Wijkanalyse
Lombok, Utrecht
Wijkanalyse (IT2)
Naam: Jeltje Vermeer
Studentennummer: -
E-mailadres: -
Medestudenten: -
Klas: GVE-1R2F
Docent: -
Examinator: -
Inleverdatum: 21-01-2024
Aantal pagina's individuele opdracht: 12 pagina’s
Inhoudsopgave
,Voorbereidende opdracht 1: Termen...................................................................................2
Voorbereidende opdracht 2: Uiteenzetting..........................................................................6
Stap 1: Afbakening van de wijk...........................................................................................8
Stap 2: Observering van de wijk..........................................................................................9
Stap 3: Verzameling relevante gegevens over de wijk.......................................................18
Bevolkingssamenstelling van de wijk...........................................................................................19
Sociaaleconomische status van de wijk.......................................................................................23
Informele netwerken in de wijk...................................................................................................25
Gezondheidsproblemen in de wijk..............................................................................................26
Verschillende disciplines in de wijk..............................................................................................30
Stap 4: De lokale sociale kaart in beeld.............................................................................32
Wat houdt een sociale kaart in? Waarom is de kennis over de sociale kaart belangrijk voor een
wijkverpleegkundige?..................................................................................................................32
Welzijnsvoorzieningen.................................................................................................................32
Zorgvoorzieningen.......................................................................................................................33
Voorzieningen op terrein van sport, recreatie en/of cultuur........................................................36
Stap 5: Het advies aan de wethouder................................................................................38
Literatuurlijst....................................................................................................................50
Bijlage 1: Samenwerkingsovereenkomst...........................................................................59
Bijlage 2: Windshield Survey.............................................................................................60
Voorbereidende opdracht 1: Termen
Expertisegebied wijkverpleegkundige
Volgens het Expertisegebied wijkverpleegkundige (Rosendal, 2019), is het Expertisegebied
wijkverpleegkundige een aanvulling van het Beroepsprofiel verpleegkundige. In het Beroepsprofiel
staan de vaardigheden beschreven die elke verpleegkundige moet hebben, ongeacht zijn/haar
2
,specialisme. Het Expertisegebied wijkverpleegkundige vult deze aan, door te focussen op
vaardigheden die gelden voor specifiek wijkverpleegkundigen. Deze vaardigheden worden toegelicht
door de CanMEDS-rollen te gebruiken. Deze aanvulling werd als nodig geacht omdat de
wijkverpleegkunde als een afwijkend specialisme wordt beschouwd binnen de verpleegkunde. Het
Expertisegebied wijkverpleegkundige is van belang bij het maken van een wijkanalyse omdat het
maken van een wijkanalyse genoemd wordt onder de rol Gezondheidsbevorderaar (Rosendal, 2019).
Het Expertisegebied geeft dus aan dat het maken van een wijkanalyse een taak is die een
wijkverpleegkundige moet kunnen en geeft zo aan dat een wijkanalyse maken onderdeel is van het
werk van een wijkverpleegkundige.
Zelfmanagement
Het CBO (2014) hanteert de volgende definitie van zelfmanagement:
Zelfmanagement is het zodanig omgaan met de chronische aandoening (symptomen, behandeling,
lichamelijke, psychische en sociale consequenties en bijbehorende aanpassingen in leefstijl) dat de
aandoening optimaal wordt ingepast in het leven. Zelfmanagement betekent dat chronisch zieken
zelf kunnen kiezen in hoeverre men de regie over het leven in eigen hand wil houden en mede
richting wil geven aan hoe beschikbare zorg wordt ingezet, om een optimale kwaliteit van leven te
bereiken of te behouden.
Zelfmanagement is relevant bij het maken van een wijkanalyse omdat de wijkanalyse kan indiceren
hoe het zelfmanagement in een buurt is en in hoeverre de meest voorkomende
gezondheidsproblemen hulp van zorgprofessionals vereisen, omdat gegevens over de
gezondheidsproblemen, ervaringen hiermee, en gegeven hulp hierbij in de wijkanalyse worden
verzameld.
Shared decision-making
Shared decision-making wordt ook wel afgekort tot SDM. Het Ministerie van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport hanteert een definitie van Angela Coulter, die het volgende hierover zegt:
SDM is een proces waarbij artsen en patiënten samenwerken om duidelijkheid te krijgen over de
behandeling, het omgaan met de ziekte en de zelfmanagement doelstellingen, waarbij ze informatie
delen over behandelmogelijkheden en voorkeuren van de patiënt over wenselijke uitkomsten, met
als doel het bereiken van wederzijdse overeenstemming over de te volgen weg. (Coulter, 2010, 2011,
in Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2018).
