Dit is een 45-pagina lange samenvatting voor het vak 'Economisch Beleid' die wordt gedoceerd door professor Tim Benijts aan de KU Leuven voor de richting 'Handelswetenschappen'. De samenvatting is gebaseerd op de PowerPoint-slides van de professor en is aangevuld met notities en voorbeelden. Dit is...
THEMA 1 : DOELSTELLINGEN EN INSTRUMENTEN VAN ECONOMISCH BELEID
1.1 De rol van de overheid in de economie
3 maatschappelijke stelsel :
• Perfecte markteconomie (M) : Komt nooit helemaal voor : +/- USA
• Staatseconomie (G) : Komt nooit helemaal voor : +/- China, Rusland, Cuba, …
• Gemengde markteconomie (G + M) : Komt wel voor : = België
Hoe kan je de omvang v/d overheidssector bepalen ? → 2 indicatoren :
1. G in percentage van het BBP
a. BBP = C + I + G + (E-Z)
2. Percentage v/d werkenden die bij de overheid werken
a. Aandeel ambtenaren in totale werkgelegenheid
1.2 W AT IS OVERHEIDSBELEID : DEFINITIE & TYPOLOGIE
Wat is beleid ? : Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzen.
Wat is economisch beleid ? : Is het geheel van maatregelen die door een beleidsvoerder (…) wordt
genomen teneinde bepaalde doelstellingen op het domein van allocatie, ordening, stabilisatie en
verdeling te realiseren.
Een economisch (overheids-) beleid streeft naar :
• Efficiëntie : goedkoopste manier om het doel te bereiken = Doelmatigheid
• Effectiviteit : mate waarin beleid bijdraagt tot de realisatie v/d doelstelling = Doeltreffendheid
• Doelbereiking: wordt het doel daadwerkelijk behaald ?
Voorbeeld :
Nu : aantal jobs in Antwerpen = 140 000
Doel : 5 jaar later aantal jobs = 200 000
Zonder beleid (normale groei 5j later) = 170 000 jobs
Met beleid (5j later) = 180 000 jobs
Conclusie
• Efficiëntie : op goedkoopste manier? → niet gekend
• Effectiviteit : het beleid heeft bijgedragen tot een stijging
• Doelbereiking : doel niet bereikt
,Wie draagt er verantwoordelijkheid in een economisch beleid ?
• Stabilisatie
o Selectieve economische groei : groeipercentage BBP als kengetal → KRITIEK*
o Optimale benutting van productiefactoren
o Lage inflatie * want houdt geen rekening
o Evenwicht betalingsbalans met zwartwerk
• Herverdelen
o Rechtvaardige verdeling van de inkomens en vermogens
• Allocatie
o Bevredigende samenstelling van het nationaal product
Gini-index
,(Negatieve) Conflicten in overheidsdoelstellingen → Trade-offs in overheidsdoelstellingen = het
realiseren van een doelstelling gaat gepaard met het niet realiseren van een andere doelstelling.
• Tussen inflatiegraad en werkloosheidsgraad bestaan een negatief verband (Phillips-curve)
• Tussen evenwicht op de betalingsbalans en groei
• Tussen groei en milieu
• Tussen groei en rechtvaardige inkomensverdeling (Kuznets-curve)
• Tussen tewerkstelling en huiseigenaarschap (Oswald hypothese)
o Deze hypothese stelt dat in landen met een hoog percentage huiseigenaars in het
algemeen ook een hogere werkloosheidsgraad hebben.
o Weinig huiseigenaars = veel huurders (huurders switchen makkelijker van jobs)
o Je kan niet beide hebben (veel huiseigenaars en lage werkloosheidsgraad)
o Veel huiseigenaars : aantal jobs daalt : zullen moeilijk verhuizen voor een nieuwe job
Kuznets-waves van Milanovic : hij stelt dat
ongelijkheid toe- en afneemt in golven.
Dergelijke golven worden veroorzaakt
door zowel positieve als negatieve
economische, politieke en sociale krachten
Niet enkel conflicten tussen verschillende overheidsdoelstellingen → Er kunnen ook positieve
verbanden ontstaan tussen deze doelstellingen.
Voorbeeld : Wilkinson & Pickett
Positief verband tussen inkomensongelijkheid en gezondheids- en sociale problemen
Positief verband : als de ene doelstelling verbetert, verbetert ook de andere doelstelling
• Meer (minder) inkomensongelijkheid, meer (minder) gezondheids- en sociale problemen
, Hoe een globale beoordeling maken van het economisch beleid?
• Diamantvoorstelling : grafische voorstelling van verschillende economische prestaties van 1
land of een groep van landen.
• Samengestelde prestatie-indicatoren
o Meest gekende = Okun’s misery index (>< Okun’s law)
o Is de som inflatiepercentage & werkloosheidspercentage
o Inflatie & werkloosheidsgraad : hoe hoger, hoe slechter
o Inflatie 6% & werkloosheidsgraad 1% = 7%
▪ ECB lost inflatie op
o Inflatie 1% & werkloosheidsgraad 6% = 7%
▪ Nationaal beleid lost werkloosheidsgraad op
o Werkloosheidsgraad 20% & Deflatie -18% = 2% → Je zou denken is goed, maar is zeer
slecht. Deflatie is altijd negatief dus opletten !
o NADELEN (Okun’s misery index) :
▪ Gelijke weging (inflatie & werkloosheidsgraad)
▪ Verschillende waarden kunnen leiden tot 1 identiek getal
▪ Probleem deflatie, prijzen dalen, uitstel consumptie
1.4 I NSTRUMENTEN VAN ECONOMISCH BELEID
Wat zijn instrumenten ? : Activiteiten die worden verricht, gericht op het leveren van prestaties om
aldus effecten te realiseren
Welke zijn dat voor een economisch beleid ? : Subsidies, belastingen, gedragscodes,
informatiecampagnes, …
2 soorten overheidsinstrumenten Policy repertoire of Gereedschapskist v/d overheid
• Ondersteunende of interne instrumenten : gericht op interne werken v/d overheid
• Beleids- of externe instrumenten : gericht relatie overheid en externen (bedrijven & gezinnen)
o Gedragsbeïnvloedende instrumenten : overheid probeert het gedrag van v/d externen
te beïnvloeden → Overheid is niet zeker v/h effect (bv: subsidies)
o Rechtstreekse instrumenten : overheid gaat zelf iets ondernemen, niet gericht op
beïnvloeden van externen → Overheid is zeker v/h effect (bv: brug bouwen)
Examenvraag : Wat is het grootste verschil tussen gedragsbeïnvloedende en rechtstreekse
instrumenten ? → ZEKERHEID van de effecten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper garikk77. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,26. Je zit daarna nergens aan vast.
