Samenvatting van de taken
Taak 1: Stemmingsstoornissen
Stemmingsstoornissen:
- Affectieve stoornissen: externe weergave van stemming en emotie intern gevoeld
Unipolair: manie en depressie zijn tegengestelde polen.
Manische episode: ontremming met een verhoogde stemming, zelfoverschatting en
toegenomen activiteit en vitaliteit.
- Differentiëren (onderscheiden) beter dan depressieve symptomen
Een manische episode is gekenmerkt door beide kernsymptomen en minstens drie
bijkomende symptomen, een opname is noodzakelijk:
Kernsymptomen: symptomen duren minstens 1 week en veroorzaken significant
lijden/beperkingen.
- Abnormaal en persisterend verhoogde, expansieve of prikkelbare stemming
- Abnormaal en persisterend verhoogde doelgerichte activiteit of energie
Bijkomende symptomen:
- Opgeblazen eigenwaarde of grootheidsideeën
- Afgenomen behoefte aan slaap
- Spreekdrang
- Gedachtevlucht
- Verhoogde afleidbaarheid
- Toegenomen doelgerichte activiteit
- Psychomotorische agitatie (rusteloze, betekenisloze bewegingen bij angst bv.
wangbijten, kleding uittrekken en weer aandoen, snel praten.)
- Activiteiten met sociaal pijnlijke gevolgen
Hypomanische episode: lichte vorm van een manie. Brengt geen grote beperkingen in
relationeel, sociaal of beroepsmatig functioneren met zich mee. Zelfde kernsymptomen en
bijkomende symptomen, maar geen psychotische verschijnselen en opname is niet
noodzakelijk. Symptomen minstens vier dagen, veroorzaken géén significante beperking van
functioneren.
- Kan ook een snelle overschakeling zijn van manie en depressie (= rapid cycling).
Beloopsvorm van bipolaire stoornis gekenmerkt door frequent recidiverende
episoden en matige respons op farmacotherapie
- Manie komt minstens 4 keer per jaar terug
- Niet verwarren met de enkele dagen durende euthyme episode waarin het
energieniveau en de activiteit zich herstellen
,Depressieve episode: minstens één kernsymptoom en vier bijkomende symptomen:
Kernsymptomen: minstens twee weken en veroorzaken significant lijden/beperkingen
- Depressieve, sombere stemming
- Verlies van interesse of plezier
Bijkomende symptomen:
- Verandering van gewicht of eetlust
- Insomnia of hypersomnia
- Psychomotorische agitatie of remming
- Moeheid of verlies van energie
- Gevoelens van waardeloosheid of schuld
- Verminderde concentratie of besluiteloosheid
- Doodsgedachten of suïcidegedachten
Gemengde gemoedstoestand: wanneer manie en depressie samen optreden.
Bipolaire stoornis (state=episodisch): afwisselend een opgaande of neergaande pool
ervaren (afwisseling van manie en depressie).
- Recidiverende stemmingsstoornis
- Optreden van depressieve, manische, hypomanische en gemengde episoden
afgewisseld met perioden zonder symptomen
- Polariteit: manie en depressie
- Cycliciteit: wisselende en recidiverende verloop
Differentiaaldiagnose: recidiverende unipolaire depressie,
borderlinepersoonlijkheidsstoornis (trait=continu – stemmingen vaak negatief in reactie op
omgeving en duren meestal enkele uren – impulsiviteit continu aanwezig – suïcidaal gedrag
en zelfmutilatie)
Kenmerken die op bipolariteit kunnen wijzen:
- Eerdere manie of hypomanie (mogelijk bij gebruik van antidepressiva)
, - Hypomanie of manie bij eerstegraadsfamilieleden
- Leeftijd bij de eerste psychiatrische symptomen <30 jaar
- Kortdurende depressie (<1 maand) met abrupt begin en einde
- Non-respons of stemmingsinstabiliteit bij gebruik antidepressiva
Comorbiditeit:
- 92% heeft minstens één andere lifetime psychiatrische stoornis
- Angststoornissen
- Impulscontrole stoornissen (ADHD, middelmisbruik)
- Cognitieve stoornissen (verbale geheugen, werkgeheugen en planningstaken)
- Suïciderisico: 25-50% doet een suïcidepoging. Risicofactoren zijn:
o Familieanamnese met suïcide
o Vroeg begin in bipolaire stoornis
o Veel depressieve symptomen
o Gemengde episoden of rapid cycling
o Toenemende ernst van symptomen
o Misbruik van alcohol of drugs
Etiologie:
- Genetische factoren verklaren voor max. 85% de variantie van de bipolaire stoornis
o Genen betrokken bij serotonine en dopaminetransmissie
- Verhoogde activering van immuunsysteem (HPA-as)
- Amygdala: zowel volumeafname als volumetoename
- Kindling-theorie (Post, 1992): interactie
psychosociale stress en neurobiologische
veranderingen die het recidiverende
beloop verklaren
o Levensgebeurtenissen grote rol
bij eerste ziekte-episoden
o In het latere beloop episoden
meer autonoom karakter als
gevolg van stresssensitisatie en
episodesensitisatie
o In hersenen geheugenspoor
steeds minder stress nodig voor
volgende episode
- Instabiliteit van circadiane ritme (slaap-waak ritme) en abnormale interpretatie van
deze ritmeverstoringen
- Zeitgebers: extern fenomeen dat interne biologische klok synchroniseert met de
lichtdonkercyclus van de aarde zou een rol spelen bij ontstaan manie
- Behavioural Approach System: stuurt doelgericht gedrag aan door toename van
stemming, zelfvertrouwen, energieniveau en spraakzaamheid. Bij bipolaire stoornis
zou er sprake kunnen zijn van een overmatige activering van BAS
o Hoge BAS geassocieerd met kortere tijd tot volgende manische episode
, - Behavioural Inhibition System: hoge BIS geassocieerd met kortere tijd tot volgende
depressieve episode
- Vroege negatieve omgevingsinvloeden (seksueel misbruik, mishandeling)
- Recente negatieve life events (stressvolle levensgebeurtenissen, SLG)
- Expressed emotion: combinatie van kritiek, over-betrokkenheid, over-bezorgdheid
van gezinsleden trager herstel en snellere recidivering
Verschil man-vrouw: vrouwen vaker snelle wisselingen (rapid cycling) en gemengde
episoden en hebben andere patronen van comorbiditeit (eetstoornissen) en ook vaker
depressieve symptomen en hoger levenslang risico op alcoholgebruik.
Bipolaire I Stoornis:
Manische episode plus eventuele depressieve episode (niet vereist)
- Manische episode vooraf of gevolgd door hypomanische of depressieve episode
- Tijdens manische episode: betrokkene aan meerdere overlappende projecten
beginnen, vaak zonder enige voorkennis en verhoogde sociabiliteit (graag contact
maken)
- Opgeblazen gevoel van eigenwaarde (kunnen een waan aannemen)
- Betrokkene kan complexe taken op zich nemen
- Grootheidswanen (bv. relatie met beroemd persoon)
- Afgenomen behoefte aan slaap. Betrokkene voelt zich vaak uitgerust en vol energie
dagen zonder slaap zonder zich moe te voelen
- Spreken kan snel, dwingend, luid en moeilijk te onderbreken zijn veel grapjes,
woordspelingen, theatraal
- Gedachtengang sneller dan persoon kan spreken
- Gedachtevlucht
- Verhoogde afleidbaarheid
- Verhoogde doelgerichte activiteit: overmatig plannen maken en deelname aan
veelvuldige activiteiten
Bipolaire II Stoornis:
Hypomanische episode en depressieve episoden (wél vereist)
- Huidige of eerdere hypomanische episode en huidige of eerdere depressieve episode
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper naomiluckerhof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.