhoogd, maar de receptor hiervoor wordt ingevoelig → leptine resistentie.
4