Intergroup Toleration and Its Implications for Culturally Diverse Societies
In het artikel wordt intergroeptolerantie in de sociaalwetenschappelijke literatuur gedefinieerd
en geplaatst, en worden de beleidsimplicaties van tolerantie en een op tolerantie gebaseerde
aanpak overwogen. De focus ligt op de acceptatie van verschillende groepsidentiteiten die
een bepaalde manier van leven hebben die alleen bij leden van die groep horen.
De focus in dit artikel ligt op intergroepsituaties waarin de tolerantie van culturele en
religieuze verschillen op het spel staat
Intergroep tolerantie
In de "Verklaring van principes voor tolerantie" van de Verenigde Naties wordt ‘tolerantie’
gedefinieerd als respect, acceptatie en waardering van culturele diversiteit en manieren om
mens te zijn. In dit begrip is tolerantie het tegenovergestelde van een afkeer, afkeuring of
bevoorrechte houding.
Tolerantie houdt in dat je iemand accepteert, ondanks dat je een afkeuring hebt voor
bepaalde gedragingen. Het houdt daardoor negatieve houdingen en overtuigingen tegen om
negatieve acties te worden. Het is "een houding die een tussenvorm is tussen oprechte
acceptatie en ongeremd verzet"
Het concept van tolerantie tussen groepen kan helpen inzicht te bieden in hoe de outgroep
bepaalde dingen kunnen afwijzen/afkeuren, zonder noodzakelijk negatieve out-
groupattitudes te hebben.
Verschil met vooroordelen
Tolerantie wordt meestal gelijkgesteld aan niet-oordelen, openstaan en waarderen van
diversiteit, terwijl kritiek en afwijzing van specifieke out-group overtuigingen en gedragingen
wordt geïnterpreteerd in termen van vooroordelen en racisme.
Soorten intergroep tolerantie
Er is een onderscheid tussen toelating/toestemming en respecteer vormen van tolerantie:
- Toelating/toestemming vormen van tolerantie verwijzen naar intergroepscontexten
die worden gekenmerkt door een verschil in macht en status, waarbij de meerderheid
afwijkende minderheidsgroepen toestaat om volgens hun manier van leven te leven.
De toestemmingsvorm van tolerantie is hiërarchisch, omdat de meerderheid
bepaalde uitzonderingen of privileges van minderheden toestaat onder voorwaarden
die door hen zijn gespecificeerd
- De respecteer vorm tolerantie stelt een meer egalitaire relatie tussen groepen, zoals
volledig en gelijk burgerschap voor iedereen. De basis van deze vorm van tolerantie
is respect voor anderen als gelijkwaardige burgers, maar zonder de outgroup
geloofsovertuigingen en praktijken die men tolereert te waarderen of goed te keuren.
Het resultaat is niet het waarderen van alle culturele verschillen, zoals in vormen van
multiculturalisme, maar eerder het tolereren van andere manieren van leven.
Bovendien houdt het respect voor tolerantie in dat de grenzen van tolerantie liggen in
de rechten, plichten en vrijheden van het staatsburgerschap.
Implicatie: de beleidsimplicatie hiervan is om te leren hoe groepen het oneens kunnen zijn
binnen een kader van brede nationale gelijkheid.
,Bestaand onderzoek naar tolerantie tussen groepen
Perspective taking
Tolerantie tussen groepen houdt in dat er een bepaalde verplichting is om te proberen
andere groepen te begrijpen. Tolerantie betekent niet dat de verwerping van bepaald gedrag
weg is, maar impliceert eerder een dubbele vorm van denken. Aan de ene kant is er wat men
oprecht gelooft dat waar en juist is, maar aan de andere kant moet men in staat en bereid
zijn te proberen het perspectief van andere groepen te begrijpen; wat nodig is om te
tolereren is om de positie van de ander te leren begrijpen zonder de afkeuring te
verminderen of de eigen positie te schaden. Het vermogen om het perspectief van een ander
in acht te nemen is hiermee een belangrijk ingrediënt voor tolerantie. Door het perspectief
van anderen te nemen, kan iemand de reden voor afwijkende overtuigingen en gedragingen
begrijpen. Dit op zich kan leiden tot grotere tolerantie en, vormt de basis voor verdere
dialoog.
Implicatie: de beleidsimplicatie van perspective taking is dat het belangrijk is om sociale
interacties in bijvoorbeeld cultureel diverse scholen, organisaties en buurten te stimuleren.
De assymetrie van tolerantie
Het is gemakkelijker om tolerante mensen te overtuigen hun tolerantie op te geven, dan
intolerante mensen te overtuigen toleranter te worden.
