Samenvatting
Samenvatting Biologie voor jou thema 1 4 vwo
Dit document bevat een gedeeltelijke samenvatting van Biologie voor jou. Het bevat bassistof 3 t/m basisstof 5 inclusief plaatjes uit het Biologie voor jou boek.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Thema 1Basisstof 3: plantaardige en dierlijke cellen
Door Kato Weenink
Cellen waarnemen
Robert Hooke introduceerde het begrip cel door zelfgemaakte microscoop, Antoni maakte later een
microscoop waarmee hij 266x kon vergroten. Van Leeuwenhoek bestudeerde, beschreef en tekende
heel kleine organismen, cellen en weefsels met eenvoudige microscoop. Vergroting van microscoop
reken je uit door de vergroting van het oculair te vermenigvuldigen met de vergroting van het
objectief. Microscoop waarbij licht door preparaat valt: lichtmicroscoop.
Cellen van planten en dieren
Plantaardige cel in BiNaS tabel 79B, C en D. Buitenste laag van cel:
celmembraan, om celmembraan celwand: bestaan uit tussencelstof
en behoren niet tot de cel. Tussencelstof bestaat o.a. uit cellulose en
biedt plantencel stevigheid. Celmembraan bestaat grotendeels uit
vetmoleculen, net als alle andere membranen in cel. Hierdoor wordt
het cytoplasma (celplasma) gescheiden van milieu buiten de cel.
Cytoplasma bestaat uit grondplasma met daarin organellen.
Grondplasma bestaat uit water en opgeloste stoffen. Ook celkern
omgeven door grondplasma. Kernmembraan vormt buitenste laag
van celkern. Veel plantaardige cellen hebben een centrale vacuole
(biedt stevigheid aan plantaardige cellen en kan kleurstof bevatten),
gevuld met vacuolevocht en omgeven door vacuolemembraan.
Cytoplasma ligt in dunne laag tegen celmembraan.
Bij planten kunnen in cytoplasma van cellen plastiden voorkomen verschillende types:
chloroplasten (bladgroenkorrels, bevatten groene kleurstoffen: chlorofyl), chromoplasten
(kleurstofkorrels) en leukoplasten. Chromoplasten bevatten gele (xanthofyl), oranje (caroteen) en
rode kleurstoffen. Leukoplasten slaan stoffen als vet, zetmeel en eiwit op. Plastiden kunnen overgaan
in andere. Op plaatsen waar plantaardige cellen niet helemaal op elkaar aansluiten intercellulaire
ruimten, gevuld met lucht of vocht.
Elektronenmicroscopen
In cellen, organellen niet te zien met lichtmicroscoop, wel met elektronenmicroscoop. Bij transmissie-
elektronenmicroscoop of TEM (geen diepte) gaat elektronenbundel door object onder in
microscoop ontstaat op speciaal scherm, beeld van object. Bij een rasterelektronenmicroscoop of
SEM (wel diepte) weerkaatst object de elektronen, waardoor een beeld ontstaat. Computer bewerkt
beelden, vaak ingekleurd waardoor bepaalde structuren beter zichtbaar zijn.
Basisstof 4: organellen
, Celkern
In kernplasma liggen chromosomen: lange moleculen DNA
die rond eiwitten zijn gewikkeld en het DNA bevat
informatie over bouw van eiwitten. Eiwitten bepalen
erfelijke eigenschappen van een organisme. In kernplasma
kun je kernlichaampje onderscheiden hier worden
delen van ribosomen gemaakt, ze verlaten de celkern via
de kernporiën in het kernmembraan en gaan naar het
cytoplasma. Kernporie is een opening die transport van stoffen in en uit de kern kan regelen.
Ribosomen zijn kleine bolvormige organellen die eiwitten maken m.b.v. informatie die is vastgesteld
in het DNA, ze werken samen met andere organellen (eiwitsynthese).
Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem
Het endoplasmatisch reticulum (ER) is uitgebreid netwerk van dubbele membranen dat aansluit op
kernmembraan. De membranen liggen dicht tegen elkaar en vormen afgeplatte holten en kanaaltjes.
Ruimten tussen membranen in verbinding. Twee typen ER: ruw en glad.
Op membraan van het ruw endoplasmatisch reticulum (RER) komen ribosomen voor, ook in
cytoplasma. Ribosomen op het RER geven eiwitten af in de holten van het ER. De eiwitmoleculen
worden verpakt in blaasje dat wordt afgesnoerd van het membraan van het RER.
Glad endoplasmatisch reticulum (GER) heeft geen ribosomen en speelt rol bij de stofwisseling in de
cel, zoals bij productie van vetten of afbreken van gifstoffen.
RER heeft transportfunctie, eiwitmoleculen in de blaasjes die RER afsnoert, nog niet uiteindelijke
vorm dus naar golgisysteem: bestaat uit series opeengestapelde platte membranen in cytoplasma.
Golgisysteem neemt blaasjes op en bewerkt de eiwitmoleculen tot hun definitieve vorm, dan snoert
het de eiwitten in blaasjes af.
Afgesnoerde blaasjes van golgisysteem kunnen
versmelten met celmembraan en eiwitten afgeven,
zodat ze buiten cel terechtkomen: exocytose. Het
afgeven van stoffen door cellen = secretie.
Ook afgesnoerde blaasjes van golgisysteem die in de
cel blijven, zoals lysosomen. Eiwitten in lysosomen
zijn enzymen en kunnen stoffen afbreken.
Lysosomen kunnen samenstellen met blaasjes die
gevuld zijn met voedingsstoffen of afvalstoffen
enzymen zetten stof om in andere producten die
worden in cel gebruikt of uitgescheiden.
Mitochondriën en chloroplasten
Voor veel processen in cel energie nodig, geleverd door mitochondriën:
ovaalvormige organellen, dubbele membranen waarvan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katoweenink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,56. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80364 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
