2 Inleiding: wat is kwantitatief onderzoek? ............................................................................... 6
2.1 Kennis, kennis kennis .......................................................................................................... 6
2.2 Kwantitatief, kwalitatief of mixed methods? .......................................................................... 6
3 De kwantitatieve onderzoekscyclus ...................................................................................... 7
3.1 Inleiding ............................................................................................................................. 7
3.2 Een start in de wetenschapsfilosofie .................................................................................... 7
3.2.1 Van Wiener Kreis naar Popper .......................................................................................... 7
3.2.2 Van Kuhn naar Lakatos..................................................................................................... 7
3.3 Wetenschapsfilosofische uitbreidingen in de sociale wetenschappen ................................... 9
3.3.1 Naturalisme of post-positivisme....................................................................................... 9
3.3.2 Constructivisme .............................................................................................................. 9
3.3.3 Kritische theorie .............................................................................................................. 9
3.3.4 Pragmatisme ................................................................................................................. 10
3.3.5 Postmodernisme ........................................................................................................... 10
3.3.6 Een besluitend overzicht ................................................................................................ 10
3.4 Van filosofie naar praktijk: onderzoeksmethodologie ............................................................11
3.4.1 De eeuwige dichotomie en de derde weg ........................................................................ 11
3.4.2 Theorie vs praktijk gericht onderzoek .............................................................................. 12
3.5 De rol van theorie in het sociaalwetenschappelijk onderzoek ...............................................12
3.5.1 Naar een definitie van “theorie”...................................................................................... 12
3.5.2 Inductie, deductie, abductie .......................................................................................... 13
3.6 De kwantitatieve onderzoekscyclus ....................................................................................15
3.7 Het onderzoeksplan ...........................................................................................................15
3.7.1 Inleiding ........................................................................................................................ 15
3.7.2 De probleemformulering (probleemstelling) ................................................................... 16
3.7.3 De literatuurstudie (theorie) ............................................................................................... 17
3.7.3 Het onderzoeksdesign en dataverzameling (empirie) ....................................................... 17
4 Wetenschappelijke integriteit en ethiek in onderzoek ........................................................... 18
4.1 Ethiek en wetenschappelijke integriteit als grondslag van je onderzoek .................................18
4.2 Een langzame ontwikkeling naar ethisch bewustzijn in onderzoek.........................................18
4.2.1 Ethiek en hoe het soms misloopt in onderzoek ................................................................ 18
4.2.2 Enkele centrale begrippen.............................................................................................. 19
4.2.3 Nationale en internationale codes van wetenschappelijke integriteit................................ 19
4.2.4 Etische codes en etische commissies ............................................................................ 20
4.3 Belangrijkste principes van wetenschappelijke integriteit .....................................................20
4.3.1 FFP – de centrale principes van wetenschappelijke integriteit .......................................... 20
4.3.2 Een ruimer kader aan basisprincipes .............................................................................. 20
4.4 Belangrijkste ethische principes van wetenschappelijk onderzoek ........................................21
4.4.1 Procedurele ethiek ........................................................................................................ 21
4.4.2 Andere ethische aandachtspunten ................................................................................. 23
1
, 4.5 Checklist van Neuman .......................................................................................................23
5 Grondvormen, onderzoekstypen & research designs ............................................................. 24
5.1 Inleiding ............................................................................................................................24
5.2 Grondvormen: beschrijvend, verkennend en toetsend onderzoek .........................................24
5.3 Functionele en causale relaties ..........................................................................................24
5.4 Onderzoekstype georiënteerd op verstehen, patroondiscriptie en systeemanalyse ................25
5.4.1 De typoligische analyse: ideaaltypologie en empirische typologie .................................... 25
5.4.2 De cultuursociologische en historisch-sociologische benadering .................................... 26
5.4.3 De formele systeemanalyse ........................................................................................... 26
5.5 Onderzoekstypen georiënteerd op het vaststellen van causaliteit .........................................27
5.5.1 Het zuiver experiment .................................................................................................... 28
5.5.2 Quasi-experimentele designs......................................................................................... 32
5.5.3 De panelstudie .............................................................................................................. 33
6 Surveys opzetten en uitvoeren ............................................................................................. 35
6.1 Wat is een survey? .............................................................................................................35
6.2 Soorten surveys .................................................................................................................35
6.2.1 Wie wordt in de survey bevraagt?.................................................................................... 35
6.2.2 Wat is het onderwerp? ................................................................................................... 36
6.2.3 Door wie wordt de survey gedaan? ................................................................................. 36
6.2.4 Hoe wordt de survey afgenomen? ................................................................................... 37
6.2.5 Wanneer wordt de survey afgenomen? ........................................................................... 37
6.2.6 Waar (geografisch) slaagt de survey op? ......................................................................... 39
