Samenvatting
Samenvatting Literatuurgeschiedenis 5 vwo Cursus 9 en 10
Een complete samenvatting uit de methode laagland over de cursussen 9 en 10 van literatuurgeschiedenis voor 5 vwo.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: harisan47 • 5 jaar geleden
spelfouten
Voorbeeld van de inhoud
Cursus 9: Zestiende en zeventiende eeuwTijd van ontdekkers en hervormers: 1500-1600
Tijd van regenten en vorsten: 1600-1700
In de 16e eeuw twee belangrijkje ontwikkelingen:
1. Hervorming
2. Streven naar centralisatie en absolutisme
In deze 16e eeuw maakte de Nederlanden zich ook los van Spanje
Middeleeuwen 16 e/17e eeuw
Geloof en theologie Kennis en wetenschap: empirisme en
rationalisme
Theocentrisch (op god Antropologisch (op de mens gericht
gericht wereldbeeld) wereldbeeld)
Auteurs als bron Klassieke beschaving als bron
Bijna altijd in opdracht Steeds minder in opdracht
Kerk opdrachtgever Burgerij opdrachtgever
Religie uitdragen Normen en waarden
Auteur onbekend Auteur bekend
Handgeschreven Gedrukt
Rederijkersliteratuur Renaissanceliteratuur
Leonardo da Vinci leefde in de Renaissance, in de Renaissance veranderde het
beeld van ‘memento mori’ in ‘carpe diem’. Dat wil zeggen dat de kerk de gelovigen
altijd zei dat het leven niet zo belangrijk was, maar dat het alleen maar een
voorbereiding was op het leven na de dood, hierbij past de spreuk ‘memento mori’,
wat betekent ‘denk eraan dat je zult sterven’. Terwijl de Italianen juist wilden genieten
van het leven, daarbij hoort de spreuk ‘carpe diem’, wat betekent ‘pluk de dag’.
1
,Jaartallen overzicht
Tijd van ontdekkers en hervormers
1509: Erasmus: Lof der zotheid
1517: Maarten Luther Spijkert 95 stellingen op hofkerk in Wittenberg = begin
hervorming
1555: Philips 2, koning van Spanje, volgt zijn vader karel V op en wordt heer der
Nederlanden
1566: Beeldenstorm
1568: Begin tachtigjarige oorlog
1584: Willem van Oranje vermoord
1585: Val van Antwerpen
Tijd van regenten en vorsten
1602: Oprichting van Verenigde Oost-Indische Compagnie
1609: Begin twaalfjarig bestand
1612: De beemster droogmakerijk polder
1613: Amsterdam belangrijkste handelscentrum van Europa, door ontstaan van de
grachten Gordel
1614: Roemer Vischer: Sinnepoppen
1617: P. C Hooft en Samuel Coster: Warenar & Oprichting van de Nederduytsche
Academie, door Samuel Coster, samen met Bredero en Hooft
1618: Gevangeneming van Oldenbarnevelt en Hugo de Groot
1619: Excutie van Van Oldenbarnevelt
1621: Eind Twaalfjarig Bestand, Hugo de Groot ontsnapt uit slot Loevestijn,
Oprichting West-Indische compagnie
1622: Bredero: Boertigh
1625: Stichting van Nieuw Amsterdam (New York)
1628: Piet Hein verovert de Spaanse Zilvervloot
1632: Spinoza geboren, filosoof in de republiek
1637: Verschijning van de Statenbijbel
1642: Rembrandt schilter de Nachtwacht
1648: Einde Tachtigjarige oorlog, vrede van Munster
1656: Uitvinding slingeruurwerk door Christaan Huygens
1667: Michiel de Ruyter weet een groot deel van de Engelse vloot bij Chatham te
vernietigen
1669: Genootschap Nil Volentibus aardum te Amsteram (classistisch toneel)
1672: Het rampjaar. De Republiek wordt aangevallen door Engeland en Frankrijk en
de bisdommen Keulen en Münster
Historisch context cursus 9
2
, 1.1 De hervorming
Twee belangrijke ontwikkelingen in de 16e eeuw. De hervorming (reformatie) en het streven
van vorsten naar centralisatie en absolutisme. En Nederland maakt zich vrij van Spanje.
Door geloofstegenstellingen langdurige en bloedige burgeroorlogen in Europa.
Hervorming (letterlijke vertaling: veranderen / verbeteren) tijdens hervorming ontstond
onrust tussen burgerij en geestelijkheid. Door misstanden in de rooms-katholieke kerk.
de burgerij had geen invloed in de kerkelijk zaken. Ze wilden ruimte voor eigen
geloofsinzichten en de kerkdiensten in volkstaal in plaats van in Latijn.
Voorbeelden verzet tegen almacht van de hoge geestelijkheid in de kerk:
Maarten Luther (1483-1546)
In 1517 spijker hij 95 stellingen aan de kerkdeur van de Hofkeruk in Wittenberg,
waarin hij zijn kritiek formuleerde.
Vertaalde ook de bijbel in het Duits.
Johannes Calvijn (1509-1564)
verdedigde de gedachte van de predestinatie; de opvatting dat het eeuwig heil
afhankelijk is van goddelijke uitverkiezing
Grondleger calvinisme: benadrukken in maatschappelijk opzicht het belang van
hard werken, ijver, plichtbetrachting, spaarzaamheid.
Calvanisten: Opvolgers van Calvijn met dezelfde denkwijze als Calvijn.
Drukpers: Door de komst van de drukpers konden opvattingen van bijvoorbeeld Luther en
Calvijn snel verspreid worden. En gelovigen konden nu ook zelf de Bijbel gaan lezen.
1.2 De Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden
1. Nederlanden (zeventien verschillende gewesten; Brabant, Vlaanderen en Holland
enz.), waren verenigd onder de Bourgondische hertogen.
2. Filips de Schone en de Spaanse vorstendochter Johanna krijgen Karel V
3. Karel V werd heer van de Nederlanden en koning van Spanje
4. In Spanje vestigde Karel V een centraal geregeerde absolutische heerschappij. Hij
streefde hier in Nederland ook naar
5. In 1555 volgde Filips 2 zijn vader op.
Absolutistische centralisatiepolitiek: Een vorst die regeert vanuit 1 punt. (bijv. bij Filips II)
1. Verzetten tegen geloofsvervolging, zoals ketterij.
2. Willem van Oranje werd leider van het verzet tegen Filips.
3. Na de beeldenstorm in 1566 werd het verzet tegen Filips 2 en Alva (diegene die naar
de Nederlanden werd gezonden om de ketterij neer te slaan en absolutisme moest
doorvoeren) heviger.
4. Groot conflict tussen lutheranen / calvanisten (onder leiding Willem) en Filips 2 = De
tachtig jarige oorlog (1568-1648)
5. Na de dood van Willem van Oranje in 1584, werden zijn zoons (Maurits en Frederik
Hendrik) stadhouders en legeraanvoerders in strijd tegen Spanje.
6. Er ontstonden strijdliederen (= liederen die in oorlogstijd werden gezongen)
7. Nederland werd na de opstand de Republiek van de Zeven Verenigde
Nederlanden (1588). In het Noorden een onafhankelijke republiek dus en een
zuidelijk deel dat onder Spaanse heerschappij bleef.
8. Vrede van Münster: (1648) Het einde van de oorlog/opstand
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper av1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen