Kennistoets – kennismaken met de
praktijk
Behandelde stof
Onderwerp
Decompensatio cordis
Depressie
Dementrie
Borstcarcinoom
Verpleegtechnische vaardigheden
Communicatieve vaardigheden
recht
Hartfalen (Decompensatio Cordis)
Normale pompfunctie van het hart
Grote en kleine circulatie
Kleppen tussen kamer (ventrikel) en boezem (atrium), kleppen tussen grote uitgangen (aorta en
longslagader)
Normale pompfunctie van het hart wordt beïnvloed door, je hart is een grote
pomp: Bepalen
- Frequentie (hoe vaak wordt er gepompt)
slagvolume
- Contractiliteit (kracht waarmee samengetrokken wordt)
- Preload (voorbelasting, hoeveel rek er op hart staat als hij gevuld wordt)
- Afterload (dit is de spanning in de hartspier die tijdens de contractie moet
worden ontwikkeld om het bloed te kunnen wegpompen)
Hartminuutvolume dat is aangepast aan de behoefte van het lichaam
*slagvolume = de hoeveelheid bloed die er uit de kamers wordt geperst per slag.
*hartminuutvolume = de hoeveelheid bloed die per minuut per kamer eruit wordt gepompt
Wat is decompensatie cordis (hartfalen) hoe ontstaat het?
GEZONDE SITUATIE: Compensatiemechanismen (zorgen dat het hartvolume, enz. goed blijven)
1) Het hart zelf:
- Als er meer aanbod dan volume is, is het hart ook in staat om harder te pompen (weet dat er
meer uitgepompt moet worden).
- Als je hele leven lang ook traint worden je hartspieren ook dikker en sterker.
2) Het sympathische zenuwstel:
- Hartslag omhoog (als bijvoorbeeld je bloeddruk eronderuit zakt)
- Speelt ook wel een beetje bij de kracht van de spieren.
- Bij de bloedvaten bepaalt het of vaten knijpen of wijder worden.
3) Nieren
- Zorgt bij de vochtregulatie.
- Houden meer vocht vast als bloeddruk laag is.
4) Hormonen
,ONGEZONDE SITUATIE
1) Het hart zelf
Hart werkt niet meer zoals het hoort. De pompfunctie neemt af
2) Het sympatische zenuwstelsel
Te weinig bloed in de hersenen kan vermoeidheid, verwardheid en bewusteloosheid
optreden. Sympatisch zenuwstelsel neemt op bij de aorta dat de bloeddruk laag is gaat
naar nieren toe en nieren zorgen er dan voor dat het vocht opgenomen blijft.
3) Nieren
Als je bloeddruk daalt, registreren de nieren dat. De nieren krijgen dan het idee dat ze vocht
moeten opnemen. Maar het probleem zelf is dat er niet voldoende bloed de aorta in wordt
gepompt, dus dat de nieren meer opnemen verslechterd het de situatie.
4) Hormonen
Verminderde bloeddoorstroming krijgt bijnier melding vanuit de nieren dat er meer
aldosteron geproduceerd moet worden (terugresoprtie). Stijging bloedvolume hogere
bloeddruk.
Lage bloeddruk hogere hartslag
Lage bloeddruk nieren geven signaal vocht vast te houden
*sympatisch zenuwstel: een van de twee onderdelen van het autonome zenuwstelsel (andere is parasympatische zenuwstelsel). sympathische zenuwen alle processen
stimuleren die met lichamelijke activiteiten te maken hebben. invloed op werking van organen.
Oorzaken voor een tekortschietende pomp
- Er zijn verschillende oorzaken te noemen die voor schade aan het hart (decompensatie)
kunnen zorgen: met name hartinfarcten, maar ook bepaalde ziekten.
Pompfunctie neemt ook af door =
- Verhoogde belasting van het hart
Als de belasting te lang te hoog is.
- Instroombelemmering
Als de spieren niet meer helemaal goed werken kan het de instroming van bloed
belemmeren.
- Verminderde spierfunctie
Ziekte aan de spieren zelf. Litteken vorming zorgt ervoor dat dat deel gewoon niet meer
goed werkt van het hart.
Wat is het decompensatio cardio? =
Als het hart tekort schiet hartfalen,
- Hierbij heb je een ‘’falende circulatie’’, oftewel niet voldoende zuurstof of voedingsstoffen op
plekken krijgen. Hart slaagt er niet in om het aangeboden hoeveelheid bloed volledig door te
pompen.
- Hier hoort vaak een ‘’overvulde circulatie’’ bij. Er hoopt zich vocht op voor de pomp en komt
er te weinig vocht uit (het vocht is dan bloed).
Verschijnselen en klachten
Wat gebeurt er dan? er vindt een ophoping (stuwing) plaats.
Symptomen Linker harthelft
,Backward failure (alle problemen die er ontstaan voordat het het harthelft inkomt):
Longoedeem: Als de linker harthelft beschadigd is, kan het hart minder goed het bloed het lichaam
inpompen. Ondertussen pompt de rechter harthelft wel net zo hard het bloed naar de linker
harthelft, die dit dus niet goed kan verwerken. Een heel typisch kenmerk van decompensatio cordis
links is daarom stuwing in de longen, oftewel oedeem.
