Taak 4: De interpersoonlijke psychotherapie en kortdurende psychodynamische therapie.
Hoe evidence-based is evidence-based eigenlijk?
Leerdoelen:
1. Wat is evidence-based behandelen? Wanneer vinden we dat iets bewezen is
in de wetenschap?
Lilienfield, S., Ritschel, L., Lynn, S., Cautin, R., & Latzman, R. (2013). Why many psychologists are
resistant to evidence-based practice: Root causes and constructive remedies. Clinical Psychological
Review, 33, 883-900
Waarom veel psychologen resistent zijn voor evidence-based practice: wortel oorzaken en
constructieve oplossingen
What is evidence-based practice?
EBP versus ESTs
Empirically supported therapies (ESTs) focussen op specifieke therapeutische technieken. EBP is een
benadering voor klinische beslissing.
Drie poten van de EBP kruk
Evidence based is een term die voorkomt uit RCT’s: wetenschappelijke onderzoeken. Het omvat de
uitvoering van een behandeling door een beroepsoefenaar op een dergelijke wijze dat de uitvoering
gebaseerd is op de best beschikbare informatie over doelmatigheid en doeltreffendheid. Sinds de
jaren 90, met de wortels in het medische gebied.
Drie poten van een kruk (wegen niet per definitie even zwaar, hangt van de persoon en situatie af):
1. Bestaande informatie uit onderzoeken
a. Meta-analyse, RCT boven op
b. Quasi experimentele studies in het midden
c. Correlatie en ongecontroleerde case studies beneden
2. Klinische expertise, expertise van de professionals (klinische beoordeling en klinische
ervaring)
3. Waarden en voorkeuren van de patiënt
Kortom bevat EBP de doordachte integratie van de best beschikbare wetenschappelijke gegevens
over psychotherapie met klinische deskundigheid en cliënt voorkeuren/waarden.
Positieve houding tegenover EBP en wetenschappelijk onderzoek
- Uit enquête data blijkt dat veel van de professionals in de geestelijke gezondheidszorg
redelijk positieve standpunten innemen over EBP en meer in het algemeen over het nut van
onderzoek bij het informeren van de klinische praktijk. Er heerst echter terughoudendheid.
- De meeste clinici beschouwen onderzoek als relevant voor hun praktijk
1
, o 90% van de Britse sociale service werkers ziet onderzoek als relevant voor het maken
van therapeutische beslissingen
o 96% van de Britse therapeuten nam onderzoek waar als ‘redelijk’ of ‘zeer’ relevant
voor de klinische praktijk.
Ambivalentie tegenover EBP en wetenschappelijk onderzoek bij psychotherapie
- Alhoewel de meeste artsen onderzoek als relevant zien voor hun klinische werk, vinden ze
onderzoek echter minder relevant dan anderen soorten bronnen: theoretische boeken,
workshops en discussies met collega’s.
o 31% van de members / fellows of APA Division 29 (Psychotherapy) antwoorde
‘helemaal niet’ of ‘minimaal’ op de vraag wat voor een impact onderzoek op de
praktijk heeft gehad (slechts 27% reageerde met ‘a great deal’ of ‘best een beetje.
o Wanneer men keuze had uit 9 verschillende informatiebronnen, beoordeelde slechts
4% onderzoek naar psychotherapie als meest bruikbare informatie voor de praktijk.
48% voor ‘ervaringen met de cliënt’. 10% voor theoretische of praktische boeken of
artikelen en 7% voor workshops of conferenties op basis van onderzoek.
Samenvatting
- De meeste psychologen hebben positieve attitudes tegenover EBP en de waarde van
wetenschappelijke onderzoek.
- De meeste therapeuten rangschikken wetenschappelijk onderzoek lager dan andere
informatiebronnen, zoals klinische ervaring, intuïtie en visies van collega’s bij het informeren
naar behandelkeuzes.
→ Er heerst een gemengde houding van beoefenaars ten opzichte van het nut van onderzoek voor
hun klinische praktijk. Een deel van deze ambivalentie kan het feit weerspiegelen dat het grootste
deel van gepubliceerd psychotherapeutisch onderzoek niet op zo’n manier wordt gecommuniceerd
met therapeuten dat ze het kunnen verteren (digest), interpreteren en begrijpen.
Er worden 6 belangrijke bronnen van weerstand tegen EBP onder psychologen en studenten
beschreven:
1. Naïef realisme = het onjuiste geloof dat de externe wereld precies zo is, zoals we het zien. De
realiteit wordt echter bepaald door vooroordelen, biases en interpretaties. Een voorkeur
voor naïef realisme boven gecontroleerde onderzoeksgegevens weerspiegelen een
prioriteitsstelling van ongeleide klinische intuïtie boven systematisch onderzoek. Dit zorgt
voor implicaties in de houdingen die men heeft tegenover EBP.
