Dit is een samenvatting van het deel endocrinologie uit het vak Chronische Aandoeningen. Het is een combi van boek + lesnotities + slides + vergemakkelijkende prentjes + voorbeeldexamenvragen die de proffen besproken hebben in de les.
Het boek van 171 pagina's is hier dus omgezet in 51 pagina's, ...
Defini&e obesitas/overgewicht
Body mass index
• Obesitas = toestand van overtollige vetopstapeling
• BMI: inscha8en van hoeveelheid lichaamsvet in klinische prak;jk = lichaamsgewicht / lengte2
o Cave overscha@ng (bv bodybuilders) en onderscha@ng (ouderen)
o Cave geen integra;e van leeEijd/etnische origine
o Overgewicht = BMI 25-29.9, obesitas = BMI ≥30, morbide obesitas ≥ 40
o Associa;e met gezondheidsrisico, maar ook individuele risicofactoren spelen mee!
o Bijkomende risico’s: toegenomen buikomtrek, slechte lichaamscondi;e, bepaalde rassen
Lichaamsvetverdeling
• Abdominale vetverdeling: androïde/viscerale/appelvormige obesitas = verhoogd risico tov
perifere/gynoide/peervormige obesitas
• Inscha8en abdominaal vet via meten van de middelomtrek
o Lintmeter op middelpunt onderste rib & crista iliaca, huid niet samendrukken, evenwijdig met
grond, eind expiratoir
o Centrale vetopstapeling met verhoogd risico: mannen > 94cm & vrouwen > 80cm
o Ona[ankelijke voorspellende RF voor T2DM, CV risico’s ..
Edmonton obesity staging system (EOSS)
• BMI geeE beeld van popula;e, maar zegt weinig op individueel
gezondheidsrisico’s => EOSS.
• 4 stadia (hoogst aangeduide ernst bepaalt de EOSS score)
• Iemand in stadium 0 kan hoog BMI hebben, geen comorbiditeiten of
fysische last → is wel stadium 1 bij BMI → EOSS is dus meer
persoonlijke weerslag
• Vanaf stadium 2 is er een medische interven;e nodig
• Gewicht is symptoom van obesitas comorbiditeiten: slaapapneu,
DM2, leversteatose & kanker
Prevalen&e
• Wereldwijd toenemend probleem
o Progressieve toename van zwaarlijvigheid in
ontwikkelingslanden en ontwikkelde landen
o Niet alleen bij volwassen maar ook kinderen en adolescenten (in
VS de basis voor hoge prevalen;e T2DM op jonge leeEijd)
o Globalisering: ook obesitas in groeilanden
• Wat moet je aanvragen in bloedonderzoek?
o Glucose nuchter (Hb1Ac), cholesterol, TG, TSH, T4, Hb, RBC, WBC, vitaminen, ijzer, FZ, slaaplabo
E&ologie
Secundaire vormen
• Teveel aan lichaamsvet leidt tot overgewicht/obesitas in breder ziektebeeld
• Minderheid van de pa;ënten
• Gene;sche afwijkingen: Laurence-Moon-Biedl syndroom, Prader-Willisyndroom & lep;ne deficiën;e
(typisch op kinderleeEijd als incest, early onset obesity als hormoonstoornis → kan opgelost worden)
• Endocriene stoornissen: Cushing-syndroom, hypothyroïdie, insulinoma (pt zijn con;nu in hypo)
• Letsels ventromediale hypothalamus: bevat honger- & verzadigingsneuronen → kan verstoren door
radiotherapie of chirurgie → disbalans → gewichtsprobleem, bv craniofaryngioom
Erfelijke versus omgevingsfactoren
• Erfelijke factoren: polygene;sch
• Omgevingsfactoren: aangetoond in dierproeven en epidemiologische studies
,Adipositas = gevolg van posi&eve energie balans
• Energie balans: a[ankelijk van energie opname en energie verbruik → opsplitsen in 24u
• Posi;eve energiebalans kan door: te grote energietoevoer of te klein energieverbruik
o Energie verbruik = ruststofwisseling + thermogenese + ac;viteitenstofwisseling
§ Ruststofwisseling: hoeveelheid energie nodig voor func;oneren van lichaam in rust in basale
omstandigheden (in thermoneutrale omgeving, 8-12 u na maal;jd of fysieke inspanning). De
ruststofwisseling is de energie nodig voor werking van:
• Bloedsomloop, ademhaling, stofwisselingsprocessen…
• 60-65% vh energie verbruik
• Majeure determinanten: vet-vrije massa, eiwit turnover, SK hormoon