Shared decision-making is van belang bij de wijkanalyse. Hierdoor worden omwonenden meer
betrokken bij de adviezen die aan bijvoorbeeld een wethouder worden opgesteld. Daarnaast wordt
door de betrokkenheid van de wijkbewoners een betere kijk verkregen op wat er gebeurt binnen de
wijk, wat er mogelijk is en wat hun behoeften zijn.
Wijkgezondsheidsprofiel
Een wijkgezondsheidsprofiel brengt de gezondheidssituatie van bewoners in kaart. Je kijkt niet alleen
naar de lichamelijke gezondheid van de bewoners van de wijk, maar ook hun wensen en behoeften
van bewoners spelen mee. Het doel van het wijkgezondsheidsprofiel is om gemakkelijker
aandachtspunten en begunstigingen voor integraal beleid te formuleren. Voor het maken van een
wijkgezondheidsprofiel moet je een aantal stappen zetten. Een wijkgezondheidsprofiel moet
allereerst een goed doel hebben. Bij het maken van het profiel wordt naar dat doel toe gewerkt.
3
, Daarna wordt in gesprek gegaan met de wijkbewoners gaan om kwantitatieve gegevens te
verzamelen, zoals over gezondheid, armoede en veiligheid. Interpreteer Deze gegevens worden
vervolgens geïnterpreteerd, waarbij gekeken wordt naar resultaten die opvallend zijn. Bij de laatste
stap wordt het wijkgezondheidsprofiel gepresenteerd en worden afspraken gemaakt met bewoners
om problemen gezamenlijk aan te pakken (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2018). Dit is
voor een wijkverpleegkundige van belang, omdat een wijkgezondheidsprofiel de problematiek laat
zien van een wijk waarbij een wijkverpleegkundige kan helpen.
Informele zorg
Informele zorg is zorg en ondersteuning die wordt gegeven door mensen die niet in de zorg werkzaam
zijn en die dus geen beroep in de zorg hebben. De informele zorgverlener wordt voor de verlening
van zorg dus niet betaald. Dat een informele zorgverlener zorg verleend kan erin gelegen zijn dat deze
een bestaande band heeft met de patiënt, maar kan ook zorg verlenen vanuit een idealistische inzet.
Onder informele zorgverleners vallen mantelzorgers, vrijwilligers en mensen die deel uitmaken van
het sociale netwerk van de patiënt. Zorgmedewerkers en informele zorgverleners krijgen steeds meer
met elkaar te maken, zelfs een op de tien Nederlanders is actief in de zorg als vrijwilliger. In totaal zijn
dat 1,4 miljoen mensen. Een samenwerking tussen de zorgmedewerkers en informele zorgverleners
gaat vaak moeizaam. Informele zorgverleners missen vaak kennis over zorg, zij zijn hier niet voor
opgeleid (Zorg voor Beter, z.d.).
Multimorbiditeit
Multimorbiditeit, ook wel comorbiditeit genoemd, verwijst naar het geval waarin mensen niet één,
maar meerdere chronische gezondheidsproblemen tegelijkertijd hebben. Multimorbiditeit is een
veelvoorkomend verschijnsel: bij ruim de helft van de mensen met een chronische ziekte zijn er
meerdere chronische ziekten aanwezig. Multimorbiditeit komt voornamelijk voor bij ouderen
(Sassen, 2022). Volgens Vektis (2022) was in 2021 80% van de ontvangers van wijkverpleging boven
de 66 jaar. In de wijk zal de verpleegkundige dus veel contact hebben met ouderen, waarvan vele met
multimorbiditeit. Bij het maken van de wijkanalyse is het van belang om gezondheidsproblemen in de
wijk in kaart te brengen. Hier valt ook multimorbiditeit onder. Het begrip multimorbiditeit is dus van
belang voor het maken van een wijkanalyse.
Selectieve preventie
"Selectieve preventie is gericht op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico op ziekten. Het doel is
om de gezondheid van specifieke risicogroepen te verbeteren, zoals de griepprik voor ouderen’’
(V&VN, z.d.). De wijkanalyse helpt bij het identificeren van de risicogroepen door het in kaart brengen
van de wijk en haar inwoners, en bij het bepalen van de behoeften en helpt daarmee met het
bepalen van de soort selectieve preventie.
Diversiteit
Diversiteit is verscheidenheid en is gebaseerd op de verschillen tussen mensen. Dit kunnen zowel
onzichtbare als zichtbare verschillen zijn. Onzichtbare verschillen kun je terugzien in de seksuele
voorkeur, politieke overtuiging, cultuur en persoonlijkheid van een persoon. Bij zichtbare verschillen
kijk je bijvoorbeeld naar iemands huidskleur, sekse, leeftijd en/of lichamelijke beperkingen (SKB.nl,
z.d.). Per wijk kan de diversiteit veel verschillen, sommige mensen met bijvoorbeeld dezelfde cultuur
4