Met onverdraagzaamheid is het negatieve oordeel over een afwijkend geloof of een
dergelijke gedraging in overeenstemming met het afwijzen van die overtuigingen of
praktijken: je verwerpt waar je bezwaar tegen maakt. Tolerant zijn, daarentegen, houdt in dat
je acties en praktijken tolereert/verdraagt die je verkeerd vindt: je accepteert waar je bezwaar
tegen hebt en dit is moeilijker. Zo'n scenario kan daardoor dissonantie en onbehagen
teweegbrengen
Een nadruk op tolerantie leidt mogelijk niet alleen tot meer acceptatie, maar kan ook
averechts werken en onverwachte gevolgen hebben.
Implicatie: het is voor interventies en beleid belangrijk om het samenspel van individuele
verschillen en normatieve kenmerken te overwegen om te begrijpen waarom, wanneer en
voor wie initiatieven om tolerantie te stimuleren wel of niet werken
Redenen voor tolerantie
Tolerantie vereist zelfbeheersing, omdat de bezwaren die men heeft ten opzichte van de
gedragingen of opvattingen van een andere groep, als minder belangrijk worden beschouwd
dan de redenen om die gedragingen of overtuigingen toch te accepteren. Met andere
woorden: tolerantie op basis van afkeuring houdt in dat je een afweging moet maken tussen
tegengestelde redenen van bezwaar en acceptatie.
Racisme is het idee dat mensen van een bepaalde groep niet als gelijkwaardig worden
beschouwd en evenveel respect verdienen. Tolerantie houdt echter in dat mensen worden
gerespecteerd, maar niet de overtuigingen en gedragingen van die mensen. Tolerantie is
geen wereldwijd construct, maar het hangt af wie, wat en wanneer mensen wordt gevraagd
om afwijkende overtuigingen en gedraging te tolereren.
, Redenen voor tolerantie zijn:
- De bevestiging van burgerlijke gelijkheid en burgerlijke vrijheden, zoals vrijheid van
denken en meningsuiting.
- Over het algemeen zijn mensen die hun eigen vrijheid benadrukken meer
voorstander van de vrijheden van anderen en daardoor toleranter ten opzichte van
culturele diversiteit.
- Tolerantieoordelen worden vaak gemaakt met inachtneming van de waargenomen
moraliteit van een specifieke actie. Mensen zijn bijvoorbeeld meer tolerant ten
opzichte van acties die gebaseerd zijn op een andere feitelijke kijk op de wereld ("Ze
denken dat het zo is"), dan op verschillende morele overtuigingen ("Ze denken dat
het juist en goed is").
- De wisselwerking tussen specifieke afwijkende gedragingen (handelingen) en
diegenen die ze uitvoeren (actoren) een biedt een andere reden voor tolerantie:
mensen kunnen het niet eens zijn met een bepaalde gedraging van een groep, omdat
ze een hekel hebben aan de groep (discriminerende afwijzing) of vanwege een
algemeen bezwaar tegen de gedraging zelf (generieke afwijzing).
-
Mensen neigen ertoe te geloven dat zaken van moraliteit objectief en universeel waar zijn en
daardoor toepasbaar op alles/iedereen, ongeacht groepsgrenzen. Dingen die als goed
worden beschouwd zijn gewoon goed, en wat verkeerd is, is volkomen fout, onafhankelijk
van wie het doet.
Implicatie: de implicatie is dat interventies en beleid die tolerantie bevorderen, de
mogelijkheid moeten erkennen dat mensen generieke bezwaren kunnen hebben tegen
bepaalde gedragingen, in plaats van bevooroordeelde gevoelens jegens een specifieke
groep.
De grenzen van tolerantie
Landen die multicultureel beleid voeren (bijv. Zweden, Canada, Groot-Brittannië en
Mauritius) moedigen culturele diversiteit aan. Toch accepteren ze niet elk aspect van
minderheidsculturen en religies, maar neigen ze om het liberale minimum en het harm and
rights-principe toe te passen om te beslissen of iets moet worden geaccepteerd of niet. Als
we willen voorkomen dat we alles tolereren, moeten er overtuigingen en praktijken zijn
waarvan we allemaal vinden dat ze onduldbaar verkeerd zijn, waardoor intolerantie ("zero-
tolerance") een positieve reactie is, in plaats van een negatieve reactie.
Dit roept de vraag op welke moreel juiste redenen mensen kunnen hebben voor intolerantie.
Een belangrijke reeks overwegingen is gebaseerd op het beginsel van harm en rights:
tolerantie is moeilijker te bereiken als outgroup-praktijken worden gezien als schadelijk voor
anderen (bijvoorbeeld acties van haatgroepen), of als ze de vrijheid en gelijke rechten van
anderen bedreigen (bijv. tegen vrouwen en homo's) rechten). Met deze redenering is te
verklaren waarom er in Europa een vrij sterke afkeuring heerst van sommige
moslimpraktijken, niet alleen onder degenen die bevooroordeeld zijn tegenover moslims,
maar ook onder degenen die meer ruimdenkend zijn en zichzelf identificeren als liberalen. In
Europa wordt er veel gehecht aan waarden van gendergelijkheid en individuele autonomie,
en moslims hebben hier heel tegengestelde visies op, wat zorgt voor intolerantie van die
acties;
