In deze samenvatting zitten alle grafieken, illustraties én uitleg vermeld in de les verwerkt. De samenvatting zijn gestructureerd volgens duidelijke titels. De extra informatie in de les is ook vermeld. Dit zijn de lessen van Angélique.
- Wonen is een sociaal grondrecht/mensenrecht?
o Mensenrechten of grondrechten zijn een verzameling van subjectieve rechten die tot
voorwerp hebben de wezenlijke voorwaarden te waarborgen om als persoon in waardigheid
te leven en zich in vrijheid te ontplooien.
o (Rimanque, 1987 – EVRM in de praktijk)
WONEN ALS SOCIAAL GRONDRECHT
- Wonen is een sociaal grondrecht?
o Ze zijn inherent aan het mens-zijn: rechten waarover eenieder beschikt net omdat hij/zij
mens is.
o (Ryngaert, 2015)
SOCIALE GRONDRECHTEN
- Ze zijn onaantastbaar en levensnoodzakelijk.
o Noodzakelijk voor fysieke en psychische ontwikkeling;
o opgenomen in internationale verdragen en grondwetten;
o staan ‘boven de wet’;
o dragen een project in zich;
o willen een doel realiseren.
- Traditioneel staat de overheid in voor het beschermen en verwerkelijken van de voorwaarden opdat
een persoon vrij en in waardigheid kan leven.
o Grondrechten moeten institutioneel worden verankerd (grondwet)
o Overheid mag de grondrechten van de burgers niet aantasten
o Rechten betekent plichten (voor de overheid om de rechten van de burgers te honoreren).
- 1 generatie grondrechten → burgerlijk en politiek (19e eeuw)
e
- 2e generatie grondrechten → sociaal-economische dimensie (20e eeuw)
o Realiseren van een bepaalde levensstandaard
o Recht op arbeid, voeding, kleding, huisvesting, cultuur, …
1
, - Redenering: basisbehoeften dienen vervuld om andere grondrechten te kunnen uitoefenen.
- Uiteindelijk doel?
o Komen tot een volledig mens-zijn
o ≠ wederkerigheidprincipe, wel solidariteit (vanuit mens-zijn)
o Geïnstitutionaliseerd via de overheid.
- Uiteindelijk resultaat van burgerlijke, politieke, sociale, economische en culturele grondrechten?
o Een menswaardig leven
o Volledig mens-zijn
o Geïnstitutionaliseerd via de overheid, maar ook toegepast en gehandhaafd (!) niet enkel
gecreëerd (naar Hubeau en Geldof, 2003)
UNIVERSELE VERKLARING VOOR DE RECHTEN VAN DE MENS
- Art. 3 – 21 – politieke en burgerlijke rechten
- Art. 22 – 27 – economische, sociale en culturele rechten
- Alle rechten zijn evenwaardig.
HANDVEST VAN DE GRONDRECHTEN VAN DE EU
WONEN ALS SOCIAAL GRONDRECHT
NATIONALE VERANKERING
- Art. 23 BELGISCHE GRONDWET
o Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden.
o Iedereen heeft recht op een behoorlijke huisvesting.
o Een behoorlijke huisvesting maakt een essentieel deel uit van het recht een menswaardig
leven te leiden.
- BASIS VOOR HET VLAAMSE WOONBELEID: VLAAMSE CODEX WONEN (sinds 1 januari 2021)
o Art. 3: “Iedereen heeft recht op wonen. Daartoe moet de beschikking over een aangepaste
woning, van goede kwaliteit, in een behoorlijke woonomgeving, tegen een betaalbare prijs en
met woonzekerheid worden bevorderd.”
JURIDISCHE VERANKERING NATIONAAL EN INTERNATION AAL
Maar ook…
- Onschendbaarheid van de woning
o (art. 15 Gw. en arts. 439 – 442 Sw.)
- Bescherming van privé- en gezinsleven
o (art. 22 Gw. en art. 8 EVRM)
- Sociale zekerheid en recht op sociale bijstand
o (art. 12 HESH)
- Art 1 OCMW-wet: recht op maatsch. dienstverlening
o (leven leiden dat voldoet aan menselijke waardigheid)
INTERNATIONALE VERANKERING
Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens:
- art. 25 - recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn
van zichzelf en zijn gezin, incl. huisvesting.