De linker harthelft krijgt meer bloed binnen dan het kan wegpompen. Hierdoor blijft er telkens bloed
achter wat er toe leidt dat in de longen, het gebied voor de linker harthelft dus, bloed gaat ophopen.
Door verhoogde druk in de bloedvaten treed het bloed uit de bloedvaatjes en komt in de
longblaasjes terecht. Dit heet longoedeem. Longoedeem zorgt voor benauwdheid en
kortademigheid. Ernstige longoedeem is levensbedreigend en dient direct behandelt te worden.
Hydrothorax: Bij ernstige longoedeem kan er vanuit de longen ook vocht de borstholte in lekken.
Ook dit zorgt voor een drukkend gevoel en benauwdheid.
Forward failure (alle problemen die er ontstaan nadat het het harthelft verlaat)
Slechte aortavulling: Omdat de linker harthelft minder goed kan pompen, wordt de aorta (eerst
bloedvat na het hart) niet meer goed gevuld. Dit zorgt voor meerdere problemen. De druk in de aorta
is vrij laag hierdoor, wat wordt gemeten door het lichaam. Om dit te verhelpen treden er
compensatiemechanismen in werking. Deze werken vaak op de lange termijn juist averechts helaas.
Niercompensatie: De nieren gaan verminderde doorstroming compenseren door meer vocht vast te
houden. Het zogenaamde RAAS-systeem wordt sterk geactiveerd. Dit leidt uiteindelijk tot nog meer
stuwing in de longen, omdat het extra vocht dat wordt vastgehouden ook bij het hart uitkomt.
Slechte doorbloeding huid en extremiteiten: De huid en extremiteiten worden steeds minder goed
doorbloed. Dit kan leiden tot koude extremiteiten en perifere cyanose. De huid wordt blauw en
grauw door een gebrek aan zuurstof in het bloed.
Sufheid door slechte hersendoorbloeding: Ook de hersenen kunnen minder bloed ontvangen door
hartfalen. Hoewel de hersenen de hoogste prioriteit krijgen bij de doorbloeding, kan het regelmatig
voorkomen dat de hersenen te weinig bloed krijgen. Dit is al vrij snel te merken aan suf- en
verwardheid.
- Lage systematische RR (bloeddruk)
- Snelle hartslag
- Lage polsdruk
- Koude neus en extremiteiten
- Blauwverkleuring
- Kortademigheid bij inspanning; vermoeidheid
- Verminderde doorstroming van de organen
Symptomen rechter harthelft (voornamelijk alleen backward failure)
Stuwingen verschillende organen: Als de rechter harthelft de aanvoer van bloed niet goed kan
verwerken, gaat er bloed ophopen in de rest van het lichaam. De druk in de aderen neemt hierdoor
sterk toe, vooral in de holle aders (vena cava) die vlakbij het hart zitten. Dit leidt tot het uittreden van
vocht uit het bloed. Op verschillende zwakke plekken is dit het best te zien. Dit is onder andere:
– onder de huid
– enkels
– lever (en hierdoor buikholte)
, – nieren
– borstholte
Vooral de stuwing in de enkel en onder de huid wordt vrij snel duidelijk door plaatselijke
verdikkingen.
Verminderde doorbloeding: Door de stuwing raken veel weefsels minder goed doorbloed. Dit kan
zich uiten in koude extremiteiten en plaatselijke cyanose: de huid wordt blauw. Dit komt doordat het
bloed vrijwel geen zuurstof meer bezit. Lang aanhoudende cyanose kan ernstige gevolgen hebben.
Diagnostiek
- Anamnese en lichamelijke onderzoek (kijken naar het lichaam voor mogelijke symptomen)
Vb: kortademigheid, benauwd, blauwverkleuring, opgezette benen/in hals
- Aanvullend onderzoek
Lab, ECG (electrocardiografie, filmpje van het hart op papier), echo, x-thorax (is het hart te
groot), BNP (brain natriuretisch peptide, voor diagnose stellen hartfalen). Kijken of het iets is
aan het hart is of aan de longen.
Behandeling
Acute decompensatie
Op de voorgrond: hevige kortademigheid met longoedeem = levensbedreigende toestand
- Verlichten kortademigheid (morfine)
- Verlaging pre-/afterload (nitraten en diuretica)
- Zuurstof
Bij driegende cardiogene shock: geen nitraten, maar inotrope middelen
Chronische decompensatie
Symptomatische verbetering (QoL, Quality of life)
Verbetering prognose
Door:
- Geactiveerde systemen te onderdrukken
- Onderliggende oorzaak te behandelen
1e stap: algemene maatregelen
Medicatie:
- Diuretica (plasmiddel): om overtallig vocht kwijt te raken. Door dit medicijn komt er minder
druk op de bloedvaten te staan.
- ACE-remmer: remmen de aanmaak van het enzym ACE, hierdoor neemt de bloeddruk af.
- Béta-blokkers: ontlasten het hart. Verlagen van hartslag en de bloeddruk.
- Aldosteron-antagonisten (spironolacton): plastablet (pompkracht en hart bevorderd)
- ATII-antagonisten: vormen alternatief voor ACE-remmer.
- Digitalis: versterkt knijpkracht en vertraagt het hartritme. Plastablet.
