Complete en begrijpelijke uitwerking van taak 6 van het blok Stemmingsstoornissen GGZ2022. De samenvatting bevat alle literatuur uitgewerkt van de reference list. Daarnaast in het rood aanvullingen van de tutor erbij geschreven. Een 9 gehaald voor dit tentamen. Handig dus voor het tentamen!
1. Procedures bij euthanasie in de psychiatrie
2. Regels en wetten euthanasie in Nederland
3. Euthanasie en dementie
4. Problemen bij euthanasie
5. Hoe vaak komt het voor?
KNMG (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst) Factsheet
Euthanasie en psychiatrie, 2014.
Euthanasie bij patiënten met een psychiatrische aandoening
1. Kan iemand met een psychiatrisch ziekenbeeld in aanmerking komen voor euthanasie?
Patiënten met een psychiatrisch ziektebeeld kunnen in aanmerking komen voor euthanasie. Ze
kunnen binnen de kaders van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding
vallen.
2. Hoe vaak komt euthanasie voor bij mensen met een psychiatrische aandoening?
Jaarlijks doen in Nederland naar schatting in totaal 13.400 mensen een uitdrukkelijk verzoek om
euthanasie op afzienbare termijn, zo blijkt uit het Sterfgevallenonderzoek 2012. De aard van het
lijden bij al dan niet ingewilligde euthanasieverzoeken betreft in 2% van de verzoeken een
psychiatrische aandoening. Dat zijn per jaar zo’n 270 patiënten, tegenover bijvoorbeeld bijna 9,500
patiënten (72%) waarbij kanker de grondslag vormt voor het uitdrukkelijke verzoek om euthanasie o
afzienbare termijn.
In 2013 had van de totaal 749 patiënten die zich aanmeldden bij de Levenseindekliniek 285 (38%)
een psychiatrische aandoening. Van deze 285 mensen kregen 9 patiënten hulp bij zelfdoding.
In de 15 jaar sinds de oprichting hebben de Regionale toetsingscommissie euthanasie 77 meldingen
van euthanasie bij psychiatrie ontvangen. Voor het eerst in 2000, 13 keer in 2011, 14 keer in 2012 en
42 keer in 2013, zo gaf minister Schippers (VWS) aan in antwoord op recente Kamervragen. Van de
42 meldingen die in 2013 werden ontvangen zijn er inmiddels 31 beoordeeld als zorgvuldig.
3. Is er sprake van een toename?
Ja, er is dus afgelopen jaar sprake van een duidelijke toename. Het lijkt erop dat psychiaters meer
dan vroeger onderkennen (erkennen) dat psychiatrische patiënten uitbehandeld kunnen zijn en
ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Euthanasie kan dan gerechtvaardigd zijn, maar dat neemt niet weg
dat extra behoedzaamheid vereist is. Dat hoort zich te uiten in bijvoorbeeld extra consultaties.
4. Is beoordeling van een verzoek om euthanasie in de psychiatrie anders dan in de somatiek?
Voor artsen is het toetsen van het verzoek van een psychiatrische patiënt aan de wettelijke
zorgvuldigheidseisen complexer dan bij een somatische ziekte zoals kanker. Anders dan bij de meeste
somatische ziekten kan een doodwens bij psychiatrische patiënten een symptoom van de
psychiatrische ziekte zijn waaraan hij lijdt. De ziekte kan de oordeelsvorming en daarmee de
1
, wilsbekwaamheid in ernstige mate beïnvloeden, wat het moeilijk kan maken om te bepalen of de
doodswens weloverwogen is en of andere oplossingen acceptabel zijn.
Extra behoedzaamheid is dus noodzakelijk om uit te sluiten dat de beslisvaardigheid van de patiënt
door de psychische ziekte was beïnvloed. Hoe vrijwillig en weloverwogen is het verzoek? Hoe ernstig
en uitzichtloos is het lijden met een psychiatrische ziekte of stoornis als oorzaak? De KNMG acht
terughoudendheid daarom terecht. De NVvP geeft aan dat extra behoedzaamheid vereist is, wat zich
hoort te uiten in bijvoorbeeld extra consultaties.
Ook de regionale toetsingscommissies euthanasie geven aan dat in dergelijke situaties steeds met
grote behoedzaamheid moet worden omgegaan met een verzoek tot euthanasie. Zij raden daarom in
hun jaarverslagen iedere keer sterk aan dat de arts, naast een onafhankelijke consulent, een of meer
deskundigen, onder wie een psychiater raadpleegt.
Dat psychiatrie binnen de kaders van de wet valt, is bepaald in een arrest van de Hoge Raad in 1994,
het Chabot-arrest. Kernpunten:
− Het gaat niet om de oorsprong van het lijden, maar om de ondraaglijkheid ervan. Anders
gezegd, de oorzaak van het lijden doet niet af aan de mate waarin het lijden wordt ervaren.
− Ook een psychiatrische patiënt kan een vrije autonome wil hebben
− Consultatie-eis: de consulent moet zelf de patiënt zien en onderzoeken
− Extra behoedzaamheid geboden om uit te sluiten dat (1) de beslisvaardigheid van de patiënt
door de psychische ziekte was beïnvloed en (2) daar zowel de ernst als uitzichtloosheid van
lijden met een psychiatrische ziekte of stoornis als oorzaak moeilijker toetsbaar is
− Ook geldt dat van uitzichtloos lijden in beginsel geen sprake is als de patiënt in volle vrijheid
een reëel alternatief afwijst
5. Moet een extra psychiater in consult worden geroepen?
In de Richtlijn omgaan met het verzoek om hulp bij zelfdoding door patiënten met een psychiatrische
stoornis (2009) geeft de NVvP de aanbeveling om, gelet op de behoedzaamheid die geldt voor hulp
bij zelfdoding bij een psychiatrisch patiënt, twee consulten te raadplegen: een onafhankelijk
psychiater (een consulent die in het bijzonder expertise heeft op het gebied van de psychiatrische
stoornis van de patiënt) en een onafhankelijke consulent, vaak een SCEN-arts (Steun en Consultatie
Euthanasie in Nederland) die vervolgens meer in algemene zin de zorgvuldigheidseisen toets. Er zijn
22 psychiaters SCEN-arts, op een totaal van 622 SCEN-artsen. Zijn er verschillen van opvatting da kan
een derde consulent geraadpleegd worden.
Andere kernpunten:
− Verzoek om hulp bij zelfdoding moet in beginsel worden opgevat als vraag om levenshulp.
− De behandeld arts moet ruim de tijd nemen nadat de patiënt hem om hulp bij zelfdoding
vraagt. Er kan pas gesproken worden van een duurzaam doodsverlangen als de patiënt over
een periode van minimaal enkele maanden weloverwogen en ook tegenover derden
(onbetrokken partij) zijn verzoek onmiskenbaar (duidelijk) heeft geuit.
6. Wat is de verhouding tussen suïcide en euthanasie?
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannevw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
