Samenvatting H7 – Basisboek criminologie
7.1 Witteboorden- en organisatiecriminaliteit
Witteboordencriminaliteit verwijst naar illegale activiteiten die worden gepleegd door personen in een
zakelijke of professionele context, vaak mensen met een hoge sociale status. Deze misdrijven
omvatten onder andere fraude, verduistering, belastingontduiking en het witwassen van geld. De
daders zijn doorgaans goed opgeleide individuen die hun kennis en positie misbruiken om financiële
voordelen te behalen, zonder gebruik te maken van fysiek geweld. Witteboordencriminaliteit kan grote
financiële schade toebrengen aan bedrijven, overheden en individuen, en het vertrouwen in
economische en juridische systemen ondermijnen.
Beroepsgerelateerde criminaliteit is criminaliteit waarbij de dader gebruikmaakt van zijn positie binnen
de organisatie en die aanwendt ten behoeve van eigen gewin.
Bij organisatiecriminaliteit gaat het vaak om vermogensmisdrijven, hierbij kan gedacht worden aan
belasting- en premiefraude, faillissementsfraude en factuurfraude, maar behalve deze vormen kom je
vaak ook milieudelicten tegen of delicten die de gezondheid van medewerkers in gevaar brengt.
State crime, oftewel staatscriminaliteit, verwijst naar illegale of immorele handelingen die worden
gepleegd door overheidsfunctionarissen of door de staat zelf, vaak in de uitoefening van hun officiële
taken. Dit kan variëren van mensenrechtenschendingen, corruptie, en politiegeweld tot genocide,
oorlogsmisdaden, en onrechtmatige surveillance van burgers. Staatscriminaliteit wordt gekenmerkt
door het feit dat de dader of de verantwoordelijke partij een overheidsentiteit is, wat vaak leidt tot een
gebrek aan verantwoording en strafrechtelijke vervolging. Deze misdaden ondermijnen de rechtsstaat,
schenden de fundamentele rechten van individuen, en kunnen grote schade toebrengen aan zowel
nationale als internationale betrekkingen en stabiliteit.
Belangrijk om te vermelden hier is dat de handeling niet voor persoonlijk gewin van de
ambtenaar is, echter is dit vaak moeilijk te achterhalen.
Recent is er een uitbreiding geweest aan het onderzoeksterrein naar organisatiecriminaliteit, daar is
namelijk de betrokkenheid van bedrijven bij internationale misdrijven aan toegevoegd.
De klassieke visie is dat misdrijven gepleegd door organisaties berusten op een volledige rationele
berekening.
Ook gelegenheid speelt grote rol bij organisatiecriminaliteit.
7.2 Georganiseerde misdaad
Georganiseerde misdaad verwijst naar criminele activiteiten die worden uitgevoerd door goed
gestructureerde en vaak hiërarchische groepen, die gericht zijn op het behalen van aanzienlijke
financiële winst. Deze misdaadorganisaties zijn betrokken bij een breed scala aan illegale
ondernemingen, zoals drugshandel, mensenhandel, wapensmokkel, afpersing, en witwassen van
geld. Ze opereren vaak op internationale schaal en maken gebruik van geweld, corruptie, en
intimidatie om hun doelen te bereiken en concurrentie of inmenging door wetshandhaving te
voorkomen. Georganiseerde misdaad heeft diepgaande negatieve gevolgen voor samenlevingen,
waaronder economische schade, toegenomen geweld en corruptie, en de ondermijning van
overheidsinstellingen en rechtssystemen.
Het verschil tussen organisatiemisdrijven en georganiseerde misdaad wordt bepaald door omerta
(zwijgplicht), intimidatie, corruptie en liquidatie.