§ Thermogenese: energieverbruik in rust afgezien van ruststofwisseling
• Energie nodig voor vertering, absorp;e, metabolisme, voedselopslag .. ‘DIT = diet
induced thermogenesis’, blootstellling aan koude, thermogene agen;a, psychologische
invloeden
• ±15vh energieverbruik, waarbij DIT de belangrijkste
§ Ac;viteitenstofwisseling: extra energie verbruik ;jdens en na fysieke ac;viteit en de extra
energie nodig voor groei, herstel van ziekte/verwonding, zwangerschap, lacta;e
Gevolgen obesitas
• Mentaal
o Vaker depressie, angst, persoonlijkheidsstoornissen …
• Mechanisch
o Orthopedisch (artrose, overbelas;ngen gewrichten), GI (reflux), urinair (incon;nen;e), pulmonaire
(OSAS), cutaan (intertrigo)
• Metabool
o Verhoogd CV risico (metabool syndroom, dyslipidemie, AHT, CV lijden, T2DM), jicht,
hepatosteatose/NASH, cholelithiase, kanker, PCOS, infer;liteit)
o Defini;e metabool syndroom: abdominale obesitas, glucose intoleran;e/insuline resisten;e,
hypertensie, arthrogene dyslipidemie, proinflammatoire/protrombo;sche status
=> Vooral te wijten aan verhoogde opstapeling abdominaal vet: metabool ac;ef + inflammatoire
cytokines → lever verve@ng en insuline resisten;e
Medica;e dat obesitas kan uitlokken (+ het is ook moeilijk om af te vallen op deze medica;e):
- An;-depressiva, an;-psycho;ca en an;-epilep;ca
- An;-diabe;ca
- Cor;coïden
- Medroxyprogesteron, prikpil
Behandeling
Doelstellingen
• Op popula;e niveau: stabilisa;e gemiddeld gewicht (momenteel progressieve toename van 0.25kg/j)
• Individu met zwaarlijvigheid: terugkeer naar stabiel, lager gewicht
• Gewichtsdaling van 10% na 6-12m dmv levenss;jlaanpassingen
o Beperkte vermagering, maar substan;ële reduc;e van gezondheidsrisico’s; zelfs gewichtsreduc;e
≤5% is reeds benificieel
Strategieën voor gewichtscontrole
Principes
• Combina;e van dieet (ketogeen), toegenomen fysieke ac;viteiten, gedragsveranderingen
• Eventueel farmacotherapie of bariatrische heelkunde
• Dieet en fysieke ac;viteit: effect op lichaamsgewicht + OOK op CV risicofactoren en comorbiditeiten
• Iedere strategie heeE langetermijn perspec;ef
• Preven;e van gewichtstoename door wijziging in levenss;jl voor IEDEREEN BMI>25 ongeacht
comorbiditeiten en risicofactoren
• Vermagering niet strikt aangewezen bij BMI 25-29.9 tenzij 2 of meer RF’en
• Heelkunde vanaf BMI 35 (+comorbiditeiten) of 40
,Dieet
• Caloriereduc;e, met lagere energie inname dan -verbruik
• Cave energiebeperkt dieet moet voorzien in alle essen;ële nutriënten (eiwi8en, vitamines, mineralen)
Gedragstherapie
• Elementen van gedragstherapie
o Bewust worden van het te veranderen voedingsgedrag
• Beïnvloeden van het voedingsgedrag
• Beves;ging nieuwe gedrag
Fysieke ac&viteit
Essen;eel onderdeel
• Spontane fysieke ac;viteit + regelma;ge fysieke training/sport
• Guns;g effect op
o Lichaamsgewicht
o Lichaamssamenstelling
o Capaciteit voor mobilisa;e en verbranding van vet
o Voedselinname
o Cardiovasculair risicofactoren
o Gemoedstoestand
• Door obesitas is er fysieke decondi;onering , kan ook door de stoornissen in natuurlijke lichaamsfunc;es
door het overgewicht
• Cave vooraf grondige evalua;e van cardiovasculaire, metabole, muskuloskeletale, urologische en
psychosociale toestand
• Doelstellingen duidelijk uitleggen aan pa;ënt
o +nadruk leggen op fysieke ac;viteit als deel van de behandeling naast dieet en gedragstherapie ,
niet louter voor gewichtsreduc;e
o + benadruk posi;eve impact op RF, func;onaliteit, lichaamsbeeld, algemeen welzijn
• Minimaal 3x per week aan ma;g intensiteit , 50-60% van de maximale harxrequen;e
o Laag intensieve sport > 20min, de eerste 20 minuten verbrand je koolhydraten, erna pas vet.
