Strafprocesrecht Dwangmiddelen
Inhoudsopgave
STRAFPROCESRECHT DWANGMIDDELEN........................................................................................................ 1
HOORCOLLEGE 1: INLEIDING: OPSPORINGSONDERZOEK ALGEMEEN..................................................................................2
WEEK 1A: JURISPRUDENTIE......................................................................................................................................9
Ruisstrategie (Hoge Raad 9 februari 2018, ECLI:NL:HR:2018:18) (COM: ECLI:NL:PHR:2017:1405)...............9
HOORCOLLEGE 2: GRONDRECHTEN EN DWANGMIDDELEN...............................................................................................9
WEEK 1B: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................15
M.M. v. The Netherlands EHRM....................................................................................................................15
K.U. v. Finland EHRM.....................................................................................................................................15
Warmtebeeldkijker (HR 20 januari 2009, ECLI:NL:HR:2009:BF5603)...........................................................16
IMSI-catcher (Hoge Raad 1 juli 2014, ECLI:NL:HR:2014:1562) (COM: ECLI:NL:PHR:2013:2782)..................16
Stille SMS (Hoge Raad 1 juli 2014, ECLI:NL:HR:2014:1569) (COM: ECLI:NL:2014:PHR:623).........................16
Peilbaken (Hoge Raad 6 november 2018, ECLI:NL:HR:2018:2050) (COM: ECLI:NL:PHR:2018:999).............17
HOORCOLLEGE 3: INBESLAGNEMING.........................................................................................................................17
WEEK 2A: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................25
Een vuist vol drugs? (HR 7 september 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO5819)......................................................25
Weedlucht (HR 22 juni 2004, NJ 2004/453)..................................................................................................25
Onderzoek smartphone (HR 4 april 2017, ECLI:NL:HR:2017:584).................................................................25
Telefoon beantwoorden (HR 19 december 2023, ECLI:NL:HR:2023:1768)...................................................25
Biometrisch ontgrendelen (HR 9 februari 2021, ECLI:NL:HR:2021:202) ......................................................26
Instagram & Beslag (HR 24 mei 2022, NJ 2022/249, m. nt. N. Keijzer)........................................................26
Dwangmiddelen & Toestemming (HR 7 juni 2022, NJ 2022/294, m. nt. N. Jörg) ........................................26
HOORCOLLEGE 4 – BINNENTREDEN EN ZOEKEN..........................................................................................................27
WEEK 2B: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................37
Kweker bewoner? (HR 19 juni 2001, NJ 2001/574) (inclusief annotatie Reijntjes).......................................37
Geforceerde tussendeur (HR 21 oktober 2003, NJ 2007/9) .........................................................................37
Onderzoek Dasboardkastje (HR 31 mei 2011, NJ 2011/374) .......................................................................37
Drugskast (HR 21 december 2010, NJ 2011/24)...........................................................................................38
HOORCOLLEGE 5: DWANGMIDDELEN IN BIJZONDERE WETTEN........................................................................................38
WEEK 3A: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................49
Bevel uitlevering verdachte (HR 29 september 1996, NJ 1997/232) (incl. noot Schalken) ..........................49
Opsporingsbegrip WED (HR 9 maart 1993, NJ 1993/633) (incl. noot Van Veen).........................................50
Camenzind (EHRM 16 december 1997, NJ 1999/623) (volledig, dus incl. noot Knigge)...............................50
Machtiging doorzoeking WWM? (HR 30 november 2004, NJ 2006/355).....................................................51
Geweerarrest (HR 2 december 1935, NJ 1936/250) (volledig, dus inclusief COM en noot)..........................51
Dynamische verkeerscontrole (HR 1 november 2016, NJ 2017/84) (exclusief COM en noot)......................51
HOORCOLLEGE 6: POSITIE FUNCTIONEEL VERSCHONINGSGERECHTIGDEN..........................................................................51
WEEK 3B: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................57
Advocaat in kwade zaken (HR 30 november 1999, NJ 2002/438) (excl. de overwegingen van de
Rechtbank, excl. de cassatiemiddelen en excl. COM)....................................................................................57
Doorbreking en medisch dossier (HR 4 oktober 2022, NJ 2022/327)............................................................58
Bulkgegevens en verschoning (HR 12 maart 2024, ECLI:NL:HR:2024:375)...................................................58
HOORCOLLEGE 7: RECHTER-COMMISSARIS IN STRAFZAKEN...........................................................................................59
WEEK 4A: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................63
Verhouding Zittingsrechter en R-C (HR 3 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:505)..............................................63
Art. 181 en 241c Sv (HR 12 maart 2024, ECLI:NL:HR:2024:377)...................................................................63
HOORCOLLEGE 8: STRAFRECHT IN PRAKTIJK: DE RECHTER-COMMISSARIS.........................................................................63
HOORCOLLEGE 9: STRAFRECHT IN PRAKTIJK: HET TEAM CRIMINELE INLICHTINGEN............................................................67
HOORCOLLEGE 10: HEIMELIJKE OPSPORINGSBEVOEGDHEDEN........................................................................................73
WEEK 5B: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................77
Peilbaken (HR 6 november 2018, ECLI:NL:HR:2018:2050) (COM: ECLI:NL:PHR:2018:999) .........................77
Lokauto (HR 6 oktober 2009, NJ 2009/503) .................................................................................................77
, Strooptochten (HR 22 maart 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP0092).....................................................................77
Mr. Big (HR 17 december 2019, ECLI:NL:HR:2019:1982) (NB: de conclusie van Machielse hoeft niet te
worden bestudeerd)......................................................................................................................................78
HOORCOLLEGE 11: NEMO TENETUR........................................................................................................................78
WEEK 6A: JURISPRUDENTIE....................................................................................................................................89
Saunders v. Verenigd Koninkrijk (EHRM 17 december 1996, NJ 1997/699) (excl. r.o. 82 t/m 94, excl.