6.2.7 Waarom wordt de survey afgenomen (waar dient de survey voor?) ................................... 39
6.3 Surveys voorbereiden .........................................................................................................39
6.3.1 De ontwerpfase ............................................................................................................. 39
6.3.2 De pilootstudie .............................................................................................................. 40
6.3.3 Het defnitieve veldwerk.................................................................................................. 40
6.4 Dataverzamelingsmethoden ...............................................................................................40
6.5 Deelname waarborgen en verhogen (social exchange theory ................................................40
6.5.1 Theorieën over deelname aan surveys ............................................................................ 41
6.5.2 Survey deelname 1: verhoog de voordelen ...................................................................... 42
6.5.3 Survey deelname 2: beperkt de nadelen ......................................................................... 42
6.5.4 Survey deelname 3: verhoog het vertrouwen ................................................................... 43
6.5.5 De kwestie van incentives .............................................................................................. 43
6.6 Postenquêtes ....................................................................................................................44
6.7 Webenquêtes ....................................................................................................................44
6.8 Face-to-face interviews ......................................................................................................45
7 Steekproeftechnieken, representativiteit en bias .................................................................. 46
7.1 Kernbegrippen ...................................................................................................................46
7.1.1 Validiteit en betrouwbaarheid ........................................................................................ 46
7.2 Bronnen van bias ...............................................................................................................46
7.2.1 Onderzoekebecten ........................................................................................................ 46
7.2.2 Instrumentebecten........................................................................................................ 46
7.2.4 Onderzoekerebecten ..................................................................................................... 47
7.2.5 Interacties tussen voorgaande ebecten en modellen van interviewprocessen .................. 48
7.3 Bronnen van bias: total survey error approach .....................................................................48
2
, 7.4 Bias bij niet-experimentele observatie methoden: observatiemethoden zonder
onderzoeksstimulus (‘unobtrusive’) .................................................................................................49
7.4.1 Analyse van documentaire bronnen ............................................................................... 49
7.4.2 Voor- en nadelen van documentenanalyse...................................................................... 50
7.5 Bias bij niet-experimentele observatiemethoden: bevragingsmethoden (obtrusive) ...............50
7.5.1 Extensieve bevragingsmethoden: gestructureerde interviews .......................................... 50
7.5.2 ‘Face-to-face’ interviews................................................................................................ 51
7.5.3 De klassikale of groepsenquête ...................................................................................... 51
7.5.4 De schriftelijke of postenquête ....................................................................................... 51
7.5.5 Telefoon en websurveys ................................................................................................. 51
7.5.6 Combinaties vs nepvormen............................................................................................ 51
7.6 Steekproeftechnieken ........................................................................................................51
7.6.1 Representativiteit en selectiviteit.................................................................................... 51
7.6.2 Enkelvoudige aselecte steekproef (simple random sampling) .......................................... 52
7.6.4 Bloksteekproeven (cluster sampling) .............................................................................. 54
7.6.5 Quota steekproeven ...................................................................................................... 54
7.6.6 Random dailing, random walk ........................................................................................ 54
7.6.7 Steekproefomvang, precisie en significantie ................................................................... 54
7.7 Non-response indicatoren en validatie ................................................................................56
7.7.1 Non-response indicatoren ............................................................................................. 56
7.7.2 Surveyvalidering: soms slecht nieuws ............................................................................ 57
7.7.3 Ontwijkende antwoorden en vergelijkbaarheid ................................................................ 57
8 Operationaliseren ............................................................................................................... 58
8.1 Inleiding ............................................................................................................................58
8.2 Concepten ........................................................................................................................58
8.2.1 Onderdelen van een concept ......................................................................................... 59
8.2.2 Abstractieladder van de Vaus ......................................................................................... 59
8.3 Operationaliseren ..............................................................................................................60
8.3.1 Een indeling van concepten ........................................................................................... 60
8.3.2 Stapsgewijs operationaliseren........................................................................................ 61
8.3.3 Aandachtspunten bij operationaliseren .......................................................................... 61
9 Kwantitatieve meetinstrumenten ......................................................................................... 63
9.1 Inleiding: van operationaliseren naar meten ........................................................................63
9.2 Indexen .............................................................................................................................63
9.2.1 Wat is een index? ........................................................................................................... 63
9.2.2 Indexen opstellen .......................................................................................................... 63
9.3 Schalen .............................................................................................................................64