Farmacotherapie
• Vanaf BMI 30 of BMI 27 met minstens 1
gewichtsgerelateerde comorbiditeit (prediabetes,
T2DM, hypertensie, dyslipidemie, OSAS)
• Mag je 12 weken nemen, als dan geen verschil dan ben
je non responder → stopping rule
• Medica;e
o Orlistat
§ Niet echt meer gebruikt, wel veilig
o Liraglu;de/semaglu;de (IM) = GLP1-agonist
§ Wordt ook gegeven bij diabetes
o Bupropion+naltrexon (an1-opioid: meer verzadiging)
Heelkunde
• Malabsorp;e technieken: deriva;e zoals Roux en Y → je neemt maagdeel weg dat ghreline maakt
• Maagvolume reduc;e (sleeve): verminderde voedselinname
ð Beide technieken veroorzaken veranderingen in evenwicht tussen orexigene en anorexigene
hormonen, met verminderde intake
o Ghreline produc;e valt bij beide weg door wegenemen/uitsluiten maagfundus
o Snellere maaglediging bij beide waardoor hogere GLP1
• Doeltreffendheid en veiligheid a[ankelijk van soort chirurgie, ervaring, comorbiditeiten van de pa;ent
o Gewichtsverlies is maximaal in de eerste 6 maand, vertraagt erna en benadert 30% van ini;ële
lichaamsgewicht na 12 maanden
• Heelkunde is guns;g wat betreE morbiditeit en mortaliteit, zeker morbiditeit van T2DM en OSAS
o Cave strikt dieet en levenslange inname van vitaminen en Ca noodzakelijk post op
o Zo niet: botverlies, ijzertekort, vit B12 tekort
, Verwikkelingen
• Periopera;ef / korte termijn
• Laa@jdig: wandhernia < laparatomie
o Massale vermagering => cholelithiase
o Maagrestric;e => GERD, braken
o Maagderiva;e => dumpingsyndroom
o Malnutri;e en malabsorp;e => tekort aan mineralen, ijzer, vitamines → doorsturen naar dië;sten
§ Cave neurologische stoornissen door uitgebreid vitB tekort
o Opnieuw bijkomen in gewicht
LIPIDENSTOORNISSEN
Overzicht lipidentransport
Plasma lipoproteinen
• Triglyceriden
o In darm opgenomen, daarna getransporteerd in kern van chylomicronen en kern van VLDL
(geproduceerd door lever)
ð Toename van concentra;e van cholesterolesters neemt toe in kern van de remnants van deze
lipoproteinen < afstaan triglyceriden
• Cholesterolesters vooral in kern van LDL en HDL
o Errond monoloog van amfibieën fosfolipiden en vrij cholesterol + apoproteinen
Metabolisme van de lipoproteinen
• VVZ uit de TG van chylomicronen en VLDL aan perifeer weefsel < hydrolyse door LPL systeem
(lipopro;ene lipase, gebonden aan capillair endotheel van hart-/spier-/vet-/borstweefsel
o In vetweefsel: LPL ges;muleerd door insuline => stockage van TG uit circulerende lipoproteinen
o LPL vermindert bij vasten of ketoacidose => minder stockage van ve8en
o VLDL en CM verliezen TG uit kern => afname par;keldiameter + lipiden van oppervlak en C
apoproteinen naar HDL => restanten met apoB en apoE , weinig apoC
o Deze CM restanten: opgenomen via hoge affiniteitsreceptoren en LDL receptor related protein 1 <
lever => opgenomen in hepa;sche pool
§ Feedback op cholesterol biosynthese in lever
§ Restanten van VLDL ook opgenomen in lever via de apoB100E receptoren en afgebroken
§ De niet geklaarde restanten: omgezet met LDL (dus klaring van VLDL door lever = bepalend
voor LDL pool)
§ Lipoproteinen geven TG af en worden rijker aan cholesterol. Hoe meer apoB, hoe meer vet
getransporteerd en afgezet wordt → atherosclerose !
• HDL geproduceerd in lever en darm vanuit overtollig cholesterol en fosfolipiden van monolaag van VLDL
chylomicronen bij afname van diameter van de par;kels door hydrolyse van triglyceriden
o Cholesterol omgezet naar cholesterolester door LCAT enzyme
o HDL = carrier van apoC = transporter van cholesterol van perifere weefsel naar de lever, waarna
opname via scavenger receptor (class B type1)
o Groot deel van cholesterol esters : naar HDL en TGrijke lipoproteienen < CETP
o HDL kuist LDL (apoB) op, brengt cholesterol en TG terug naar lever → tricholesterol.
o Chylomicronen en VLDL zijn niet zo slecht als LDL, maar wordt later wel LDL.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lellykelly. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.