dissenting opinion, incl. noot Knigge) ..........................................................................................................89
J.B. v. Zwitserland (EHRM 3 mei 2001, NJ 2003/354) (incl. noot Schalken]..................................................90
Jalloh (EHRM 11 juli 2006, NJ 2007/226)......................................................................................................91
De Legé v. Nederland (EHRM 4 oktober 2022, FED 2022/123) (via Kluwer InView).....................................91
BESLISSCHEMA – De Legé t. Nederland.........................................................................................................92
Allan v. Verenigd Koninkrijk (EHRM 5 november 2002, NJ 2004/262) ........................................................93
Mr. Big (HR 17 december 2019, ECLI:NL:HR:2019:1982)..............................................................................93
HOORCOLLEGE 12: VOORARREST 1: NATIONALE NORMERING......................................................................................94
WEEK 6B: JURISPRUDENTIE..................................................................................................................................102
Van Echt naar Driebergen (HR 7 oktober 1988, NJ 1989/510, m. nt. C.)....................................................102
Belang van het onderzoek (HR 31 oktober 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA7957, NJ 2001/239, m. nt. ‘t H.). .102
Weekendje weg (HR 13 december 2011, ECLI:NL:HR:2011:BT2173, NJ 2012/299 m. nt. Reijntjes)...........103
HR 12 juli 2022, ECLI:NL:HR:2022:983, NJ 2022/335 m. nt. Reijntjes.........................................................103
HOORCOLLEGE 13: VOORARREST 2: INTERNATIONALE NORMERING (EHRM) EN PRAKTIJK..............................................103
WEEK 7A: JURISPRUDENTIE..................................................................................................................................110
Buzadji v. Moldavië (EHRM 5 juli 2016, appl. nr. 23755/07; in het bijzonder p. 17-27/ r.o. 72 - r.o.123...110
Geisterfer v. Nederland (EHRM 9 december 2014, appl. nr. 15911/08, NJ 2015/281 m. nt. Myjer)..........111
Hasselbaink v. Nederland (EHRM 9 februari 2021, appl. nr. 73329/16, NJ 2021/94 m. nt. Myjer)............111
HOORCOLLEGE 14: VOORARREST 3: SCHORSING EN ALTERNATIEVEN, OPHEFFING, RECHTSMIDDELEN EN SCHADEVERGOEDING
.......................................................................................................................................................................112
WEEK 7B: JURISPRUDENTIE..................................................................................................................................117
Bousana v. Nederland (EHRM 18 mei 2010, appl. nr. 21167/08, NJ 2011/520, m. nt. Reijntjes) .............117
OEFENTENTAMENS.................................................................................................................................... 118
OEFENTENTAMEN – EERSTE KANS 2023.................................................................................................................118
OEFENTENTAMEN – TWEEDE KANS 2023................................................................................................................124
OEFENTENTAMEN – EERSTE KANS 2022.................................................................................................................129
OEFENTENTAMEN – TWEEDE KANS 2022................................................................................................................134
Hoorcollege 1: Inleiding: Opsporingsonderzoek Algemeen
Dwangmiddelen en opsporingsbevoegdheden
Dwangmiddelen zijn middelen die inbreuk maken op vrijheden/grondrechten
- Telefoontap
- Huiszoeking
- Stelselmatige observatie
Centrale casus: De Verschoven Vaatwasser
https://brightspace.rug.nl/content/enforced/324218-RGMSR00706.2023-2024.1/De
%20Verschoven%20Vaatwasser.pdf
Opsporingsonderzoek algemeen
1. Startpunt art. 1 Sv
2. Opsporingsbegrip
3. Casus de Verschoven Vaatwasser
(Verhoor en zwijgrecht in literatuur zelfstudie)
Startpunt: art. 1 Sv
,‘Strafvordering heeft alleen plaats op de wijze bij de wet voorzien’
- Strafvorderlijke legaliteitsbeginsel
- Wat is ‘strafvordering’?