9.3.1 Wat is een schaal? ......................................................................................................... 64
9.3.2 De Thurstoneschaal....................................................................................................... 64
9.3.3 De Likert schaal ............................................................................................................. 65
9.3.4 De Guttman-schaal ....................................................................................................... 65
9.3.5 De Mokken schaal ......................................................................................................... 67
9.4 Vignetten ...........................................................................................................................68
9.4.1 Experimenteel design: experiment in survey – Factorial Survey experiment....................... 68
9.4.2 Comparatief design: kalibratie van schalen – anchoring vignettes .................................... 69
9.5 Kwaliteit van meetinstrumenten: validiteit en betrouwbaarheid ............................................70
9.5.1 Validiteit........................................................................................................................ 71
9.5.2 Betrouwbaarheid ........................................................................................................... 71
, 10.1 Inleiding ............................................................................................................................73
10.2 Een algemeen kader over vragen stellen ..............................................................................73
10.3 De vraag begrijpen .............................................................................................................73
10.3.1 Eenvoud in vragen stellen .......................................................................................... 73
10.3.2 Een tijdskader ........................................................................................................... 74
10.3.3 Ingesloten assumpties .............................................................................................. 74
10.3.4 Meervoudige vragen en dubbele negaties ................................................................... 74
10.3.5 Leidende vragen ........................................................................................................ 75
10.4 De jusite kennis of informatie hebben..................................................................................75
10.4.2 Het verleden begrapen ..................................................................................................... 76
10.5 Antwoordmogelijkheden kiezen ..........................................................................................76
10.5.1 Taakduidelijk in de vraag ............................................................................................ 76
10.5.2 Problemen met antwoordmogelijkheden .................................................................... 77
10.6 Het accurate antwoord geven .............................................................................................78
10.6.1 Waarom zou men geen antwoord willen geven? .......................................................... 78
10.6.2 Gevoelige vragen ....................................................................................................... 78
10.7 Bijzondere antwoordmogelijkheden in survey-onderzoek .....................................................79
10.7.1 Van open tot gesloten vraag ....................................................................................... 79
10.7.2 Meerdere antwoordmogelijkheden ............................................................................. 80
10.7.3 Gamificatie ............................................................................................................... 80
10.7.4 Routing (skip-logica) .................................................................................................. 80
10.8 Schalen als vraagvorm .......................................................................................................81
10.8.1 Unipolaire of bipolaire schalen .................................................................................. 81
10.8.2 Categorieën in schalen .............................................................................................. 81
10.8.3 Rating of ranking? ...................................................................................................... 84
10.8.4 Semantisch diberentiaal............................................................................................ 85
10.9 Vraagvolgorde....................................................................................................................85
10.9.1 Basisregels ............................................................................................................... 85
10.9.2 Volgorde-ebecten ..................................................................................................... 86
10.9.3 Cognitieve orde-ebecten ........................................................................................... 86
10.9.4 Normatieve orde-ebecten.......................................................................................... 87
10.9.5 Oplossingen.............................................................................................................. 87
11 Vragenlijsten omzetten in data ............................................................................................. 88
11.1 Inleiding ............................................................................................................................88
11.2 Data-invoer........................................................................................................................88
11.3 De opbouw van een database .............................................................................................89
11.3.1 Variabelen (kolommen).............................................................................................. 89
11.3.2 Cases (rijen) .............................................................................................................. 93
11.3.3 Waarden (cellen) ....................................................................................................... 94
11.4 Werken met databases.......................................................................................................95
11.4.1 Relaties tussen databases (RDBMS) ........................................................................... 95
11.4.2 Databases samenvoegen........................................................................................... 97
11.5 Vragen omzetten in variabelen ............................................................................................98
11.6 Het codeboek ....................................................................................................................98
11.7 Documentatie en archivering van data ................................................................................99
11.7.1 Metadata .................................................................................................................. 99
11.7.2 Paradata ................................................................................................................. 100
11.7.3 Nummerieke data ................................................................................................... 100
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofieverellen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,86. Je zit daarna nergens aan vast.