2
, o verklaring, ≠ verdrag dus niet juridisch bindend (resolutie AV VN), wel hoge morele, politieke
status verworven.
o Voor België is dit vnl. een beginselverklaring ≠ wet (schending leidt niet tot cassatie of RvS.)
Internationaal verdrag eco, soc en cult rechten
- °1966
- art. 11 – “De staten die partij zijn bij dit verdrag erkennen het recht van eenieder op een behoorlijke
levensstandaard voor zichzelf en zijn gezin, daarbij inbegrepen behoorlijke voeding, kleding en
huisvesting […]”
- België ratificeerde dit in 1981 bij wet en in 1983 met een publ. in het BS.
- Bepalingen zijn dus juridisch bindend.
- Verbintenis van staten ten opzichte van de burgers waarop ze toezicht houden.
Herzien Europees Sociaal Handvest ( HESH )
- Speelt een belangrijke rol voor het grondrecht op wonen!
- ESH °Raad van Europa en goedgekeurd in 1961 in Turijn
- Deel van de Belgische rechtsorde
- art. 16: verplichting steun te verlenen aan het gezin, inclusief het verschaffen van gezinshuisvesting
- Jaren ‘90 ESH herzien en HESH goedgekeurd in 1996 in Straatsburg
- Wordt afgedwongen via 2 toezichtsmechanismen:
o Rapporteringsmechanisme
o Collectieve klachtenprocedure sociaal Europees Comité
▪ Vb: veroordeling België bij aanpak woonwagenproblematiek
- Sociale grondwet van Europa
o Artikel 31
▪ “teneinde de doeltreffende uitoefening van het recht op huisvesting te waarborgen,
verbinden de partijen zich maatregelen te nemen die erop gericht zijn:
▪ De toegang tot adequate huisvesting te bevorderen;
▪ dak- en thuisloosheid te voorkomen en te verminderen teneinde het geleidelijk uit te
bannen;
▪ de kosten voor huisvesting binnen het bereik te brengen van eenieder die niet over
voldoende middelen beschikt.”
o MAAR
o België maakte voorbehoud bij artikel 31 HESH wegens ‘onhaalbaar’.
Europese verdrag tot bescherming van de mens en de fundamentele vrijheden ( EVRM )
- °1950 – Rome
- Centreerd op vrijheidrechten (burgerlijk en politiek)
- Wat heeft dit te maken met grondrecht op wonen?
o Art. 3 EVRM – verbod op foltering en onmenselijke behandeling
o Art. 8 EVRM – bescherming van het privé- en gezinsleven en de woonst
o Art. 6 EVRM – recht op toegang tot de rechter (niet zomaar uit huis gezet worden)
o Art. 14 EVRM – verbod op discriminatie
o Art. 2 EVRM – Recht op Leven
- ➔ Vooral een indirect verband tussen grondrecht op wonen en EVRM
Handvest van de grondrechten van de EU
- °2007
3
, - Juridisch bindend
- Art. 34: “Om sociale uitsluiting en armoede te bestrijden, erkent en eerbiedigt de Unie het recht op
sociale bijstand en op bijstand ten behoeve van huisvesting, teneinde al diegenen die niet over
voldoende middelen beschikken een waardig bestaan te verzekeren […].
- Waarom belangrijk? Inbreuk op het handvest is een inbreuk op het EU-recht
o Europese Commissie kan een inbreukprocedure opstarten
o Voorbeeld 2012: Procedure opgestart tegen Frankrijk na massale ontruiming van een ROMA-
kamp en terugsturen van mensen naar hun land van herkomst.
DE WOONZAAK
- pleit voor een fundamenteel rechtvaardig woonbeleid in Vlaanderen
- wonen is een grondrecht, maar blijft in Vlaanderen voor velen dode letter
- De overheid neemt haar verantwoordelijkheid onvoldoende
- Via een Europese procedure bij het Europees Comité voor Sociale Rechten willen ze de overheid ter
verantwoording roepen.
KADER 2: WONINGMARKT EN WOONBEHOEFTE
WONEN ALS BASISBEHOEFTE ALS SOCIAAL GRONDRECHT
- Wonen is een sociaal grondrecht.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper braetjuliette. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,96. Je zit daarna nergens aan vast.