• Bijvoorbeeld eerst zien dan geloven of ‘ik zag het met mijn eigen ogen’
• Een meer intuïtieve manier van denken is geassocieerd met meer negatieve attitudes
tegenover EBP.
Oorzaken van valse therapeutische effecten (CSTEs): placebo-effecten, spontane remissie (tijdelijke
vermindering of verdwijning van de ziekteklachten), regressie van het gemiddelde, motivering van de
inspanning, multiple behandeling interferenties.
2. Brede acceptatie van diepgewortelde mythen en misvattingen over de menselijke natuur =
veel van deze valse overtuigingen zijn verspreid door de media, de populaire psychologie
industrie en in sommige gevallen, zelfbenoemde leiders op het gebied van psychotherapie. In
nog andere gevallen worden ze bijgebracht tijdens onderwijs of klinische opleiding. Sommige
van deze beweringen kunnen therapeuten terughoudend maken over het gebruik van EBP.
2
, Omdat ze kunnen betekenen (impliceren) dat sommige therapieën gedemonstreerd als
effectief in gecontroleerde studies niet effectief zijn in real-world setting.
• Bijvoorbeeld een therapeut gelooft dat een specifieke fobie (angst voor katten)
onbewuste conflicten weerspiegelt. Deze conflicten kunnen ervoor zorgen dat men
terughoudend kan zijn tegen gedragsbehandelingen voor deze aandoening en dat
het aannemen van zo’n interventies kan resulteren in symptoomvervanging (zoals
angst voor honden).
• Therapeuten hebben vaak ideeën over of therapieën werken ja of nee (op basis van
ervaring of kennis. Wanneer er dan evidence based bewijs is dat het effectief is, gaan
ze het toch niet gebruiken. Hun eigen beliefs wegen zwaarder dan het
wetenschappelijke bewijs.
• Een overvloed van psychologische misvattingen kan een reden bieden voor het
selecteren van interventies met weinig of geen empirische ondersteuning ten koste
van meer gefundeerde therapieën.
3. De toepassing van groep waarschijnlijkheden aan individuele mensen = het onderscheid
tussen nomothetic en idiographic benaderingen bij het begrijpen van de menselijke natuur
kan verwarring veroorzaken in de klinische psychologie. EBP is afhankelijke van voornamelijk
nomothetic bevindingen: het streeft naar (quasi) universele wetten die gelden voor de
meeste individuen in de bevolking. Het werk van de therapeut is echter idiographic: ze
behandelen het unieke geval en worden geconfronteerd met de moeilijke taak om de op een
groep gebaseerde bevindingen toe te passen op het individu. De behandeling bij een persoon
niet gebruiken, omdat dit niet helpt bij groepen is onzin. Want dit hoeft niet zo te zijn.
4. Omkering van de bewijslast (foutieve verdeling tussen sceptici en voorstanders van niet
geteste therapieën. = een van de kernprincipes van de wetenschap is dat de bewijslast rust
op de voorstanders in plaats van de sceptici van beweringen. Wetenschap is inherent (van
nature) een conservatieve (behoudende) onderneming, omdat de meeste nieuwe ideeën
verkeerd zijn. Vandaar dat de wetenschap een zware last oplegt voor de voorstanders van
nieuwe beweringen, inclusief ongeteste behandelingen. Dat wil zeggen dat het aan
ontwikkelaars van nieuwe ideeën is om bewijsmateriaal te verzamelen vóór hun idee en het
dus niet de taak van critici is om bewijs te verzamelen tegen het idee. Individuen die de
bewijslast omdraaien, wordt de ad ignorantium (Argumentum ad ignorantiam ofwel het
argument van de onwetendheid is een drogreden, waarvan voetstoots wordt aangenomen
dat een stelling waar is, omdat niet is bewezen dat zij onwaar is) denkfout genoemd.
• De bewijslast ligt bij voorstanders van behandelingen om de werkzaamheid en
effectiviteit aan te tonen. Vandaar het argument dat EBP oneerlijk is, omdat
bepaalde behandeling nog niet voldoende bestudeerd zijn, dit is misleidend.
De bewijslast voor een goede behandeling komt vanuit de wetenschap, nu zeggen clinici; laat maar
zien dat het niet werkt. Wetenschap zoeken juist bewijs dat het wel werkt, en niet dat het niet
werkt.
5. Onjuiste karakteristieken van wat EBP nou wel of niet is = misverstanden en onjuiste
voorstellingen van wat EBP inhoudt. Een aantal van deze misvattingen reflecteren een
doordachte en begrijpelijke terughoudende houding tegenover EBP. Sommige bevatten een
kern van waarheid, maar zijn gesimplificeerd (eenvoudiger voorstellen dan dat het is). Enkele
misvattingen:
• EBP onderdrukt de innovativiteit bij de ontwikkeling van nieuwe behandelingen
3