o Wetsgeschiedenis: het begrip wordt gebruikt ter aanduiding van de gehele
procedure in strafzaken, omvattende derhalve zowel de opsporing als de
vervolging en ten slotte de tenuitvoerlegging
o Binnen dit vak: opsporing van belang
- ‘Bij de wet’?
o Wet in formele zin (vgl. art. 107 Gw)
Wet die parlementaire bemoeienis heeft gehad, dus eerst langs de
tweede kamer, dan eerste en dan ondertekening door de koning
Gemaakt door de wetgever dus
- Achtergrond art. 1 Sv
o Waarom een legaliteitsbeginsel?
Rechtseenheid
Dit betekent dat art. 1 Sv de wetgever dwingt tot een
eenvormig nationaal procesrecht, geen verschil per regio of
iets dergelijks
De plaatselijke verscheidenheid was ooit heel groot, hier maakt
art. 1 Sv een einde aan
Rechtszekerheid/rechtsbescherming
Hier komt de rechtsstaat gedachte in het spel
De overheid is gebonden aan regels bij machtuitoefening
Die regels bieden ons rechtszekerheid en rechtsbescherming
Die regels treden op tegen willekeur
De behoefte neemt toe naar mate de overheid dieper ingrijpt
of dieper in kan grijpen in onze levens
o Je auto kan bijvoorbeeld in beslag worden genomen
o Je smartphone mag in beslag worden genomen
o Je huis mag onderzocht worden
o Computers mogen gehackt worden
Dit moet door de eerste en tweede kamer dus wet in
formele zin
o Discussie:
Politie experimenteert met gezichtsherkenning
Journalisten schrijven dat zij hier geen wettelijke grondslag voor
hebben
Hoe gedefinieerd moet de grondslag zijn?
Art. 1 Sv: harde regel?
- Delegatie (vb. art. 61a lid 3 Sv jo. 51b lid 5 Sv)
o Niet te veel delegatie
- Belang jurisprudentie
o Extra ondersteuning op de formele wetten
- Internationale verdragen
o Rechtstreekse toepassing
, Modernisering WvSv (delegatie)
MvT wetsvoorstel:
- Erkenning toename ‘praktijk’ regeling strafprocesrecht in lagere wetgeving (AMvB’s)
- Uitgangspunt: kern ‘duurzame’ strafvorderlijke normering in Wetboek: daarbuiten
(t.a.v. ook regelmatige aangepaste/aan te passen administratieve/technische regels)
AMvB inzetbaar als instrument
Raad van State: akkoord
Opsporing
Opsporing is te zien als startpunt van de strafvordering (zie art. 1 Sv)
Art. 140 e.v. Sv: welke personen met opsporing zijn belast
- (Algemeen: art. 127 Sv: opsporingsambtenaar)
Gewone opsporingsambtenaren
- Gewone opsporingsambtenaren zijn bevoegd tot opsporing van alle mogelijke
strafbare feiten
Art. 141 Sv: gewone opsporingsambtenaren
- Officieren van justitie
o Art. 148 lid 3 Sv: het is denkbaar dat OvJ zelf gaat opsporen maar dit is niet de
praktijk
o De kern van de taak van OvJ zit in art. 148 lid 1 jo. 2 Sv
Bewaakt kwaliteit van het onderzoek
Geeft toestemming d.m.v. een bevel
- De ambtenaren van politie art. 2a Politiewet 2012
o Art. 3 Politiewet 2012: politietaak
“De politie heeft tot taak in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag
en in overeenstemming met de geldende rechtsregels te zorgen voor
de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en het verlenen van
hulp aan hen die deze behoeven.”
o Art. 12 Politiewet 2012: strafrechtelijke handhaving rechtsorde & gezag
Strafrechtelijke handhaving rechtsorde: ‘Daadwerkelijke voorkoming,
de opsporing, de beëindiging, de vervolging en de berechting van
strafbare feiten, alsmede de tenuitvoerlegging van beslissingen van de
rechter of het openbaar ministerie in strafzaken’
Art. 141 Sv: vervolg
- De door onze Minister van Veiligheid en Minister van Defensie aangewezen militairen
van koninklijke marechaussee
o Hebben wel een algemene opsporingsbevoegdheid maar gebruiken dit vaak
niet
o Indien nodig mag je dit er wel bij halen
- De opsporingsambtenaren van de bijzondere opsporingsdiensten
o Art. 2 Wet op de bijzondere opsporingsdiensten
Bijzondere opsporingsdiensten
FIOD bijv.: belastingfraude
